จังหวัดนครปฐมเป็นที่ตั้งของมณฑลเก่าแก่ “มณฑลนครชัยศรี” มีความเจริญรุ่งเรืองทั้งด้านคมนาคมทางน้ำทางบก มีสวนผลไม้นานาพันธุ์ สร้างชื่อเสียงเป็นที่นิยมบริโภคมากที่สุด คือ ส้มโอ ปลูกกันแพร่หลายในหลายอำเภอและผลไม้อื่น ๆ อีกจำนวนมาก เป็นแหล่งผลิตสินค้าที่มีชื่อเสียง มีโบราณวัตถุ โบราณสถานสำคัญทางพุทธศาสนา มีประเพณีวัฒนธรรมที่ทรงคุณค่ามากมายหลายอย่าง สิ่งก่อสร้างทั้งสมัยเก่า สมัยใหม่จำนวนมาก การอนุรักษ์และพัฒนาคุณภาพส้มโอนครปฐม ซึ่งเป็นส้มโอที่มีรสหวานอร่อย มีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักของผู้บริโภคทั้งในประเทศ และตลาดต่างประเทศมานาน เพื่อเป็นการสนับสนุนส่งเสริมให้เกษตรกรได้มีการพัฒนาคุณภาพและเพิ่มผลผลิตเพื่อเป็นการส่งเสริมด้านสินค้าพื้นเมือง ผลผลิตของประชาชนในอำเภอ ทั้งอาหารคาว หวาน ของอุปโภคอื่น ๆ มีผลิต และจำหน่ายอยู่มากมาย ให้เป็นที่รู้จักของประชาชนทั่วไปเพื่อเป็นการส่งเสริมด้านการท่องเที่ยวของจังหวัดนครปฐม
โดยเฉพาะแหล่งท่องเที่ยวในเขตอำเภอสามพราน ซึ่งมีโบราณสถาน โบราณวัตถุ สถาปัตยกรรม ศิลปวัฒนธรรมและประเพณีของประชาชนลุ่มแม่น้ำนครชัยศรี (ท่าจีน) สืบทอดกันมาเป็นเวลานาน สมควรได้มีการอนุรักษ์ส่งเสริมและเผยแพร่ให้นักท่องเที่ยวได้รู้จักและมาเที่ยวชมกิจกรรม การส่งเสริมด้านการประชาสัมพันธ์และนำผลผลิตด้านการเกษตร ที่มีชื่อเสียงในอดีต คือส้มโอนครปฐม และผลไม้อื่น ๆ ส้มโอนครชัยศรี ซึ่งปลูกในอำเภอนครชัยศรี อำเภอสามพราน และอำเภอพุทธมณฑล ของจังหวัดนครปฐม เป็นผลไม้ที่กรมทรัพย์สินทางปัญญาออกสิทธิบัตร “ผลไม้บ่งชี้ทางภูมิศาสตร์” การเลือกซื้อส้มโอนครชัยศรี ส้มโอนครชัยศรีที่นิยมปลูกและนิยมบริโภค มีอยู่ 6 สายพันธุ์ ได้แก่
1. ทองดี รสชาติดีหวานนำอมเปรี้ยวเล็กน้อยไม่มีรสขมและรสซ่า เนื้อสีขาวอมชมพูฉ่ำ รูปทรงกลมแป้น เปลือกผิวบาง มีต่อมน้ำมันเล็ก ชาวจีนนิยม เพราะสีเนื้อคล้ายสีทับทิม ไหว้เจ้าก็เป็นมงคล บริโภคก็อร่อยติดใจ
2. ขาวน้ำผึ้ง รสชาติหวานอมเปรี้ยว เนื้อสีขาวอมเหลืองเล็กน้อยคล้ายน้ำผึ้ง รูปทรงกลมนูน เปลือกผิวบาง มีต่อมน้ำมันใหญ่ เนื้อแน่นน้ำหนักดี ไม่มีรสขมและรสซ่า แก่จัดเนื้อแห้งถูกคอคนไทย ต่างชาติก็นิยม
3. ขาวพวง รสชาติเปรี้ยวนำ ลักษณะลูกหัวจุกจะยาว (คล้ายลูกน้ำเต้า) ส่งออกดี ชาวจีนชอบ เหมือนผลน้ำเต้าไหว้เจ้าเป็นมงคลแก่ครอบครัว บริโภคก็ได้วิตามิน C
4. ขาวแป้น รสชาติหวานอมเปรี้ยว ลักษณะผลคล้ายพันธุ์ทองดี เนื้อสีขาว ความนิยมในตลาดลดลงมาก
5. ขาวหอม รสเปรี้ยวนำ ลักษณะผลใหญ่ มีสีเขียวอมเหลือง เปลือกบาง ลอกออกได้ง่าย ผนังกลีบมีสีขาว ส่วนตัวเนื้อมีสีขาวอมเหลือง ขนาดค่อนข้างใหญ่ทั้งยังมีลักษณะแห้ง มีรสชาติอมเปรี้ยว และมีลักษณะเฉพาะที่โดดเด่น คือ ผลที่เก็บทิ้งไว้จะมีกลิ่นหอมเฉพาะตัว จึงได้ชื่อว่า “ส้มโอขาวหอม”
6. ทับทิมสยาม อยู่ในวงศ์ RUTACEAE เป็นไม้ยืนต้น สูง 5-10 เมตร แตกกิ่งก้านเป็นพุ่มกว้าง ใบมีลักษณะประจำพันธุ์ คือ เป็นรูปรีกว้าง ปลายใบแหลม โคนเกือบมน ใบมีขนาดใหญ่ “ผล” กลมรี มีขนาดใหญ่มาก เส้นรอบผลวัดได้ประมาณ 16–22 นิ้วฟุต หัวเป็นจีบชัดเจน เปลือกผลบางและนิ่มทำให้ขนส่งระยะทางไกล ๆ จะช้ำได้ง่าย เนื้อใน หรือ “ถุงน้ำ” เป็นสีแดงเข้มหรือสีชมพูเข้มสวยงามน่าชมมาก รสชาติหวานไม่มีรสขมเจือปนเลย มีเมล็ดไม่มากนัก ติดผลดกปีละครั้งตามฤดูกาล ขยายพันธุ์ทั่วไปด้วยเมล็ดตอนกิ่ง ทาบกิ่ง และเสียบยอด
ตารางเปรียบเทียบลักษณะต่าง ๆ ของส้มโอแต่ละพันธุ์
ที่มา : เทคนิคการเลือกซื้อ เลือกทานส้มโอรสชาติอร่อย