บ้านประกอบด้วยส่วนต่างๆ ที่ต้องดูแลรักษาความสะอาด เช่น พื้น ฝาผนัง หลังคา หน้าต่าง ประตู รวมทั้งเครื่องเรือนหรือเฟอร์นิเจอร์ต่างๆ
หลักในการดูแลรักษาบ้านให้สะอาดเรียบร้อย น่าอยู่ ควรยึดหลักการต่อไปนี้
1. ทำงานตามตารางเวลาที่ได้วางแผนไว้
2. จัดเตรียมเครื่องมือ อุปกรณ์ต่างๆ ในการทำงานให้พร้อม และเหมาะสมกับงานที่จะทำและตรวจสอบสภาพให้พร้อมก่อนการใช้งาน ไม่ใช้เครื่องมือที่ชำรุดเพราะอาจเกิดความไม่ปลอดภัยได้
3. หาวิธีการประหยัดเวลาและแรงงานในการทำงาน เช่น แช่เสื้อผ้าเพื่อเตรียมจะซักในขณะที่รอซักผ้าก็กวาดบ้าน เป็นต้น
4. มีความระวัดระวัง ทำงานอย่างรอบคอบเพื่อความปลอดภัยของตนเองและผู้อื่น
5. ใช้วิธีการที่ประหยัดพลังงานและไม่ทำลายสิ่งแวดล้อม เช่น ไม่เปิดน้ำทิ้งโดยเปล่าประโยชน์ หลีกเลี่ยงและลดการใช้สารเคมีต่างๆ เป็นต้น
6. เมื่อทำงานเสร็จแล้วจะต้องตรวจดูความเรียบร้อย ถ้ามีส่วนไหนที่บกพร่องก็ให้รีบดำเนินการแก้ไข
การทำความสะอาดส่วนต่างๆ ของบ้าน ควรทำจากที่สูงลงไปหาที่ต่ำ และจะต้องทำความสะอาดพื้นที่ต่ำซ้ำอีกครั้งเพราะว่าเศษผง ฝุ่น จากที่สูงจะตกลงมายังที่ต่ำ ดังนั้นในการทำความสะอาดบ้าน ควรทำความสะอาดเพดานเป็นส่วนที่อยู่บนสุดของบ้านเป็นอันดับแรก รองลงมา คือ ทำความสะอาดประตูและหน้าต่าง ตู้ โต๊ะ พื้น ตามลำดับ
1. การทำความสะอาดเพดาน
เพดานสูงรองจากหลังคา ความสกปรกบนเพดานเกิดจากฝุ่นละออง และหยากไย่ ทำให้เพดานสกปรก ไม่น่ามอง จึงควรเตรียมอุปกรณ์ที่จำเป็นและทำความสะอาด ดังนี้
1.1 อุปกรณ์นการทำความสะอาด ได้แก่
- ไม้กวาดเสี้ยนตาล
- ไม้กวาดดอกหญ้า
- ที่โกยขยะ ถังขยะ
- ผ้าปิดจมูก
1.2 วิธีการทำความสะอาด
มีขั้นตอนการทำความสะอาด ดังนี้
- ใช้ผ้าปิดจมูก เพื่อป้องกันฝุ่นละออง
- กวาดด้วยไม้กวาดเสี้ยนตาล หรือไม้กวาดดอกหญ้า ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับความสูงของเพดาน โดยกวาดจากด้านในสู่ด้านนอก
- เก็บกวาดเศษผงที่ร่วงหล่นลงสู่พื้น และทำความสะอาดพื้น
2. การทำความสะอาดฝาผนัง
ฝาผนังมีทั้งที่เป็นไม้ เป็นคอนกรีต และเป็นกระเบื้้้องเคลือบ คราบสกปรกตามฝาผนังอาจเกิดจากฝุ่นละออง รอยขีดข่วน ในการทำความสะอาดควรใช้อุปกรณ์และทำความสะอาด ดังนี้
1.1 อุปกรณ์ในการทำความสะอาด ได้แก่
- เครื่องดูดฝุ่นหรือไม้กวาดดอกหญ้าหรือไม้กวาดขนไก่
- ผ้า ฟองน้ำ แผ่นขัดหรือแปรงขัด
- ถังใส่น้ำ
- ผงซักฟอกหรืือน้ำยาขัด
- ผ้าปิดจมูก
1.2 วิธีการทำความสะอาด
มีขั้นตอนการทำความสะอาด ดังนี้
- ใช้ผ้าปิดจมูกเพื่อกันฝุ่นละออง
- ดูดฝุ่นด้วยเครื่องดูดฝุ่น หรือใช้ไม้กวาดดอกหญ้าหรือไม้กวาดขนไก่กวาดทำความสะอาด
- ถ้าฝาฝนังที่เป็นไม้ให้ใช้ผ้าชุบน้ำบิดหมาดๆ เช็ดให้ทั่ว แต่ถ้าเป็นผนังที่เป็นคอนกรีตหรอเป็นกระเบื้องเคลือบที่สกปรกไม่มาก ให้ใช้ผ้าชุปน้ำหรือฟองน้ำชุบน้ำแล้วบิดหมาดๆ เช็ดทำความสะอาดให้ทั่ว แต่ถ้าเป็นฝาผนังที่เป็นผนังคอนกรีตที่ีมีความสกปรกมากควรขัดด้วยแปรงขัดและน้ำผสมผงซักฟอกแต่ถ้าผนังเป็นกระเบื้องเคลือบที่สกปรกมากให้ใช้ฟองน้ำชุบน้ำผงซักฟอกหรือน้ำยาขัดเช็ดขัดให้ทั่วให้สะอาด
