Het VLINDER netwerk is een verzameling van ongeveer 60 weerstations die verspreid zijn over Vlaanderen en Brussel. Het wetenschappelijke doel van het VLINDER project is om te bestuderen welke invloed de lokale omgeving heeft op het weer. Hiervoor hebben we een heleboel weerstations nodig die zich in zeer uiteenlopende omgevingen bevinden. Door meerdere weerstations, met elk hun unieke lokale omgeving, te vergelijken kunnen we de invloed van de lokale omgeving op het weer bestuderen.
De lokale omgeving van een weerstation wordt bepaald door het landgebruik rondom een weerstation. In leerpad temperatuur heb je geleerd dat vegetatie, gebouwen,... een invloed hebben op de lokale energiebalans. Daarom zal het landgebruik ook invloed hebben op de temperatuur en het weer in het algemeen en dat is precies wat we zullen onderzoeken.
Het landgebruik geeft aan hoe het aardoppervlak eruit ziet in een bepaalde regio. Voor ons is de regio rondom een weerstation van belang. We zullen het landgebruik bestuderen door rondom elk weerstation schijfjes te definiëren met verschillende groottes. Voor het landgebruik zullen we 3 verschillende categorieën invoeren: verhard, groen en water.
Het landtype verhard omvat het oppervlak dat bestaat uit harde bouwmaterialen. Wegen, gebouwen, parkings, industriegebieden, ... behoren tot deze categorie.
Het groene landtype omvat het landoppervlak waar vegetatie groeit of kan groeien. Grasland, bomen, akkers en tuinen zijn hier voorbeelden van.
Het water landtype spreekt voor zich. Zeeën, rivieren, meren en beken behoren tot dit landgebruik.
Met deze landtypes kunnen we voor een bepaalde omgeving een taartdiagram maken die aangeeft wat de verhouding is tussen de verschillende types landgebruik. Hierdoor kunnen we het landgebruik beschrijven in fracties waarbij de fractie uitdrukt welk percentage van de totale omgeving ingenomen wordt door een type landgebruik.
We kunnen het gebied rondom het weerstation vergroten/verkleinen door de straal van de schijf te veranderen. Je kan hieronder zien dat de grootte van de schijf een invloed zal hebben op de fracties landgebruik. Hieronder vind je drie taartdiagrammen die de landgebruiksfracties aangeven voor de locatie die hierboven is weergegeven. De landgebruiksfracties zijn berekend voor verschillende stralen van de cirkelschijf. De straal waarvoor het landgebruik bepaald wordt, noemen we de bufferstraal.
De landgebruik fracties gevisualiseerd in de vorm van een taartdiagram voor een bufferstraal van 100m.
Het landgebruik kan beschreven worden als 50,7% groen en 49,5% verhard.
De landgebruik fracties gevisualiseerd in de vorm van een taartdiagram voor een bufferstraal van 200m.
Het landgebruik kan beschreven worden als 54,4% groen en 45,6% verhard.
De landgebruik fracties gevisualiseerd in de vorm van een taartdiagram voor een bufferstraal van 500m.
Het landgebruik kan beschreven worden als 52,9% groen, 42,2% verhard en 4.9% water.
Alvorens je de landfracties kan berekenen, moet je precies weten hoeveel oppervlak er van elk landtype is. Via satellietbeelden kan men een schatting maken. Beter is het om gebruik te maken van een geografisch landtype kaart. Dit is een kaart die bestaat uit kleine vierkante vakjes. Elk vakje heeft een kleurcode die overeenkomt met het landtype. Door de vakjes en hun corresponderende kleurcode te tellen, kan je de landgebruik fracties achterhalen.
De landgebruik fracties rondom elk weerstation voor verschillende bufferstralen worden voorzien door het VLINDER-team. Deze fracties werden berekend met behulp van een computerprogramma dat de vakjes binnen de schijf telt per landtype. Je kan de fracties voor alle VLINDER-weerstations hier vinden:
Meer uitleg hierover kan je vinden in de oefening VLINDER landgebruik.
