ศูนย์เรียนรู้ลาวครั่งหนองหัวช้าง ตั้งอยู่ ตำบลวังน้ำเขียว อำเภอกำแพงแสน จังหวัดนครปฐม ก่อสร้างเมื่อวันที่ 11 มีนาคม พ.ศ.2562 โดยมีพระครูโกศลธรรมรัตน์เข้าอาวาสวัดวังน้ำเขียว นายวันชัย น้อยอยู่ กำนันตำบลวังน้ำเขียว และนายสมพร ภพักตร์จันทร์ นายกองค์การตำบลวังน้ำเขียวมาวางศิลาฤกษ์ ดำเนินการก่อสร้างโดยนายสมพงษ์ นางส้มเทศ ทองเงิน เพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้ และสืบสานประเพณีของชุมชนความโดดเด่นของศูนย์เรียนรู้ลาวครั่งหนองหัวช้าง 1.ส่งเสริมให้เป็นศูนย์เรียนรู้กลางในการส่งเสริมการเรียนรู้ด้านหลักธรรมทางศาสนา หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ประเพณี วิถีวัฒนธรรมไทยที่ดีงาม และนำไปปรับใช้ในการพัฒนาคุณภาพชีวิตได้อย่างเหมาะสมสอดคล้องกับสภาพเศรษฐกิจและสังคมไทยในปัจจุบัน 2. เพื่อส่งเสริมให้ศูนย์เรียนรู้ ชุมชน และสถานศึกษา เป็นกลไกสำคัญในการส่งเสริมด้านคุณธรรม จริยธรรมให้แก่เด็ก เยาวชนและประชาชนทั่วไป 3. เพื่อให้เด็ก เยาวชนและประชาชนทั่วไปที่เข้าร่วมกิจกรรมได้น้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงและนำหลักธรรมทางศาสนา มาปรับใช้ในการพัฒนาจิตใจอย่างมีเหตุผล

ในการดำรงชีวิต เมื่อเข้าไปในศูนย์เรียนรู้ลาวครั่งหนองหัวช้าง จะมีจัดนิทรรศการภูมิปัญญาท้องถิ่น เป็นเครื่องจักสานไม้ไผ่เครื่องจักสานไม้ไผ่ที่ใช้เป็นภาชนะ เครื่องจักสานไม้ไผ่ที่ใช้เป็นเครื่องตวง เครื่องจักสานไม้ไผ่ที่ใช้ในครัวเรือน เครื่องจักสานไม้ไผ่ที่ใช้เป็นเครื่องประกอบ อาคารบ้านเรือน เครื่องจักสานไม้ไผ่ที่ใช้เป็นเครื่องจับดัก สัตว์และขังสัตว์น้ำ และเครื่องจักสานไม้ไผ่ที่ใช้เป็นเครื่องใช้อื่นๆ อีกทั้งยังรวบรวมประเพณีของลาวครั่ง ต่างไว้จัดแสดงให้ชนรุ่นหลังได้ศึกษาเรียนรู้ เช่นประเพณีการแห่ธงสงกรานต์ การแห่ธงในวันสงกรานต์ เป็นประเพณีพื้นบ้านที่ปฏิบัติสืบทอดกันมาช้านานในหมู่คนไทยเชื้อสายลาวครั่ง ที่อาศัยอยู่ในบ้านหนองหัวช้าง ต.วังน้ำเขียว ในช่วงเทศกาลงานสงกรานต์ของทุกปี ชาวบ้านจะมีกิจกรรมต่าง ๆ เช่นเดียวกับชุมชนอื่น ๆ เช่น การทำบุญตักบาตร นำทรายเข้าวัด สรงน้ำพระและผู้สูงอายุที่เคารพนับถือในหมู่บ้าน ตลอดจนการบังสุกุลอุทิศส่วนกุศลแก่ผู้ล่วงลับ นอกจากนี้ยังมีการจัดประเพณีแห่ธง หรือที่ชาวบ้านเรียกกันทั่วไปว่า “การทอดผ้าป่า” ขึ้นในวันแห่ธงด้วย จุดประสงค์ของการแห่ธงคือการหาเงินและปัจจัยจำเป็นต่าง ๆ เข้าวัดวังน้ำเขียว โดยปกติจะมีการจัดแห่ธงหลังจากวันสงกรานต์ หรือก่อนสรงน้ำพระ 1 วัน

งานประเพณีการทำบุญกลางบ้าน ประวัติความเป็นมา เดือน ๖และเดือน ๗ เป็นช่วงที่ฤดูที่ชาวบ้านกำลังทำนา แต่ในบางปีต้องรอฝนและสมัยนั้นยังเป็นป่าที่เต็มไปด้วยสัตว์ร้ายต่าง ๆ และโรคภัยไข้เจ็บต่าง ๆ การทำบุญกลางบ้านนั้น ชาวบ้านสมัยนั้นเชื่อกันว่าเป็นการถ่ายชีวิตของผู้คนในหมู่บ้านพร้อมถึงสัตว์เลี้ยงที่เป็นแรงงานเพื่อไถนาในสมัยนั้น ก็คือ โค กระบือ โดยการนำรูปปั้นไปเปลี่ยนชีวิต ที่ทางสามแพร่ง การทำบุญกลางบ้านจะทำหลังจากการเลี้ยงปีปู่เสื้อย่าเสื้อแล้ว เมื่อตรงกับวันพระแรกของเดือน 7 ก็จะมีการทำบุญกลางบ้าน ศูนย์เรียนรู้ลาวครั่งหนองหัวช้าง การแต่งกาย ในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว.๒๔๑๑ – ๒๔๕๓ ทางการได้มีการประกาศให้นุ่งโจงกระเบน ช่วงนั้นเป็นการย้ายถิ่นทำให้บ้านหนองหัวช้างพบสภาวิกฤต คือไม่มีคนรู้จักการทอผ้าในหมู่บ้านเลยแต่ยังคงเหลือลายผ้าเก่าๆของตีนจกไว้เพื่อให้เอกลักษณ์อัตตลักษณ์ให้คงอยู่ จึงวิวัฒนาการให้เป็นผ้าพิมพ์ลายตีนจก “ทิพย์จันทร์” ให้คงอยู่คู่กับลูกหลานบ้านหนองหัวช้างต่อไป(เพื่อเป็นเกียรติผู้ทอผ้าผืนสุดท้ายของหนองหัวช้างจึงเรียกตามชื่อผู้ทอ)

เรียบเรียงโดย น.ส.จิรวรรณ แสงจันทร์