O stawianiu hipotez

Hipotezą możemy nazwać przypuszczenie dotyczące pewnych prawidłowości. Wszyscy często stawiamy hipotezy. Możemy sobie powiedzieć np. "Kasia mnie lubi" albo "tworzywa sztuczne są lżejsze od wody". Każdy potrafi stawiać jakieś hipotezy, ale na razie to są tylko przypuszczenia.

• Dokąd nie wiemy, czy nasze przypuszczenia są prawdziwe, nie są wiele warte.
• Jeszcze gorzej, jeżeli uznajemy przypuszczenia za prawdziwe, a nie są. Wtedy mogą nam szkodzić!
• Jest świetnie, jeżeli po postawieniu jakiegoś przypuszczenia sprawdzimy, czy jest prawdziwe. Co najlepsze, możemy się czuć wygrani i wtedy, kiedy sprawdzimy że przypuszczenie jest słuszne, i wtedy, gdy sprawdzimy, że było błędne! W obu przypadkach stajemy się mądrzejsi. Możemy powiedzieć, że myślimy.

Stawianie ciekawych hipotez i sprawdzanie ich słuszności, to świetna sprawa. Może być ciekawe, zajmujące, wiele nas uczy. Uczymy się mądrzej patrzeć na świat i ludzi, dostrzegać ciekawe zależności, lepiej przewidywać różne sprawy, Trudniej nas będzie zwieść, oszukać, nie damy się tak łatwo bajkom i mitom.

Postawioną hipotezę trzeba sprawdzić. Możemy szukać dowodów, że jest prawdziwa i dowodów, że jest fałszywa.

• Jeżeli zdobędziemy zdobywamy dowód dla naszych przypuszczeń hipoteza staje się prawdą.
• Jeżeli zdobędziemy dowód, że nasze przypuszczenia były nieprawdziwe, hipotezę odrzucamy.

Uwaga: najczęściej lubimy mieć rację i dlatego często potwierdzenie hipotezy kojarzy nam się z sukcesem, a jej obalenie - z klęską. Chętniej też szukamy dowodów, że jest prawdziwa, niż dowodów, że jest fałszywa. Obalenie hipotezy też jest sukcesem (przecież poznaliśmy prawdę i jesteśmy teraz mądrzejsi). Czasem sukcesem szczególnie ważnym, bo pozwala nam on nam uczyć się odrzucać błędne przypuszczenia, a to bywa trudna sztuka!

W tym WebQueście zajmujecie się eksperymentami z pływaniem i tonięciem ciał w cieczach oraz badacie różne zależności wynikające z różnych cech fizycznych cieczy i ciał stałych

Za dobrą hipotezę uznamy w naszym WebQueście taki przypuszczenie, które będziemy w stanie sprawdzić. Np. "plastykowa kulka tonie w wodzie" jest przypuszczeniem trudnym do weryfikacji, bo zbyt mało konkretnym (istnieje wiele różnych tworzyw sztucznych, o różnych gęstościach, część z nich możwe tonąć, a inne pływać). Trzeba się też upewnić, czy dysponujemy przedmiotem jednorodnym (nawet stalowa kulka pusta w środku może pływać, ale to nie powiększy naszej wiedzy o gęstości stali).

Naprawdę ciekawie robi się, kiedy na podstawie sprawdzenia Waszej hipotezy zaczynają Wam się nasuwać nowe, które pozwalają wyciągać nowe wnioski i poznawać nowe rzeczy. Np. na podstawie znalezienia pary dwóch cieczy, które się nie mieszają oraz jedna jest wyraźnie gęstsza od drugiej, mozemy znaleźć ciało stałe, które będzie pływało wewnątrz - na granicy między jedną a drugą. Używając dwóch cieczy mieszających się ze sobą lub rozpuszczalnych możemy znaleźć taki roztwór, w którym ciało stałe będzie "pływało w środku" - ani nie tonąc, ani nie wypływając na powierzchnię. Kiedy tak się stanie?