แผนที่แสดงพื้นที่เสี่ยงของโรค AHS
AHS Risk Map
AHS Risk Map
แผนที่แสดงพื้นที่เสี่ยงของโรค AHS ในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ - เมษายน 2563 จากการวิเคราะห์โดยใช้แบบจำลองเชิงพื้นที่ (Spatial modelling) หาความสัมพันธ์ของการระบาด จากกลุ่มระบาดวิทยาทางสัตวแพทย์ สำนักควบคุมป้องกันและบำบัดโรคสัตว์ กรมปศุสัตว์ ได้ผลสรุปว่าปัจจัยหลักที่มีผลต่อการระบาดหลักๆ มีอยู่ 2 ข้อได้แก่
ปัจจัยเรื่องระยะทางถึงฟาร์มที่มีโรค มีผลโดยตรงกับการระบาดพบว่ายิ่งอยู่ใกล้ฟาร์มที่มีการระบาดมากเท่าใด โอกาสที่แมลงพาหะจะแพร่เชื้อก็ยิ่งมากเท่านั้น
ปัจจัยเรื่องความหนาแน่นของฟาร์มม้าในพื้นที่ จะส่งผลต่อจำนวนของเชื้อที่อยู่ในบริเวณนั้น เพราะยิ่งพื้นที่ที่มีฟาร์มหนาแน่นมากปริมาณแมลงพาหะ และม้าก็จะยิ่งมีปริมาณมากตามไปด้วย ส่งผลให้เชื้อ AHS มีที่อยู่อาศัยและแพร่พันธุ์ได้มากขึ้นไปโดยปริยาย
จุดในแผนที่เป็นตัวแทนฟาร์ม มีความหมายดังนี้
สีแดง คือฟาร์มที่มีม้าตายจาก AHS
สีม่วง คือฟาร์มที่มีความเสี่ยงสูง
สีส้ม คือฟาร์มที่มีความเสี่ยงปานกลาง
สีเหลือง คือฟาร์มที่มีความเสี่ยงต่ำ
จากแผนที่จะพบความเหมือนกันของพื้นที่ปากช่อง หัวหิน และราชบุรี ทำให้ความเสี่ยงต่อการระบาดของโรค AHS อยู่ในระดับสูงสุด (จุดที่มีสีม่วงหนาแน่น) ทั้ง 3 พื้นที่ แต่พบว่า โดยปัจจัยรบกวนการแพร่กระจายของโรคที่แตกต่างกันของ 3 พื้นที่จากการเก็บข้อมูลของทางชมรมหมอม้ามีดังนี้
พื้นที่ปากช่อง เป็นที่แรกๆ ของประเทศที่มีการระบาด ทำให้ในช่วงแรกของการระบาด ฟาร์มในพื้นที่ยังไม่ทราบว่าเกิดโรคระบาดนี้ และไม่ได้มีการติดมุ้งเพื่อป้องกันการแพร่กระจายของโรค ทำให้โรคแพร่กระจายไปอย่างรวดเร็วเป็นวงกว้าง
พื้นที่ราชบุรี เป็นพื้นที่ที่เกิดโรคภายหลังจากพื้นที่ปากช่องหลายวัน เมื่อพบว่ามีม้าป่วยตายจากโรคทางฟาร์มที่เกิดโรคได้กางมุ้งทันที ทำให้โรคไม่แพร่กระจายไปฟาร์มอื่นๆ
พื้นที่หัวหิน มีฟาร์มม้าหนาแน่นในระยะใกล้กัน ทำให้การแพร่กระจายเกิดได้ง่าย แต่ปริมาณม้าของพื้นที่หัวหินไม่หนาแน่นเท่า 2 พื้นที่ข้างต้น ในพื้นที่มีการกางมุ้งในภายหลังที่เกิดการโรคไปได้สักระยะ ทำให้มีการแพร่กระจายของโรคในระดับหนึ่ง และยังควบคุมให้อยู่ในวงแคบได้
จะเห็นว่าความรวดเร็วในการกางมุ้งเพื่อป้องกันแมลงพาหะ ส่งผลโดยตรงกับอัตราการตายและอัตราการแพร่กระจายโรค ส่งผลให้สามพื้นที่นี้มีจำนวนม้าตาย และมีการแพร่กระจายของโรคที่แตกต่างกัน