Erişkin bir birey için dinlenme halinde normal kalp hızı dakikada 60 ila 100 arasında olmalıdır. Kalbin normal fonksiyonlarını sorunsuz yerine getirmesi için normal kalp hızında atması önemlidir. Bu kalp hızının artması bazı durumlarda hayatı tehdit edici olabilir.

İçindekiler

Taşikardi Nedir?

Taşikardi Tipleri Nelerdir?

Taşikardi Belirtileri Nelerdir?

Taşikardi Neden Olur?

Taşikardi Komplikasyonları Nelerdir?

Taşikardi Tanısı Nasıldır?

Taşikardi Tedavisi Nasıldır?

Taşikardi Nedir?

Kalp atım hızının dakikada 100’ün üzerinde olması durumuna taşikardi (kalp çarpıntısı) denir. Bu durum birkaç saniye kadar sürebileceği gibi saatlerce de sürebilir. Kalp bu şekilde hızlı hızlı attığında normalde atımlar arasında kanla dolan yeteri kadar kanla dolamaz. Bu durumda kalp, tüm vücuda yetecek oksijenizasyonu ve kanlanmayı sağlayamayabilir.

Kalbin elektriksel sinyali normalde sinoatrial nodda oluşur. Sinoatrial noddan çıkan bu sinyaller kalbe dakikada kaç hızında atması gerektiğini kontrol eder. Bazı duygu durumlarında; örneğin heyecan, kaygı veya korku durumlarında kalp kısa süreliğine daha hızlı bir şekilde atar. Ritmin düzenli olduğu ama sadece kalp hızının dakikada 100 atımın üzerinde olduğu tabloya sinüs taşikardisi denir. Kişi sakinleştiğinde kalp atım hızı normale döner. Sinüs taşikardisinin tek nedeni duygu durumları değildir. Sinüs taşikardisine neden olabilecek diğer durumlar aşağıdaki gibidir:

Fazla çay veya kahve tüketilerek fazla miktarda alınan kafein

Alkollü içecek tüketme, madde kullanımı

Yüksek ateş

Kaygı, korku, endişe ve heyecan gibi duygular

Anemi (Kansızlık)

Düşük tansiyon (hipotansiyon)

Yüksek tiroid hormonları (hipertiroidi)

Ağrı

Stres ve egzersiz

Ancak her taşikardi sinüs taşikardisi kadar masum değildir. Birçok düzensiz kalp ritmi (aritmiler) taşikardiye sebep olabilir. Taşikardi herhangi bir nedene veya komplikasyona sebep olmasa bile tedavi edilmediği takdirde kalp yetmezliği, inme ve hatta ani kardiyak ölüm gibi ciddi sağlık sorunlarıyla sonuçlanabilir.

Taşikardi Tipleri Nelerdir?

Taşikardinin birçok tipi vardır. Sinüs taşikardisi dışında neden altta yatan aritmi problemidir. Aritminin yol açtığı bazı taşikardi tipleri aşağıda verilmiştir:

Atrial fibrilasyon: Taşikardinin en yaygın tipidir. Düzensiz elektrik sinyalleri kalbin kulakçıklarında (atrium) çok hızlı ve kaotik atımlara sebep olur. Atriumlar düzensiz kasılır. Çoğu atriyal fibrilasyon olgusu geçicidir ve bir süre sonra geçer. Ancak durum her zaman böyle olmayabilir. Bazı atriyal fibrilasyon olguları tedavisiz düzelmez. Atriumların düzensiz atışları sırasında kan dolaşamaz ve pıhtılaşır. Beyne pıhtı atıp inmeye sebep olabileceğinden bu hastalar kan sulandırıcı (antikoagülasyon) tedavisi de alırlar.

Atrial flutter: Atriyal fibrilasyona benzer ancak atrial flutterda kalp atımları daha düzenlidir. Atriyal fibrilasyona göre atrial flutterda atriumların atım hızı nispeten daha yavaştır. Kendiliğinden sonlanabileceği gibi tedavi de gerektirebilir. Atrial flutter taşikardisi olan kişiler atrial fibrilasyon geçirme ihtimalleri yüksektir.

Ventriküler taşikardi: Kalbin karıncıklarında (ventriküllerde) başlayan aritmi tipidir. Hızlı ventrikül atımları kalbin dolmasına müsade etmez. Kalp yeteri kadar kanı vücuda pompalayamaz. Sadece birkaç saniye kadar kısa süren ventrikül fibrilasyon ritimleri kişiye zarar vermeyebilir ancak birkaç saniyeden uzun sürerse hayatı tehdit edebilir. Ölümle sonuçlanabilir.

Supraventriküler taşikardi: Ventrikül üzerinde başlayan tüm aritmileri ifade eden kapsamlı bir tanımdır. Çarpıntı aniden başlayıp aniden sonlanır.

Ventriküler fibrilasyon: Hızlı ve kaotik denebilecek kadar düzensiz elektriksel sinyallerin yol açtığı aritmidir. Kalp düzgün bir şekilde kasılmak yerine sadece titrer. Dakikalar içinde kalp düzenli bir ritme dönmezse hasta kaybedilebilir. Çoğu zaman ventriküler fibrilasyonun altında ciddi bir kalp rahatsızlığı veya travma yatar.

Taşikardi Belirtileri Nelerdir?