- เก็บกวาดเศษผงและน้ำที่ลงสู่พื้นให้สะอาด และทำความสะอาดพื้น
3. การทำความสะอาดประตู หน้าต่าง
ในการทำความสะอาดประตู หน้าต่าง ควรใช้อุปกรณ์และทำความสะอาด ดังนี้
3.1 อุปกรณ์ในการทำความสะอาด ได้แก่
- ไม้กวาดขนไก่
- ผ้า ฟองน้ำ กระดาษหนังสือพิมพ์
- ถังใส่น้ำ
- ผงซักฟอก น้ำยาเช็ดกระจก
- ผ้าปิดจมูก
3.2 วิธีการทำความสะอาด
มีขั้นตอนการทำความสะอาด ดังนี้
- ปัดฝุ่นด้วยไม้กวาดขนไก่
- ใช้ผ้าชุบน้ำหมาดๆ เช็ดให้ทั่ว ถ้าเป็นประตูหน้าต่างที่เป็นกระจกให้ใช้น้ำยาเช็ดกระจกแล้วเช็ดด้วยผ้าหรือกระดาษหนังสือพิมพ์ ถ้าไม่มีน้ำยาเช็ดกระจกให้ใช้กระดาษหนังสือพิมพ์ชุบน้ำหมาดๆ ถูหลายๆ ครั้ง จนกระจกใส ถ้าเป็นหน้าต่างที่มีมุ้งลวด ควรถอดมุ้งลวดออกล้างด้วยน้ำผสมผงซักฟอก ขัดด้วยแปลงพลาสติก ล้างน้ำให้สะอาด แล้วผึ่งให้แห้ง ทำความสะอาดอย่างน้ำ เดือนละ 1 ครั้ง
4. การทำความสะอาดพื้น
พื้นในบ้านมีทั้งที่เป็นพื้นไม้ พื้นซีเมนต์ พื้นหินอ่อน พื้นกระเบื้องเคลือบ พื้นกระเบื้องยาง พื้นเสื่อน้ำมัน ซึ่งพื้นบ้านเป็นส่วนที่สกปรกได้ง่าย ดังนั้นเราควรกวาดถูทุกวันและควรเลือกวิธีการทำความสะอาดให้เหมาะสมกับชนิดของพื้น นอกจากพื้นบ้านที่วางเครื่องเรือนและตามซอกมุมของการวางเครื่องเรือน ก็ต้องหมั่นทำความสะอาดเป็นประจำ เพราะมิฉะนั้นจะเป็นที่สะสมฝุ่นและเชื้อโรค ควรทำความสะอาดตามชนิดของพื้น ดังนี้
4.1 พื้นไม้ ควรเตรียมอุปกรณ์และมีวิธีทำความสะอาด ดังนี้
อุปกรณ์ในการทำความสะอาด ได้แก่
1. ไม้กวาดดอกหญ้า
2. ไม้ถูพื้นหรือผ้าพูพื้น
3. ถังใส่น้ำ
4. น้ำยาถูพื้น
5. ที่โกยขยะและถังใส่ขยะ
วิธีการทำความสะอาด มีขั้นตอนในการทำความสะอาด ดังนี้
1. กวาดด้วยไม้กวาดดอกหญ้า
2. นำผ้าหรือไม้ถูพื้นชุบน้ำบิดหมาดๆ ถูเป็นแถบสั้นๆ ตามแผ่นไม้
3. ถูซ้ำอีกครั้งด้วยน้ำผสมน้ำยาถูพื้นเพื่อเป็นการฆ่าเชื้อโรค และให้ความหอมสดชื่น
4. นำผ้าถูพื้นไปซักล้างให้สะอาดและตากแดดให้แห้งก่อนทำการเก็บ
4.2 พื้นหินขัดและพื้นซีเมนต์ ถ้าพื้นไม้สกปรกมากควรทำความสะอาดเช่นเดียวกับพื้นไม้ แต่ถ้าสกปรกมากควรราดน้ำยาขัดพื้น หรือน้ำยาผสมผงซักฟอกแล้วขัดด้วยแปลงขัดพื้น
4.3 พื้นกระเบื้องยาง สามารถทำความสะอาดโดยกวาดด้วยไม้กวาดดอกหญ้าแล้วเช็ดด้วยผ้าหรือไม้ถูพื้นชุบน้ำบิดหมาดๆ ถ้าพื้นสกปรกมากควรใช้น้ำผสมน้ำยาขัดพื้นขัดถูเฉพาะที่ เช็ดด้วยผ้าชุบน้ำ แล้วจึงเช็ดให้แห้งและถูด้วยน้ำผสมน้ำยาถูพื้นอีกครั้งเพื่อเป็นการฆ่าเชื้อโรค ระวังอย่าให้พื้นถูกน้ำมากเพราะจะทำให้กระเบื้องร่อนและหลุดได้
4.4 พื้นเสื่อน้ำมัน เสื่อน้ำมันเป็นเสื่อชนิดหนึ่งที่นิยมใช้ปูพื้นทั่วไปทั้งพื้นไม้และพื้นซีเมนต์ มีข้อดี คือ มีราคาถูก สามารถปัดกวาดเช็ดถูได้ง่าย การทำความสะอาด ให้ใช้ผ้าชุบน้ำหมาดๆ ถูหรือเช็ดพื้น หรือหากพื้นสกปรกมาก ให้ใช้น้ำผสมสารซักฟอกเช็ดถูให้สะอาด แล้วเช็ดถูด้วยน้ำธรรมดาอีกครั้งให้สะอาด ควรระมัดระวังไม่ให้ถูกน้ำมากจนเกินไปเพราะจะทำให้ขาดได้