เสน่ห์วิถีไทยในมหานคร

 การตั้งสัตยาธิษฐานหยิบผ้านุ่งแต่งกาย (การเสี่ยงทายผ้านุ่ง)   

“ผ้านุ่งแต่งกาย” คือ ผ้านุ่งซึ่งเป็นผ้าลาย มีด้วยกัน 3 ผืน คือสี่คืบ ห้าคืบ และหกคืบวางเรียงบนโตกมีผ้าคลุมเพื่อให้พระยาแรกนาตั้งสัตยาธิษฐานหยิบ หากหยิบได้ผ้าผืนใดให้นุ่งผืนนั้นทับผ้านุ่งผืนเดิมอีกชั้นหนึ่งเพื่อเตรียมออกแรกนา โดยผ้านุ่งนี้ถ้าหยิบได้ผืนใดก็จะมีคำทำนายไปตามนั้น คือ

• ผ้า 4 คืบ พยากรณ์ว่า น้ำจะมากสักหน่อย นาในที่ดอนจะได้ผลบริบูรณ์ดี นาในที่ลุ่มอาจจะเสียหายบ้าง ได้ผลไม่เต็มที่

• ผ้า 5 คืบ พยากรณ์ว่า น้ำในปีนี้จะมีปริมาณพอดีข้าวกล้าในนาจะได้ผล บริบูรณ์ และผลาหาร มังสาหาร จะอุดมสมบูรณ์ดี

• ผ้า 6 คืบ พยากรณ์ว่า น้ำจะน้อย นาในที่ลุ่มจะได้ผลบริบูรณ์ดี แต่นาในที่ดอนจะเสียหายบ้าง ได้ผลไม่เต็มที่

เป็นพิธีกรรมศักดิ์สิทธิ์ในพระราชพิธีทางศาสนาพราหมณ์-ฮินดูที่มีมาแต่โบราณ โดยเชื่อว่ามีการสืบทอดมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา และยังคงปฏิบัติสืบเนื่องมาจนถึง กรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้น พระราชพิธีนี้เป็นส่วนหนึ่ง
ของพิธี “โล้ชิงช้า” ซึ่งจัดขึ้นที่หน้าวัดสุทัศนเทพวรารามราชวรมหาวิหาร ตรงบริเวณเสาชิงช้า ชื่อ “ตรียัมปวาย” มาจากคำในภาษาสันสกฤตว่า “ตรี” (สาม) “ยม” หรือ “ยัญ” (การบูชา) และ “ปวาย” (การถวาย) ซึ่งรวมความหมายได้ว่า “พิธีถวายบูชาแด่เทพเจ้าทั้งสาม” ได้แก่ พระพรหม (เทพผู้สร้าง) พระวิษณุ (เทพผู้ปกป้อง) และพระศิวะ (เทพผู้ทำลายและแปรเปลี่ยน) ซึ่งเป็นเทพเจ้าองค์สำคัญในศาสนาฮินดู

ลักษณะพิธีพระราชพิธีตรียัมปวายมักจัดขึ้นในช่วงเดือนหก (พฤษภาคม)

ซึ่งเป็นช่วงต้นฤดูฝนก่อนการทำนา โดยแบ่งออกเป็น 2 พิธี คือ