Kalp çok hızlı attığında, atımlar arasında kan ile dolacak kadar vakit bulamaz ve tüm vücuda gereken kanı pompalayamaz. Organ ve dokular beslenemeyebilir ve yeterli oksijene ulaşamayabilir. Bu da aşağıda verildiği gibi birçok belirti ve bulguya sebep olabilir:

Hızlı kalp atışlarını göğsünde hissetme (çarpıntı)

Göğüs ağrısı

Bayılma (senkop)

Baş dönmesi

Artmış nabız hızı

Nefes darlığı (dispne)

Bazı taşikardik hastalarda belirti olmaz. Başka bir sebeple yapılan fizik muayenede veya elektrokardiyogram (EKG) kaydında fark edilir.

Taşikardi Neden Olur?

Taşikardi herhangi bir sebebe bağlı olarak kalp hızın dakikada 100 atımdan fazla olmasıdır. Stres durumunda veya egzersiz sırasında artan efora yanıt olarak taşikardi olabileceği gibi aritmiden dolayı da taşikardi olabilir. En yaygın taşikardi sebepleri aşağıda sıralanmıştır:

Ateş

Alkol çekilme sendromu

Yüksek doz alkol

Yüksek doz kafein

Yüksek (hipertansiyon) veya düşük tansiyon (hipotansiyon)

Kandaki sodyum, potasyum, kalsiyum ve magnezyum gibi elektrolit düzeylerinin dengesizliği

Bazı ilaçların yan etkisi (bazı antidepresanlar, ventolin…)

Aşırı aktif tiroid bezi (hipertiroidi)

Anemi (kansızlık)

Sigara içmek

Kokain ve metamfetamin gibi yasa dışı madde kullanımı

Kalp yetmezliği

Kalp krizi

Genetik kanalopati hastalıkları (uzun veya kısa QT sendromları, kardiyomiyopatiler…)

Bazen de taşikardinin sebebi açığa çıkarılamaz.

Taşikardi Komplikasyonları Nelerdir?

Taşikardi komplikasyonları taşikardinin tipine, taşikardik durumda kalbin ne kadar hızlı attığına, taşikardinin ne kadar sürdüğüne, taşikardinin ne zamandan beri var olduğuna ve beraberinde başka kardiyak sorunların olup olmamasına göre değişir. Yaygın bazı komplikasyonlar aşağıdaki gibidir:

Bayılma ve bilinçsizlik durumu

Kalp yetmezliği

Özellikle ventriküler taşikardi ve ventriküler fibrilasyonun yol açtığı ani kardiyak ölüm

Taşikardi Tanısı Nasıldır?

Başlıca tanısı ritim analizinin yapıldığı EKG testidir. Ancak EKG’de saptanamaz ise “holter” cihazı takılır ve hastanın 24 saatlik kalp ritmi kaydedilir. Analizden sonra taşikardi tipi ve nedeni saptanmaya çalışılır. Hasta şikayetlerinin eforla arttığını ifade ederse koşu bandında “efor testi” yapılır ve yine hastanın efor boyunca ritmi kaydedilir. Kardiyomiyopati gibi kalbin kas yapısındaki bir bozukluktan şüphelenildiğinde “Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG)” tercih edilebilir. Transözofageal elektrofizyolojik çalışmalar (TEEPS) ile de taşikardi tanısı konabilir.

Taşikardi Tedavisi Nasıldır?

Taşikardi tedavisini belirleyen en önemli faktör taşikardinin tipidir. Eğer sinüs taşikardisi olduğuna karar verilmişse öncelikle sinüs taşikardisine yol açan hastalık ortadan kaldırılmaya çalışılır. Hastanın hipertiroidi var ise tedavi edilir, ateşi varsa düşürülür.

Supraventriküler taşikardide öncelikle yaşam tarzı değişiklikleri denenir. Doktor hastaya daha az çay ve kahve tüketmesini, düzenli uyumasını, içiyorsa sigara ve alkolü bırakmasını, egzersiz yapmasını ve varsa fazla kilolarını vermesini önerir. Çarpıntıyı hissettiğinde hastaya yapması için bazı manevralar öğretilir. Valsalva manevrası (ıkınma) ve göz masajı tercih edilen birkaç manevradan biridir.

Ventriküler taşikardi ve fibrilasyonda antiaritmik ilaçlar kullanılır. Kalsiyum kanal blokerleri ve beta blokerler en çok tercih edilen antiaritmik ilaçlardır. Ablasyon ile kalpte anormal elektriksel sinyaller üreten anormal kalp dokusu ortadan kaldırılabilir. Kalp pili olarak bilinen ICD (implantable kardiyak defibrilatör) kalbe yerleştirilebilir.

Atrial fibrilasyon ve flutter taşikardilerinde düzensiz ritmi düzeltmek için ablasyon ve antiaritmik ilaçlar kullanılır. Ancak bu hastalarda kalpte tromboz oluşup başta beyin olmak üzere herhangi bir organdaki kanlanmayı bozabileceği için kan sulandırıcı (antikoagülan) ilaçlar da mutlaka tedaviye eklenir.

Her taşikardinin tedavi edilmesi gerekmeyebilir. Ancak doktor yapılan testlerle hayatı tehdit edebilecek bir ritim fark ederse tedaviye karar verilir. Taşikardi diğer rahatsızlıklarda olduğu gibi erken tanı ve tedavinin oldukça önemli olduğu bir hastalıktır. Özellikle çarpıntı ile beraber nefes darlığı, göğüste sıkıştırıcı tarzda ağrı, yorgunluk, halsizlik ve baş dönmesi şikayetleriniz oluyorsa en yakın hastaneye başvurmayı ihmal etmeyin!