บทที่ 1 พื้นฐานองค์ประกอบศิลป์

1.การสร้างสรรค์ผลงานศิลปะจากการจัดองค์ประกอบศิลป์

2.การสร้างสรรค์ผลงานศิลปะจากรูปและพื้นที่ว่าง

การสร้างสรรค์งานทัศนศิลป์จากรูปและพื้นที่ว่าง

1.การสร้างสรรค์ผลงานศิลปะจากการจัดองค์ประกอบศิลป์

การจัดองค์ประกอบศิลป์ เป็นการนำทัศนธาตุในงานศิลปะมาจัดวางให้มีความเหมาะสมกลมกลืนกัน เพื่อให้ผลงานศิลปะนั้นมีความสวยงามมากยิ่งขึ้น วิธีการจัดองค์ประกอบศิลป์ มีหลายวิธีดังนี้

1.1. การจัดขนาดภาพ

ขนาดของภาพเป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยให้ผลงานศิลปะดูสวยงามและน่าชมมากยิ่งขึ้นในการจัดขนาดภาพ เราสามารถทำได้โดยพิจารราว่า ผลงานศิลปะนั้นมีขนาดที่เหมาะสมกับกรอบภาพหรือไม่ เช่น การวาดภาพสัตว์ควรวาดให้มีขนาดภาพเหมาะสมกับขนาดของกรอบไม่เล็กหรือใหญ่จนเกินไป จึงทำให้ภาพดูสวยงาม เป็นต้น

1.2. การจัดสัดส่วนของภาพ

การจัดสัดส่วนของภาพจะช่วยทำให้ผลงานศิลปะมีความสวยงาม เช่น การวาดภาพทิวทัศน์ที่มีส่วนประกอบของภาพทะเล ภาพท้องฟ้า และภาพพื้นดิน ควรจัดให้มีความเหมาะสมกับภาพภายในกรอบ เป็นต้น

1.3. การจัดความสมดุลของภาพ

โดยทั่วไปการจัดความสมดุลของผลงานศิลปะ มักยึดจุดตรงกลางของกรอบภาพเป็นหลัก แล้วจึงจัดแบ่งองค์ประกอบอื่นๆ จัดวางไว้ด้านบน ด้านนล่าง หรือด้านซ้าย ด้านขวา ของจุดตรงกลางเพื่อให้มีน้ำหนักของภาพที่เท่าๆกัน และมีความกลมกลืนกัน ภาพที่มีความสมดุลซ้าย-ขวา หรือบน-ล่างเหมือนกัน ทำให้ภาพดูเป็นระเบียบและมีความสวยงามยิ่งขึ้นซึ่งเราสามารถจัดความสมดุลของภาพได้ 2 วิธี ดังนี้

การจัดภาพให้มัลักษณะซ้าย-ขวา หรือบน-ล่าง เหมือนกัน เพื่อให้มีน้ำหนักของภาพเท่าๆกัน ไม่หนักในด้านใดด้านหนึ่ง ดังตัวอย่าง

2. จัดภาพให้มีลักษณะด้านซ้าย-ขวาหรือบน-ล่าง ไม่เหมือนกัน โดยการจัดวางขนาด รูปร่าง สี ภายในภาพ ให้ความแตกต่างทั้ง 2 ด้าน แต่เมื่อมองภาพรวมแล้วจะให้ความรู้สึกแตกต่างทั้ง 2 ด้าน แต่เมือมองภาพรวมแล้วจะให้ความรู้สึกที่เท่ากัน ดังตัวอย่าง

2.การสร้างสรรค์ผลงานศิลปะจากรูปและพื้นที่ว่าง

พื้นที่ว่างในที่นี้ หมายถึง พื้นที่ในกรอบภาพที่ไม่มีรูปร่าง รูปทรงใดๆอยู้ลย ซึ่งการทำงานศิลปะนั้น นอกจากต้องคำนึงถึงการจัดองค์ประกอบสิลป์เรื่อง การจัดขนาดดภาพ การจัดสัดส่วนของภาพ และการจัดความสมดุลของภาพแล้ว ยังต้องคำนุงถึงสัดส่วนของภาพและพื้นที่ว่างในกรอบภาพด้วย ถ้าหากจัดวางรูปภาพเต้มกรอบโดยไม่มีพื้นที่ว่างเหลืออยู่เลย จะทำให้ภาพดูแน่นและอึดอัด แต่ถ้าหากจัดวางรูปภาพเล็กจนเกินไปและมีพื้นที่ว่างเหลืออยู่มาก ก็จะทำให้ภาพดูโล่งมากเกินไป และดูไม่น่าสนใจ

ดังนั้น การทำงานศิลปะโดยเฉพาะการวาดภาพ ควรจัดให้รูปภาพในกรอบมีสัดส่วนที่พอเหมาะพอดีกับพื้นที่ว่างจึงจะดูสวยงามน่าสนใจมากยิ่งขึ้น