ศิลปวัฒนธรรม ประเพณี การแห่หุ่นปลา ในเทศกาลปลาลุ่มน้ำสงคราม

แม่น้ำสงคราม มีต้นกำเนิดจากเทือกเขาภูพาน ไหลผ่านจังหวัดอุดรธานี จังหวัดหนองคาย จังหวัดบึงกาฬ จังหวัดสกลนคร และมาบรรจบกับแม่น้ำโขงที่บ้านตาล ตำบลไชยบุรี อำเภอท่าอุเทน จังหวัดนครพนม มีความยาวกว่า 420 กิโลเมตร นับว่าเป็นแม่น้ำที่มีความสำคัญกับชาวอีสานตอนเหนืออย่างมาก แม่น้ำสงคราม เป็นแม่น้ำที่มีความอุดมสมบูรณ์และมีความหลากหลายทางชีวภาพในบริเวณป่าบุ่งป่าทามเป็นที่อยู่อาศัยของพันธุ์ปลากว่า 124 ชนิด ถือเป็นแม่น้ำสายหลักที่มีความสำคัญยิ่งกับประชาชนลุ่มแม่น้ำสงคราม เป็นแหล่งทรัพยากรที่เลี้ยงดูชุมชนโดยรอบมาอย่างยาวนาน ก่อเกิดวัฒนธรรมรูปแบบการดำรงชีวิตที่ผูกพันกับสายน้ำแห่งนี้อย่างแยกกันไม่ออกเพื่อเป็นการอนุรักษ์วิถีชีวิตความเป็นอยู่ พร้อมทั้งวัฒนธรรมแบบดั้งเดิมให้คงอยู่ อำเภอศรีสงคราม สภาวัฒนธรรมอำเภอศรีสงคราม หน่วยงานภาครัฐและเอกชน จึงได้จัดงาน "มหกรรมเทศกาลปลาลุ่มแม่น้ำสงคราม” ขึ้นทุกปี ณ บริเวณสนามหน้าที่ว่าการอำเภอศรีสงคราม ที่ทุกตำบลทั้งภาครัฐและเอกชนจนถึงชาวบ้านได้ร่วมแรงร่วมใจกันจัดขบวนแห่กันอย่างสวยงาม ร่วมกันสร้างหุ่นปลาขนาดใหญ่ ทั้งสีสันที่สำคัญคือสามารถเคลื่อนไหวได้เหมือนปลาจริง ๆ ตัวใหญ่ขนาด กว่าง 1 เมตร ยาว 2-3 เมตร จำนวน 10 ตัว มาจัดแสดงโชว์ มีกิจกรรมอีกมากมายให้ทุกคนได้ชม ชิมช๊อป เพื่อสร้างความประทับใจ ลิ้มชิมรสเมนูอาหารปลาเนื้ออ่อน การเปิดตลาดสินค้า ผลิตภัณฑ์อาหารแปรรูปจากปลานานาชนิด สินค้า OTOP แตงโมไร้เมล็ดซึ่งเป็นสินค้า ขึ้นชื่อของชาวศรีสงคราม การแสดงศิลปะวัฒนธรรม ประเพณีท้องถิ่น การออกซุ่มมัจฉาวารีเพื่อหารายได้มาสนับสนุนงานกิจกรรมกาชาดเพื่อไปช่วยเหลือประชาชนที่ได้รับความเดือดร้อยในพื้นที่ โดยงานจะมีขึ้นทุกปี เป็นการสงเสริมเศรษฐกิจในชุมชนเมืองรองให้เติบโตขึ้นอย่างยั่งยืน

ที่เดียวในไทย ชาวบ้านในเขตอำเภอศรีสงคราม ทำหุ่นปลายักษ์ สมจริง โชว์งานปลาลุ่มน้ำสงคราม ส่งเสริมการท่องเที่ยวช่วงเทศกาลปีใหม่ สืบสานประเพณี วิถีชีวิตคนลุ่มน้ำ ชาวบ้านในเขตอำเภอศรีสงครามช่วยกันประดิษฐ์หุ่นปลายักษ์ เริ่มตั้งแต่การทำโครงสร้าง ที่ถอดแบบมาจากปลาชนิดต่าง ๆ ในลุ่มน้ำสงคราม เพื่อทำหุ่นปลา จากการนำกระดาษ มาประดับตกตกแต่งหุ่นปลายักษ์ ให้มีความสวยงาม ทั้งเกล็ด รูปร่างหน้าตา ไปจนถึงสีสัน ที่จะต้องใช้ความชำนาญ ที่พัฒนามาจากภูมิปัญญาชาวบ้าน ก่อนทำการตกแต่งสีสันให้มีความสวยงามสมจริงมากที่สุด มีการนำมอเตอร์ไฟฟ้ามาประดิษฐ์ ออกแบบ ช่วยให้หุ่นปลาสามารถเคลื่อนไหวได้ ถือเป็น Unseen ของอำเภอศรีสงคราม ภาคบ่าย ถือเป็นสีสันที่สร้างความสนใจให้กับประชาชน นักท่องเที่ยว เป็นอย่างมาก คือ จะมีการจัดขบวนแห่ศิลปะวัฒนธรรม ประเพณีท้องถิ่น ของชาวบ้านจากชุมชนต่าง ๆ พากันประดับตกแต่ง ขบวนแห่หุ่นปลายักษ์ นานาชนิด ที่ร่วมกันสร้างขึ้น ด้วยสีสัน ความสวยงาม จากภูมิปัญญาชาวบ้าน ซึ่งจะเน้นให้ปลามีความสมจริงมากที่สุด มาร่วมขบวนแห่ อีกทั้งยังมีการจัดแสดงวิถีชีวิต ของชาวลุ่มน้ำสงคราม การประกวดเมนูปลาลุ่มน้ำสงคราม และนิทรรศการต่าง ๆ ดังนั้นในช่วงเดือนธันวาคมของทุกปีจึงมีการจัดงานเทศกาลปลาขึ้นเป็นการสืบสานประเพณีส่งเสริมการท่องเที่ยวโดยชาวบ้านจะร่วมใจกันทำหุ่นปลายักษ์นานาชนิดที่สวยงามสมจริงเคลื่อนไหวได้ รวมถึงสีสันจะต้องถอดแบบมาจาก ปลาตัวจริง เป็นสีสันร่วมแห่ในขบวน ซึ่งเป็นไฮไลท์สำคัญของงานทุกปี มีประชาชน นักท่องเที่ยวสนใจมาเที่ยวชมคึกคัก

การเดินทาง สถานที่ทำหุ่นปลา หนึ่งเดียวในโลก ของตำบลนาคำ ตั้งอยู่ที่บ้านโพนก่อ ม.6 ตำบลนาคำ อำเภอศรีสงคราม จังหวัดนครพนม โดย บ้านโพนก่อ 6 นั้นตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกของจังหวัดนครพนม ห่างจากตัวจังหวัดประมาณ 68 กิโลเมตร ห่างจากตัวอำเภอศรีสงครามประมาณ 18 กิโลเมตร

ที่มา : นายนิพล วงค์พุทธา ผู้ใหญ่บ้านโพนก่อ หมู่ที่ 6 ตำบลนาคำ อำเภอศรีสงคราม จังหวัดนครพนม

โทรศัพท์ 081-047-6737 , 14 กรกฎาคม 2565