Geschiedenis

Op zondag 19 september 1943 escorteerden Spitfires van het 41^e en 91^e Squadron (Royal Air Force) een 70-tal Amerikaanse bommenwerpers van de 386e en 387e Bomb Group die het vliegveld van Lille-Nord (Bondues) gingen bestoken. Tijdens deze missie werd de formatie aangevallen door Duitse jagers.

In het daaropvolgende luchtgevecht werd één Messerschmitt Bf109G-6 neergehaald (Lt Ernst Todt, III./JG26 in Reningelst), maar beide Squadrons verloren zelf elk één jager. F/O Geoffrey Bond (Spitfire Mk.XII MB841, 91 Squadron) overleefde de confrontatie niet. Hij ligt begraven in Koksijde. Het andere toestel (Spitfire Mk.XII MB800 EB-B, 41 Squadron) crashte langs de Lindestraat in Beveren-IJzer.

De Australische piloot, Flight Sergeant Stan May, kon tijdig het toestel verlaten. Met de hulp van burgers en het lokale verzet kon hij tijdelijk onderduiken in Oostvleteren, en later via de Comète ontsnappingslijn weer Engeland bereiken. Eén van zijn helpers, André Waeles, werd later door de Duitsers opgepakt en naar Duitsland gedeporteerd. Gelukkig overleefde hij de kampen.

Twee Duitse jachtpiloten eisten op 19 september 1943 boven West-Vlaanderen op het passende tijdstip een overwinning op: Hauptmann Klaus Mietusch (III./JG 26) boven de regio Poperinge, en Uffz. Gert Wiegand (8./JG 26) in het luchtruim boven Brugge. Overwinningen die telden, want het ging tweemaal om een Spitfire Mk.XII, waarvan er tijdens de oorlog maar 100 van de montagebanken rolden. Het toestel was uitgerust met een Rolls Royce Griffon III of IV motor, die door zijn kracht de Spitfire in staat stelde de Duitse Focke-Wulf snel en op lage hoogte te onderscheppen.

Opgraving

De berging van 5 juli 2009 in Beveren-IJzer vond slechts een kleine week na de ondertekening plaats van het protocol tussen luchtvaartarcheologie-verenigingen en de Vlaamse gemeenschap in Knokke-Heist. Vooral de samenwerking met de beroepsarcheologen staat hierin centraal. Bij de opgraving in Beveren-IJzer mochten we rekenen op de medewerking van Jan Decorte (CO7), Marc Dewilde (VIOE), Korneel Gheysen (VLM) en Johan Van Laecke (landmeter-expert VIOE). Ook de steun van de grondeigenaars (Vlaamse Landmaatschappij en Agentschap Natuur en Bos), o.l.v. Frank Debeil en Lut Demarest was onontbeerlijk: de berging moest immers uitgevoerd worden in kwetsbaar natuurgebied, waar er toevallig werken waren gepland in de zomer van 2009.In tegenstelling tot wat het vooronderzoek had laten hopen, troffen we bij deze berging nog slechts een heel beperkt deel van het wrak aan. Het werd ook heel snel duidelijk dat het vliegtuig relatief horizontaal was gecrasht waardoor het wrak heel ondiep lag. De Duitsers konden zonder veel moeite het gros van de wrakstukken recupereren.

Toch kwamen er in het begin heel wat fragmenten van het vliegtuigwrak naar boven: geoxideerd aluminium, enkele grotere stukken aluminium, bakeliet, sealing van de brandstoftanks, elektrische bedrading, .303 kogels en projectielen afkomstig van één van de boordkanonnen. Al vroeg stootten we op fragmenten van de motorsectie, wat meteen duidelijk maakte dat we het bovenhalen van de volledige Griffon-motor mochten vergeten. Het stuk waarop de naam “Griffon” stond ingegrift, bevestigde dan wel weer dat we wel degelijk op een Spitfire Mk.XII aan het graven waren.

Er kwamen ook stukken van één of meer houten schroefbladen boven, en de Förster detecteerde plots één van de boordkanonnen. Na deze vondst bleek al snel dat er noch grotere noch kleinere relevante wrakstukken meer aanwezig waren. Er werd nog een tijd nauwgezet en gericht maar beperkt gedetecteerd en gegraven – tot op zes meter diepte - maar rond de middag besloten we met de opgraving te stoppen.

Een selectie wrakstukken zijn permanent tentoongesteld in het Flanders Aviation Society Museum in Wevelgem (Luchthavenstraat 1, 8560 Wevelgem).

In juni 2010 lieten VLM, Natuur & Bos, Waterwegen & Zeekanaal NV een infobord plaatsen op het natuurdomein in Beveren-waarop ook het verhaal van de geborgen Spitfire Mk.XII een plaatsje kreeg.