تپه مارلیک چه نوع تپه ای است و در کدام منطقه قرار دارد؟

تپه مارلیک یک محوطه باستانی در کرانه خاوری سفیدرود و در دره «گوهر رود» از توابع رودبار در استان گیلان است تپه مارلیک بقایای به جای مانده از تمدن باستانی متعلق به دست کم ۳۰۰۰ سال پیش است پژوهشگران گمان میبرند که این تپه آرامگاه خصوصی فرمانروایان و شاهزادگان مردمان این تمدن بوده‌است.

تپه مارلیک چه نوع تپه ای است و در کدام منطقه قرار دارد؟

• گروهی از پژوهشگران نام مارلیک را برگرفته از واژگان گیلکی «مار» و «لیک» (سوراخ) میدانند و دلیل این نام گذاری را انبوه مارهایی که در گذشته در آن زندگی میکردند میدانند گروهی دیگر مارلیک را برگرفته از نام قوم آمارد میشمارند آنها مارلیک را ساخته شده از ۲ واژه «مارد» (اشاره به آماردها) و «لیک» (قوم) میدانند اگر این نظریه درست باشد این تمدن به مردم آمارد تعلق دارد.

• تپه مارلیک تا سالهای دهه ۱۳۴۰ تمدنی ناشناخته بود در طول سالهای ۱۳۲۰–۱۳۳۰ دامنه‌ های البرز جولانگاه قاچاقچیانی بود که اشیا به دست آمده از دره گوهر رود را در بازارهای عتیقه به فروش میرساندند در سال ۱۳۴۰ بود که دره گوهر رود توسط یک تیم باستان شناس ایرانی به سر پرستی دکتر عزت‌ الله نگهبان کاوش شد در این دشت تپه‌ های باستانی زیادی وجود دارند که ۵ تپه مارلیک، زینب بیجار، دور بیجار، پیلاقلعه و جازم کول از همه مهمتر هستند.

باورهای پژوهشگران در مورد تپه باستانی مار لیک :

پژوهشگران بر این باورند که آثار باستانی این منطقه متعلق به فرمانروایانی است که در اواخر هزاره دوم و آغاز هزاره اول پیش از میلاد بر این ناحیه حکومت میکردند مردمان این تمدن مردگان خود را بنا بر آیین خود و همراه با اشیا ارزشمند به خاک میسپردند در این تپه ۲۵ آرامگاه وجود دارد و در برخی از آنها بازمانده استخوان به دست آمده‌ است در همه آرامگاه‌ ها اشیایی مانند ظروف سفالین، دکمه‌ های تزئینی، انواع سرگرز، پیکان، جام‌ های چینی، طلا، نقره و مفرغ، خنجر، شمشیر، مجسمه‌ های برنزی و سفالی، سرنیزه و کلاه‌ خود و … پیدا شده‌است پارچه‌ های به دست آمده نیز خبر از وجود بافندگی در هزاران سال پیش در ایران میدهند همچنین در کاوشگری‌ ها آثار ساختمان چهار دیواری پدیدار شد که در حدود ۳۰ متر مساحت داشت و به نظر می‌ آمد آرامگاه یا معبد باشد گفته میشود که جام‌ های شیشه‌ ای در این محوطه از اولین نمونه‌ های صنعت شیشه سازی بشر است.

آثار به دست آمده از این تپه چه چیزهایی است؟

برای مردم این فرهنگ خورشید تا حد پرستش مهم بوده‌ است نقش خورشید به صورت ترنج‌ های هندسی در کف بسیاری از جام‌ ها و ظروف است خورشید در مرکز همه چیز است و همه جاندران از روشنایی او زندگی میگیرند همچنین به خاک سپردن مردگان با چنین اشیایی نشانگر اعتقاد آنها به زندگی پس از مرگ میباشد.

این نکته قابل ذکر است که آثار به دست آمده از این تپه به خصوص ظروف مفرغی شباهت‌ های زیادی به آثار به دست آمده از سیلک کاشان دارد پاره‌ ای از باستان شناسان بر این باور هستند که اقوام سیلک در حقیقت همان مارلیکها بودند که بر آثر حمله آشوری ها به منطقه سیلک کاشان مهاجرت کردند و سپس با پیوستن به مادها در ایجاد امپراطوری مقتدر ماد در آغاز هزاره اول پیش از میلاد نقش به سزا داشتند.

محدوده تمدن مارلیک دیلمان در محوطه باستانی کوهپایه ای و کوهستانی استان های گیلان ، مازندران ، قزوین و شمال تهران و شرق آذربایجان است که در این ناحیه آثاری مربوط به بیش از هفت هزار سال قبل پیدا شده است مردمان تمدن مارلیک پادشاهی نیرومندی در این ناحیه داشتند که دامنه نفوذ آن شامل گیلان و مازندران و شرق آذربایجان میگردید و مرکز آن تپه مارلیک در گیلان بود و اقوام آن هم اقوام بومی این ناحیه بودند.