Om de invloed van het landgebruik op de temperatuur te onderzoeken, gebruiken we de metingen van de VLINDER weerstations. Een VLINDER weerstation zal elke 5 minuten data doorsturen naar het WOW-platform. Wanneer je zelf een analyse maakt van de VLINDER-metingen, zal je eerst de data moeten downloaden van het WOW-platform. Deze kan je dan analyseren en verwerken met behulp van een computerprogramma.
Je kan nu ook hier de data downloaden van de winterperiode 2019 - 2020 :
Het WOW-platform is een online tool die in realtime weermetingen visualiseert. Elk bolletje op de kaart stelt een meting voor. Naast de VLINDER stations zijn er nog een heleboel andere weerstations die je kan volgen op het WOW-platform. Deze andere weerstations zullen we hier niet gebruiken omdat die gebruik kunnen maken van andere sensoren, op een andere hoogte kunnen meten, we de exacte positie niet kennen,... We beperken ons daarom tot de stations die tot het VLINDER project behoren.
In de linkerbovenhoek kan je een zoekbalk vinden. Via deze zoekbalk kan je eenvoudig een VLINDER station selecteren. Als je Vlinder typt in de zoekbalk, verschijnt de lijst met alle VLINDER stations. Je kan dan het gewenste VLINDER station selecteren. Als je de locatie van het gewenste VLINDER station kent, kan je deze ook via de kaart aanklikken.
Wanneer je een VLINDER station gekozen hebt, verschijnt er een nieuw scherm met de metingen van het geselecteerde station.
Bij 'Instellingen' kan je selecteren welke meteorologische observaties je wilt bekijken. Deze worden weergegeven in de vorm van een grafiek.
Je kan ook meerdere meteorologische observaties tegelijk bekijken. Hiervoor vink je alle velden aan die je wilt bekijken. Er wordt dan een nieuwe verticale as toegevoegd aan de grafiek en onderaan verschijnt welke curve met welke variabele overeenkomt. De periode die je wilt bekijken, kan je aanpassen door 'Begin' en 'Einde' te veranderen en vervolgens op 'Go!' te klikken. Wanneer je data opvraagt over een lange periode kan dit even duren.
De mogelijkheid om in te zoomen op een bepaald gedeelte van de grafiek is ook ingebouwd. Hiervoor klik je in de grafiek, hou je de linker muisknop ingeduwd en sleept tot voorbij de interessante periode. Je zal zien dat de de tijdsas zich heeft aangepast.
Via de zoekbalk 'Vergelijk stations' kan je een extra weerstation toevoegen. Geef de naam in van het VLINDER station waarmee je wilt vergelijken of type "Vlinder" en selecteer het gewenste station. De grafiek wordt dan geüpdatet met een extra grafiek. De legende van de grafiek wordt opnieuw onderaan weergegeven.
De stations in de selectie worden weergegeven boven de grafiek. Je kan een VLINDER station uit je selectie verwijderen door op het kruisje te klikken.
Net zoals bij de analyse van één weerstation kan je ook meerdere meteorologische observaties bekijken voor meerdere stations. Inzoomen kan ook nog steeds op dezelfde manier als hierboven beschreven.
Het is mogelijk om data te downloaden van het WOW-platform. Hiervoor is het belangrijk om eerst een gewenste periode en selectie in te geven.
Door op de knop te klikken met de drie lijntjes (rechts boven de grafiek) opent er een selectie menu. Je hebt hier een aantal mogelijkheden:
'Print chart': Je stuurt de WOW-grafiek door naar een erkende printer.
'Download ...': Download de WOW grafiek in jouw favoriete beeldformaat (PNG, JPEG, PDF, SVG).
'Download ...': Download de geselecteerde WOW data naar een data formaat. Zowel CSV als XLSX zijn bestandsformaten die gelezen kunnen worden door Microsoft Excel en Google sheets.
De WOW-server ontvangt elke 5 minuten metingen van alle stations. Wanneer je data downloadt, kan het toch zijn dat deze data toch maar uurlijkse of zelfs dagelijkse data bevatten. Dit zal gebeuren wanneer je data opvraagt van een lange periode. De WOW-server zal dit automatisch doen om zich te beschermen tegen downloads van grote bestanden. Indien je toch alle data wil hebben, kan jouw lesgever contact opnemen met het VLINDER team.