ส่วนที่ 2 ข้อตกลงในการพัฒนางานที่เป็นประเด็นท้าทายในการพัฒนาผลลัพธ์การเรียนรู้ของผู้เรียน

ประเด็นที่ท้าทายในการพัฒนาผลลัพธ์การเรียนรู้ของผู้เรียน ของผู้จัดทำข้อตกลง ซึ่งปัจจุบันดำรงตำแหน่งครู วิทยฐานะครูชำนาญการ ต้องแสดงให้เห็นถึงระดับการปฏิบัติที่คาดหวังของวิทยฐานะชำนาญการ คือ การแก้ไขปัญหา การจัดการเรียนรู้และพัฒนาคุณภาพการเรียนรู้ของผู้เรียน ให้เกิดการเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีขึ้นหรือมีการพัฒนามากขึ้น

ประเด็นท้าทาย เรื่อง การพัฒนาสมรรถนะความคิดสร้างสรรค์ผ่านการออกแบบโลโก้ในกิจกรรม น.ก.พ. ศึกษา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5

1. สภาพปัญหาการจัดการเรียนรู้และคุณภาพการเรียนรู้ของผู้เรียน

ในยุคโลกาภิวัตน์ ทักษะในศตวรรษที่ 21 เป็นสมรรถนะที่ทุกประเทศให้ความสำคัญเพื่อเตรียมเยาวชนให้พร้อมเผชิญกับการเปลี่ยนแปลง การพัฒนาผู้เรียนให้มีความสามารถในการคิด วิเคราะห์ และสร้างสรรค์สิ่งใหม่ จึงเป็นเป้าหมายหลักของการศึกษา ซึ่งจะต้องเชื่อมโยงกับการใช้เทคโนโลยี การออกแบบ และการแก้ปัญหาอย่างเป็นระบบ ขณะเดียวกัน ชุมชนหลายแห่งยังคงพบอุปสรรคในการเพิ่มมูลค่าให้กับสินค้าหรือผลิตภัณฑ์ในท้องถิ่น หากได้รับการพัฒนาช่วยเหลือ และสร้างอัตลักษณ์ที่โดดเด่น จะช่วยให้ผลิตภัณฑ์ท้องถิ่นเป็นที่รู้จักอย่างกว้างขวาง เกิดรายได้เสริม และสามารถรักษาเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมของชุมชนได้อย่างยั่งยืน

โรงเรียนจึงมีบทบาทสำคัญในการบูรณาการความรู้จากหลากหลายสาขา เพื่อนำมาปรับใช้กับกระบวนการเรียนรู้ในกิจกรรม น.ก.พ. ศึกษา เพื่อเสริมสร้างให้นักเรียนสามารถคิด วิเคราะห์ และสร้างสรรค์ผลงานที่ตอบโจทย์ความต้องการจริง โดยเน้นการสะท้อนอัตลักษณ์และเพิ่มมูลค่าให้ผลิตภัณฑ์ท้องถิ่น อันจะก่อให้เกิดความภาคภูมิใจในตนเอง พร้อมทั้งทักษะอาชีพที่สามารถนำไปต่อยอดได้ในอนาคต หนึ่งในแนวทาง คือ การพัฒนาทักษะความคิดสร้างสรรค์ผ่านการออกแบบโลโก้ ซึ่งเป็นกิจกรรม ที่เปิดโอกาสให้นักเรียนได้ลงมือปฏิบัติจริง ฝึกใช้เทคโนโลยีควบคู่กับภูมิปัญญาท้องถิ่น อีกทั้งยังช่วยสร้างแรงบันดาลใจให้นักเรียน ทำให้ตระหนักถึงคุณค่า และศักยภาพของตนเอง ตลอดจนเป็นการอนุรักษ์ และต่อยอดเอกลักษณ์ของชุมชนให้มีความโดดเด่นและยั่งยืน

จากปัญหาดังกล่าว ผู้วิจัยจึงมีความสนใจที่จะพัฒนาสมรรถนะความคิดสร้างสรรค์ ผ่านการออกแบบโลโก้ในกิจกรรม น.ก.พ. ศึกษา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 เพื่อเปิดโอกาสให้นักเรียน ได้ฝึกทักษะการคิดเชิงสร้างสรรค์ ทดลองประยุกต์ใช้เทคโนโลยีดิจิทัล และสร้างสรรค์ผลงานที่สอดคล้องกับบริบท ของชุมชนอย่างแท้จริง

วัตถุประสงค์
นักเรียนสามารถออกแบบโลโก้ผลิตภัณฑ์จากพรมเช็ดเท้าที่สะท้อนอัตลักษณ์ของชุมชนได้อย่างสร้างสรรค์ พร้อมอธิบายแนวคิดและเหตุผลในการออกแบบได้อย่างมีความรับผิดชอบ

2. วิธีการดำเนินการให้บรรลุผล

การวางแผน (Plan)

1. วิเคราะห์ความต้องการของชุมชนเกี่ยวกับการเพิ่มมูลค่าผลิตภัณฑ์พรมเช็ดเท้า

2. ศึกษาเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง เพื่อหาแนวทางการจัดการเรียนรู้กิจกรรม น.ก.พ. ศึกษา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5

