โครงการพัฒนาอาชีพ หมายถึง กิจกรรมที่มุ่งผลิตผลิตภัณฑ์หรือการให้บริการให้สำเร็จลุล่วงภายในเวลาที่กำหนด

ความสำคัญของโครงการพัฒนาอาชีพ จะช่วยให้ผู้ประกอบการ สามารถเลือกกิจกรรมพัฒนาอาชีพได้อย่างเหมาะสม ทั้งในด้านการจัดการใช้ทรัพยากรต่าง ๆ ที่มีอยู่อย่างเหมาะสมสมบูรณ์ที่สุด เพื่อให้การดำเนินงานโครงการบรรลุวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้ ซึ่งทรัพยากรในที่นี้อาจหมายถึง บุคลากร เครื่องมือ เครื่องใช้ หรือสิ่งอำนายความสะดวกต่าง ๆ ตลอดถึงข้อมูลระบบงานเทคนิคเงินทุน และเวลา

โดยหัวข้อหลักข้างต้น ก็คือการตอบคำถามต่อไปนี้นั่นเอง

(1) โครงการอะไร (ชื่อ โครงการ)

(2) ทำไมต้องทำโครงการนี้ (หลักการและเหตุผล)

(3) ทำเพื่ออะไร (วัตถุประสงค์)

(4) ทำในปริมาณเท่าไร (เป้าหมาย)

(5) ทำอย่างไร (วิธีดำเนินการ)

(6) ทำให้ใคร-ใครได้รับประโยชน์ (กลุ่มเป้าหมาย)

(7) ทำที่ไหน (พื้นที่ดำเนินการ)

(8) ทำเมื่อไร นานเท่าใด (ระยะเวลาดำเนินการ)

(9) ใช้ทรัพยากรเท่าไรและได้มาจากไหน (งบประมาณแหล่งที่มา)

(10) ใครทำ (ผู้รับผิดชอบโครงการ)

(11) ต้องทำกับใคร (เครือข่าย)

(12) เมื่อเสร็จสิ้นโครงการแล้วจะได้อะไร (ผลประโยชน์ ที่คาดว่าจะได้รับ)

(13) ทำได้บรรลุวัตถุประสงค์และเป้าหมายหรือไม่ (การประเมินผล)

2. เทคนิคการใช้คำและสำนวนในการเขียนโครงการ

การเขียนโครงการต้องใช้ภาษาเขียนที่กระชับ สื่อความหมายได้ชัดเจน โดยมีเทคนิคการใช้คำและสำนวนในการเขียนโครงการ ดังนี้

(1) ใช้ภาษาให้ถูกต้อง คือใช้ให้ถูกต้องตรงตามความหมาย และเขียนให้ถูกต้องตามอักษรวิธีทั้งตัวพยัญชนะ สระ วรรณยุกต์ ตัวสะกด และการันต์

(2) ใช้ภาษาให้กะทัดทัด คือใช้ถ้อยคำกระชับ รัดกุม ไม่เยิ่นเย้อ ยืดยาวประหยัดถ้อยคำ แต่ต้องได้ใจความสมบูรณ์

(3) ใช้ภาษาให้ชัดเจน คือใช้ถ้อยคำที่มีความหมายตรงไปตรงมา หรือตรงตามตัวทำให้ผู้รับสารเข้าใจทันที ไม่ใช้ถ้อยคำคลุมเครือหรือกำกวม

(4) ใช้ภาษาให้เหมาะสม คือใช้ภาษาให้เหมาะสมกับเนื้อความหรือเหมาะสมกับกาลเทศะ

(5) ใช้ภาษาให้สุภาพ คือใช้ภาษาเขียน

3. ขั้นตอนการตรวจสอบโครงการที่จัดทำ เพื่อความถูกต้องชัดเจน

ลักษณะโครงการที่ดี โครงการที่ดีมีลักษณะดังนี้

1. เป็นโครงการที่สามารถแก้ปัญหาของท้องถิ่นได้

2. มีรายละเอียด เนื้อหาสาระครบถ้วน ชัดเจน และจำเพาะเจาะจง โดยสามารถตอบคำถามต่อไปนี้ได้คือ

