Hieronder kan u een overzicht terugvinden van de (specifieke) eindtermen die overeenkomen met de inhoud van het leerpad temperatuur. De concrete invulling van het leerpad met betrekking tot de eindterm wordt bij elke eindterm gegeven.
9. De verstedelijking en haar evolutie in een regio in relatie brengen met aardrijkskundige factoren.
module aardoppervlak; hitte eiland effect, hittestress
*23. Brengen aandacht op voor het fascinerende van de wereld.
5. Belangrijke geologische gebeurtenissen en klimaatsveranderingen situeren op een geologische tijdsschaal.
De energiebalans wordt gebruikt als hulpmiddel om temperatuurverandering (klimaatverandering) in verband te brengen met energiefluxen. De antropologische en natuurlijke componenten van broeikasgassen worden expliciet behandeld.
6. Weerfenomenen in verband brengen met geografische en atmosferische omstandigheden op basis van een weerbericht.
De invloed van de geografische omgeving op de temperatuur wordt besproken. Hierbij maakt men gebruik evapotranspiratie, latente warmte, waarneembare warmte, hitte-dal-effect, lange golflengte straling en korte golflengte straling.
8. Illustreren dat duurzame ontwikkeling mede bepaald wordt door gebruik en ordening van de ruimte.
Het stedelijk hitte eiland wordt besproken en welke problemen dit met zich meebrengt. De invloed van vegetatie in een stad komt hier ook naar voor.
Kennis: 6. Weer en klimaat in verband brengen met de opbouw van en met processen in de atmosfeer.
De processen die invloed hebben op de temperatuur (zowel meteorologisch als klimatologisch) worden behandeld. Al deze processen komen samen in de energiebalans van het aardoppervlak, waar de samenhang en de complexiteit duidelijk tot uiting komt.
Kennis: 7. De invloed van menselijke activiteiten op het milieu zoals: broeikaseffect, natuurrampen, zure regen, water-beheersing, bodemdegradatie en –verbetering met voorbeelden illustreren.
De antropogene invloed van de mens op de samenstelling van de atmosfeer wordt behandeld. De toename, en verloop, van broeikasgassen wordt geïllustreerd door metingen (Keeling curve, simulaties).
Kennis: 15. Het belang duiden van natuurlijke en sociaal-economische componenten voor de ruimtelijke planning.
Het stedelijk hitte eiland wordt besproken en welke problemen dit met zich mee brengt. De invloed van vegetatie in een stad komt hier ook naar voor.
Kunnen: 26. Voorstellen aanbrengen voor het ruimtegebruik in het kader van duurzame ontwikkeling.
De processen verantwoordelijk voor het stedelijk hitte eiland effect worden toegelicht. Deze worden aangebracht door vergelijkingen te maken met andere geografische locaties. Hierdoor zouden ze in staat moeten zijn de oorzaken van het stedelijk hitte eiland effect te identificeren en oplossingen aan te bieden.
1. Structuren classificeren en beschrijven op basis van samenstelling, eigenschappen en functies.
2. Structuren met behulp van een model of schema voorstellen en hiermee eigenschappen verklaren.
3. Relaties leggen tussen structuren.
Deze eindtermen komen aan bod in de uitbreidingen fysica (deeltjesmodel, fysica van latente warmte, fysica van waarneembare warmte).
6. Processen waarbij energie wordt getransformeerd of getransporteerd beschrijven en herkennen in voorbeelden.
De energiebalans aan het aardoppervlak is een voorbeeld waarbij energie overgedragen wordt in verschillende vormen. De mogelijke manieren van warmtetransport worden ook expliciet behandeld en toegepast in de bespreking van de energiefluxen. De uitbreidingen 'kernfusie' en 'oefening orkanen' zijn gebaseerd op de omzetting van energievorm en het transport hiervan.
9. Effecten van de interactie tussen materie en elektromagnetische straling beschrijven en in voorbeelden herkennen.
Zowel absorptie, reflectie (albedo) en verstrooiing worden behandeld in verschillende contexten (wolken, vulkaanuitbarstingen, energiebalans, broeikasgassen). Het belang ervan en de gevolgen hiervan worden behandeld in de vragen en de energiebalans.
13. Uitleggen hoe systemen een toestand van evenwicht bereiken en behouden.
De energiebalans wordt behandeld als een evenwichtstoestand van het systeem aarde. Wanneer de energiebalans niet in evenwicht is zal het systeem hierop reageren.
1. Structuren op submicroscopisch niveau verbinden met macroscopische eigenschappen van stoffen.
De uitbreiding 'Het deeltjesmodel' maakt de brug tussen de microscopische en macroscopische wereld. Begrippen als latente warmte en waarneembare warmte worden, in de bijhorende uitbreidingen, gekoppeld met het deeltjesmodel.
F10. De wet van behoud van energie formuleren en illustreren met voorbeelden.
Energiebehoud wordt meerdere malen toegepast in het leerpad. Het belang hiervan wordt uitgelegd in functie van de energiebalans. Behoud van energie wordt ook behandeld in fusiereacties, en de bijhorende uitbreiding.
F11. Met het deeltjesmodel van de materie het begrip inwendige energie uitleggen.
Dit wordt expliciet behandeld in de uitbreiding 'latente warmte'.
F12. De warmte-uitwisseling tijdens faseovergangen kwalitatief hanteren.
Dit wordt expliciet behandeld in de uitbreiding 'latente warmte' en de oefening over orkanen.
F13. Het begrip specifieke warmtecapaciteit kwalitatief en kwantitatief hanteren
Dit wordt expliciet behandeld in de uitbreiding 'waarneembare warmte'.
F3. Volgende kernfysische aspecten aan de hand van toepassingen of voorbeelden illustreren:
-aard van α-, β-en γ-straling;
-activiteit en halveringstijd;
-kernfusie en kernsplitsing;
-effecten van ioniserende straling op mens en milieu.
Kernfusie komt expliciet aan bod in de module 'De zon'. Hier wordt verder op ingegaan in de uitbreiding 'kernfusie'. Bèta komt hierin ook ter sprake.
SET2. Structuren met behulp van een model of schema voorstellen en hiermee eigenschappen verklaren.
Deze eindtermen komen aan bod in de uitbreidingen fysica (deeltjes model, fysica van latente warmte, fysica van waarneembare warmte).
SET8. Berekeningen uitvoeren bij energie- en materieomzettingen.
Dit type berekening is een onderdeel van de uitdagende oefening bij uitbreiding 'kernfusie'. Vrijgekomen energie na een faseverandering komt aan bod in de oefening van de orkanen. Daarnaast worden er ook een aantal inzichtelijke vragen gesteld over latente warmte.
SET9. Effecten van de interactie tussen materie en elektromagnetische straling beschrijven en in voorbeelden herkennen.
Zowel absorptie, reflectie (albedo) en verstrooiing worden behandeld in verschillende contexten (wolken, vulkaanuitbarstingen, energiebalans, broeikasgassen). Het belang ervan en de gevolgen hiervan worden behandeld in de vragen en de energiebalans.