Mộ xuân cảm thán 暮春感嘆 • Lời than lúc cuối xuân
Nguyễn Khuyến
Thập tải bôn ba thử nhất đồ,
Quy lai ngô hạnh đắc vi ngô.
Tiểu viên hãn quá hồng y điệp,
Nhiễu thụ đa đề bạch hạng ô.
Thiên nhật duy manh nan tái kiến,
Khâu khê hữu bệnh tức vi ngu.
Túng nhiên bất tác thiên trường ẩm,
Dĩ thị Giang Nam cái thượng nho. (1)
(1) Dĩ thị Giang Nam cái thượng nho
Nhà Nguyên ghét nho giáo, khi chinh phục Giang Nam xong, chia xã hội thành 10 loại, nhà nho được xếp thư 9, chỉ trên ăn mày xếp thứ 10.
暮春感嘆
十載奔波此一途，
歸來吾幸得為吾。
小園罕過紅衣蝶，
遶樹多啼白項烏。
天日惟盲難再見，
丘溪有病即為愚。
縱然不作千觴飲，
已是江南丐上儒。
Mười năm trời bôn ba trên một con đường
Nay trở về may mắn ta vẫn còn là ta
Trong vườn nhỏ ít khi bướm đỏ bay qua
Chỉ hay thấy quạ khoang lượn kêu quanh cây
Vì mù nên không nhìn lại được mặt trời nữa
Gò khe có người trái chứng ở thì cũng thành ngu
Dù không uống một bữa nghìn chén rượu
Thì ở Giang Nam cũng liệt vào hạng trên hạng ăn mày rồi
Bản dịch của Đỗ Ngọc Toại
Bôn ba vừa chục năm tròn,
Trở về, may mắn ta còn là ta.
Vườn con, bướm ít bay qua,
Quanh cây, tiếng quạ kêu la thì nhiều.
Mắt loà nào thấy trời đâu,
Người hèn gò suối cũng đều hoá ngu.
Dù không uống cạn nghìn hồ,
Giang Nam cũng hạng anh đồ hơn ai?