- โครงการอะไร = ชื่อโครงการ

- ทำไมจึงต้องริเริ่มโครงการ = หลักการและเหตุผล

- ทำเพื่ออะไร = วัตถุประสงค์

- ปริมาณที่จะทำเท่าไร = เป้าหมาย

- ทำอย่างไร = วิธีดำเนินการ

- จะทำเมื่อไร นานเท่าใด = ระยะเวลาดำเนินการ

- ใช้ทรัพยากรเท่าไรและได้มาจากไหน = งบประมาณ แหล่งที่มา

- ใครทำ = ผู้รับผิดชอบโครงการ

- ต้องประสานงานกับใคร = หน่วยงานที่ให้การสนับสนุน

- บรรลุวัตถุประสงค์หรือไม่ = การประเมินผล

- เมื่อเสร็จสิ้นโครงการแล้วจะได้อะไร = ผลประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ

3. รายละเอียดของโครงการดังกล่าว ต้องมีความเกี่ยวเนื่องสัมพันธ์กัน เช่น วัตถุประสงค์ต้องสอดคล้องกับหลักการและเหตุผล วิธีดำเนินการต้องเป็นทางที่ทำให้บรรลุวัตถุประสงค์ได้ ฯลฯ เป็นต้น

4. โครงการที่ริเริ่มขึ้นมาต้องมีผลอย่างน้อยที่สุดอย่างใดอย่างหนึ่งในหัวข้อต่อไปนี้

- ตอบสนอง สนับสนุนงานอาชีพที่ต้องการดำเนินการ

5. รายละเอียดในโครงการมีพอที่จะเป็นแนวทางให้ผู้อื่นอ่านแล้วเข้าใจ และสามารถดำเนินการตามโครงการได้

6. เป็นโครงการที่ปฏิบัติได้และสามารถติดตามและประเมินผลได้

การตรวจสอบโครงการ เป็นขั้นตอนของการตรวจสอบความถูกต้องในการเขียนโครงการเป็นไปตามลักษณะและขั้นตอน การดำเนินงานและครบตามกระบวนการของการเขียนโครงการการตรวจสอบโครงการ มีวัตถุประสงค์เพื่อกำกับโครงการให้เป็นไปตามแผนที่วางไว้ทั้งในด้านผลงานด้านกำหนดเวลา ด้านการควบคุมค่าใช้จ่ายและการใช้จ่ายทรัพยากรของโครงการการบริหารความเสี่ยงกับการตัดสินใจ

การบริหารความเสี่ยงช่วยให้สามารถตัดสินใจได้ใน 3 ระดับ คือ

1. การตัดสินใจทางกลยุทธ์ทางธุรกิจ ว่ากำลังดำเนินธุรกิจได้ถูกต้องหรือไม่ จะดำเนินโครงการอะไร ผลตอบแทนการลงทุนพอเพียงหรือไม่ มีความเป็นไปได้ในการจำกัดการลดขนาดขององค์กรหรือไม่ กลยุทธ์ทางเลือกที่ดีที่สุดของโครงการคืออะไร

2. การตัดสินใจโครงการ ความเสี่ยงที่สำคัญที่สุดของโครงการคืออะไร การดำเนินโครงการจะประสบความสำเร็จตามงบประมาณและระยะเวลาที่กำหนดไว้หรือไม่จะตรวจสอบและจัดการความเสี่ยงอย่างต่อเนื่องได้อย่างไร

3. การตัดสินใจด้านโรงงานหรือกระบวนการ อันตรายจากการดำเนินการตามขั้นตอนคืออะไร จะจัดการปัญหาด้านสภาพแวดล้อม และความปลอดภัยในโรงงานอย่างไร เราจะแน่ใจได้อย่างไรว่าการกำหนดมาตรการด้านความปลอดภัยจะมีค่าใช้จ่ายต่ำสุด การบริหารโครงการจึงต้องมีกลยุทธ์การบริหารความเสี่ยงเพื่อตัดสินใจด้านธุรกิจ โรงงานและโครงการ ซึ่งจะต้องนำไปจัดทำแผนปฏิบัติการและแผนบริหารโครงการ