3. สร้างแผนการจัดการเรียนรู้กิจกรรมออกแบบโลโก้

4. จัดทำเกณฑ์การประเมินทักษะความคิดสร้างสรรค์ ทำแบบประเมินทักษะความคิดสร้างสรรค์ และแบบประเมินความพึงพอใจ

การปฏิบัติ (Do)

จัดกิจกรรมการเรียนรู้ active learning เรื่อง การออกแบบโลโก้ ดังนี้

ขั้นที่ 1 สร้างแรงบันดาลใจ

1. ครูเปิดด้วยวิดีโอสั้น “ออกแบบโลโก้ให้โดดเด่นน่าจดจำได้แบบแบรนด์ดัง”

2. ครูถามกระตุ้นคิด: “โลโก้ที่ดีควรเป็นแบบใด?”

3. ครูแนะนำแอปพลิเคชั่นและโปรแกรมที่ใช้ออกแบบ

ขั้นที่ 2 วิเคราะห์และวางแผน

1. นักเรียนแบ่งกลุ่มหารือและวางแผนเกี่ยวกับการออกแบบโลโก้ เช่น กลุ่มเป้าหมาย คำหลัก (Keyword) ที่จะใช้ เอกลักษณ์ สี เป็นต้น

2. นักเรียนสรุปการวางแผนลงในใบกิจกรรม

ขั้นที่ 3 สร้างสรรค์และออกแบบ

1. นักเรียนร่วมกันระดมความคิดและร่างแบบโลโก้

2. นักเรียนแต่ละกลุ่มคัดเลือกโลโก้ที่ดีที่สุด 1 แบบวาดลงในใบกิจกรรม

3. นักเรียนนำโลโก้ที่คัดเลือกมาสร้างในแอปพลิเคชั่นหรือโปรแกรมที่ถนัด
ขั้นที่ 4 ปฏิบัติจริง
1. นักเรียนแต่ละกลุ่มนำเสนอโลโก้หน้าชั้น

2. นักเรียนร่วมชั้นร่วมสะท้อนความคิดเห็น

3. ครูชี้จุดเด่นและเสริมการเรียนรู้ในภาพรวม

ขั้นที่ 5 สะท้อนคิดและแลกเปลี่ยน
1. นักเรียนประเมินกลุ่มตนเองและกลุ่มเพื่อน 1 กลุ่ม
2. ครูใช้แบบประเมินพฤติกรรมประกอบการให้คะแนนเจตคติและการมีส่วนร่วม

การตรวจสอบ (Check)

1. ประเมินการทำกิจกกรรม

2. ประเมินความพึงพอใจของผู้เรียนต่อกระบวนการเรียนรู้และผลงานที่ได้

3. วิเคราะห์ผลการประเมินเพื่อหาจุดแข็งและจุดที่ควรปรับปรุง

การปรับปรุงแก้ไข (Act)

1. นำผลการประเมินมาปรับปรุงกิจกรรมการเรียนรู้ในครั้งต่อไป

2. พัฒนาชุดสื่อการสอนหรือคู่มือการออกแบบโลโก้สำหรับครูและนักเรียน

3. เผยแพร่ผลงานโลโก้ของผู้เรียนในงานนิทรรศการหรือช่องทางออนไลน์เพื่อสร้างแรงบันดาลใจและต่อยอดการเรียนรู้

3. ผลลัพธ์การพัฒนาที่คาดหวัง

3.1 เชิงปริมาณ

- นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ร้อยละ 80 มีสมรรถนะด้านความคิดสร้างสรรค์ ในระดับดี ขึ้นไป

3.2 เชิงคุณภาพ

- นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 มีพึงพอใจต่อการเรียนรู้ ในระดับมากขึ้นไป

ผลการดำเนินการ

จากการพัฒนาสมรรถนะความคิดสร้างสรรค์ผ่านการออกแบบโลโก้ในกิจกรรม น.ก.พ. ศึกษา ระดับชั้น มัธยมศึกษาปีที่ 5 พบว่า นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ร้อยละ 100 มีสมรรถนะด้านความคิดสร้างสรรค์อยู่ในระดับ ดีขึ้นไป ซึ่งสูงกว่าเป้าหมายที่กำหนดไว้

อภิปรายผล

1. การที่ผู้เรียนมีสมรรถนะด้านความคิดสร้างสรรค์สูงขึ้น เนื่องจากการจัดกิจกรรมเน้นการปฏิบัติจริง ให้นักเรียนได้มีโอกาสระดมความคิด ทดลอง ออกแบบ และนำเสนอผลงานโลโก้ ซึ่งช่วยส่งเสริมทักษะการคิดริเริ่ม ความคล่อง ความยืดหยุ่น และความละเอียดลออ ได้อย่างเป็นรูปธรรม

2. ความพึงพอใจของผู้เรียนที่อยู่ในระดับมาก สะท้อนว่าการจัดการเรียนรู้ ตอบสนองต่อความสนใจของผู้เรียน และทำให้ผู้เรียนรู้สึกสนุกและเห็นคุณค่าของสิ่งที่เรียนรู้มากขึ้น