Röntgenfoto's & CT

In de ruimte vind je heel wat röntgenbronnen (de zon bijvoorbeeld). Die spuwen röntgenstralen de ruimte in, ook richting aarde, maar die straling wordt tegengehouden door onze atmosfeer.
Op aarde vinden we een aantal radioactieve isotopen die een beetje straling in het röntgengebied uitzenden. Daarnaast ontstaat een heel klein beetje röntgenstraling bij onweer.

Op aarde vind je dus bijna geen natuurlijke röntgenstraling. En al zeker geen röntgenstraling die bruikbaar is voor praktische toepassingen. Alle röntgenstraling die wij gebruiken in de techniek en de geneeskunde komt van machines. Meestal zijn dat röntgenbuizen.

Nog geen twee maand na de ontdekking van Wilhelm Röntgen, waren er al artsen die de röntgenfoto’s maakten voor medische doeleinden

In februari 1896 maakt uitvinder Michael Pupin al een medische radiografie van de hand van een advocaat uit New York. Die had een schot hagel in zijn hand gekregen. (Het was een ongeluk.)

Hoe komt het dan dat je dat typische zwart-wit beeld krijgt?
We gaan even uit van de klassieke fotografische film. Die wordt zwart als er röntgenstraling op valt want de energie van die straling zorgt voor een snelle oxidatie van het zilver dat op de film is aangebracht.

Botweefsel houdt redelijk veel X-stralen tegen. En alle straling die wordt tegengehouden, kan niet op de film vallen. Je krijgt dus een wit schaduwbeeld.

De zachte weefsel houden minder straling tegen. Die verschijnen dus grijs op de film.

De lucht in de longen laat de straling goed door. Op de plaats van de longen valt dus veel straling op de film. Die wordt daar zwart van.

Dit toestel bevat een röntgenbuis (boven) en, aan de andere kant van de c-arm, een fluorescentieplaat. Een camera maakt beelden van de oplichtende fluorescentieplaat en stuurt die naar een beeldscherm (en een computer die het beeld digitaal opslaat). →

Mooie truc: digitale subtractie

Je maakt 2 röntgenopnamen van hetzelfde lichaamsdeel: 1 zonder contrastmiddel en 1 mét contrastmiddel. Een computer zet de twee beelden over elkaar en laat alleen het verschil zien!

Als je een CT scan van een stuk van je lichaam laat maken, zit er een volledig driedimensionaal model van dat stuk in de computer.

Een arts kan dan aan de computer vragen om bijvoorbeeld alleen de botstructuur te laten zien samen met de bloedvaten. Die afbeelding kan dan meteen ook worden geroteerd. Handig als je een moeilijke chirurgische ingreep moet voorbereiden!

Je kan met behulp van CT beelden zelfs een echt model maken met een 3D-printer!