การตรวจสอบรายละเอียดโครงการ

1. ชื่อโครงงาน ควรตั้งชื่อโครงงานอาชีพให้สื่อความหมายได้ชัดเจน ครอบคลุมความหมายของกิจกรรมอาชีพที่ทำให้ชัดเจนว่าทำอะไร ไม่ควรตั้งชื่อโครงงานที่มีความหมายกว้างเกินไปตัวอย่างเช่น โครงงานปลูกมะละกอ โครงงานทำโคมไฟฟ้า

2. ชื่อผู้ดำเนินโครงงาน ระบุชื่อผู้ดำเนินโครงงานในกรณีที่เป็นงานกลุ่มต้องระบุหน้าที่ความรับผิดชอบของแต่ละคน และการลงทุนของแต่ละคนไว้ให้ชัดเจน ซึ่งทั้งนี้ควรพิจารณาความเหมาะสมในด้านความสามารถ โอกาสในการทำงานและกำลังทุนทรัพย์สิน ของแต่ละบุคคล

3. ชื่อที่ปรึกษาโครงการ

4. หลักการและเหตุผลหรือความสำคัญของโครงงาน ควรกล่าวถึงสภาพชุมชนและความต้องการของตลาดที่เกี่ยวข้องกับอาชีพตามที่ได้ศึกษามา และอธิบายว่าโครงงานนี้จะสนองความต้องการของชุมชนได้อย่างไร

5. วัตถุประสงค์ จะต้องกำหนดวัตถุประสงค์ให้ชัดเจนว่า โครงงานอาชีพนี้ ผู้เขียนจะทำอะไรโดยเขียนให้เห็นว่ากิจกรรมหรือพฤติกรรมที่จะดำเนินการมีอะไรบ้าง หากมีวัตถุประสงค์หลายประการก็ควรเขียนเป็นข้อ ๆ ตามลำดับความสำคัญ

6. เป้าหมาย กำหนดเป้าหมายของผลผลิตในช่วงเวลาให้ชัดเจนคือ อะไร มีปริมาณเท่าใดและคุณภาพเป็นอย่างไร

7. ระยะเวลา กำหนดระยะเวลาตั้งแต่เริ่มต้นจนสิ้นสุดการดำเนินโครงงาน

8. งบประมาณ จัดทำรายละเอียดรายจ่ายที่เกิดขึ้นในการดำเนินโครงงาน ตั้งแต่ขั้นตอนแรกจนถึงขั้นตอนสุดท้าย ซึ่งประกอบด้วยตัววัสดุ อุปกรณ์ เครื่องมือ เครื่องใช้ เป็นต้น

9. ขั้นตอนวิธีดำเนินงาน เขียนเป็นรายละเอียดขั้นตอนของการทำงาน ตั้งแต่เริ่มต้นจนสิ้นสุดโครงงานโดยเขียนเป็นแผนปฏิบัติงาน ซึ่งประกอบด้วยหัวข้อ กิจกรรม ระยะเวลา สถานศึกษา ทรัพยากร/ปัจจัยเป็นต้น รายละเอียดดังกล่าวจะทำให้ผู้ที่ปรึกษาหรือผู้ดำเนินงานติดตามกำกับงานได้อย่างมีระบบแก้ไขปัญหาได้ทันท่วงที

10. การติดตามและการประเมินผล เป็นวิธีการหรือเทคนิคในการดูแลและควบคุมการปฏิบัติงานให้บรรลุวัตถุประสงค์ ทั้งนี้ต้องบอกให้ชัดเจนว่าก่อนเริ่มทำโครงงาน ระหว่างทำโครงงานและหลังการทำโครงงาน จะมีการติดตามและประเมินผลอย่างไร

11. ผลที่คาดว่าจะได้รับ ให้ระบุผลที่จะเกิดขึ้นเมื่อเสร็จสิ้นโครงงาน เป็นผลที่ได้รับโดยตรงและผลพลอยได้หรือผลกระทบจากโครงงานเป็นผลในด้านดีที่คาดว่าจะได้รับจะต้องสอดคล้องกับจุดประสงค์และเป้าหมาย

การปรับปรุงโครงการ หมายถึง การปรับปรุงโครงการพัฒนาอาชีพที่ได้จัดทำไว้แล้วให้ได้โครงการที่เป็นไปได้มากที่สุด การกำกับติดตามเป็นกิจกรรมของผู้บริหาร เพื่อหาคำตอบและตอบคำถามและการใช้ทรัพยากรได้ครบตามวัตถุประสงค์ ตามแผนที่กำหนดไว้ หรือไม่

โครงงานพัฒนาอาชีพ หมายถึง กิจกรรม งานอาชีพที่ จะการดำเนินกิจการได้จัดทำโครงการ เพื่อบอกจัดทำข้อมูลอาชีพ ตามที่ตนเองมีความถนัด มีความพร้อม และสนใจ แล้วลงมือปฏิบัติให้บรรลุตามจุดมุ่งหมายที่กำหนดไว้

การปรับปรุงพัฒนาโครงการจะต้องพิจารณา ดังนี้

1. โครงการมีความยืดหยุ่น คือ สามารถปรับเปลี่ยนได้ตามสถานการณ์

2. โครงการมีความขัดเจน คือ ต้องระบุให้ชัดเจน ใคร ทำอะไร ที่ไหน เมื่อใด เพื่ออะไร และทำอย่างไร ใช้ภาษาง่าย ๆ

3. โครงการมีเหตุผล คือ ต้องกำหนดขึ้นอย่างมีหลักการและเหตุผล สามารถอธิบายได้

4. โครงการมีความสอดคล้องกับนโยบายขององค์กรหรือธุรกิจเพื่อให้การดำเนินงานเป็นไปในทิศทางเดียวกัน

5. โครงการมีความง่ายต่อการปฏิบัติ

6. โครงการประหยัดค่าใช้จ่าย

7. โครงการมีระยะเวลาที่แน่นอน

8. โครงการได้รับการยอมรับจากบุคคลที่เกี่ยวข้อง

การพัฒนาโครงการมี ประกอบด้วยขั้นตอน ดังนี้

1. ขั้นการกำหนดเป้าหมายและวัตถุประสงค์

2. ขั้นวิเคราะห์และประเมินสภาพแวดล้อม

3. ขั้นกำหนดแผน

4. ขั้นปฏิบัติตามโครงการ เป็นการนำมาใช้ในการดำเนินงานอย่างจริงจังและต่อเนื่อง ให้บรรลุตามบทบาทที่กำหนด

5. ขั้นควบคุมและประเมินตามโครงการ

ประโยชน์ของ โครงการเมื่อพัฒนาไปสู่แผนงาน มีดังนี้

1. ช่วยให้การทำงานเกิดประสิทธิภาพในการทำงาน คือ ทำงานสำเร็จตามเป้าหมาย หรือวัตถุประสงค์ที่กำหนดไว้

2. ช่วยให้การดำเนินงานเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ คือ ทำงานได้ผลสูงกว่าทรัพยากรที่ใช้ไป เช่น เงิน วัสดุอุปกรณ์ บุคลากร เป็นต้น

3. ช่วยประหยัดเวลาในการทำงานให้เสร็จตามเวลาที่กำหนด

4. ช่วยให้มีแนวทางการปฏิบัติงาน โดยมีแผนเป็นตัวชี้แนวทางในการทำงาน

5. ช่วยควบคุมการปฏิบัติงานให้บรรลุตามเป้าหมาย

6. ช่วยส่งเสริมการทำงานเป็นทีม