1. Nie zawsze mów, co myślisz. Ale zawsze myśl, co mówisz. Te słowa warto zapamiętać i zawsze mieć w głowie ich przesłanie. Wypowiadamy się na różne tematy, w różnych sytuacjach, w różnym towarzystwie. Zwykle staramy się wypowiedzieć tak żeby nikogo nie urazić ale czy to dobrze? Co może być uznane za niestosowne? Jakie konsekwencje może nam to przynieść?
2. Problem poruszony we wstępie ma swoje rozwiązanie w Art. 212 Kodeksu Karnego, który możemy przeczytać poniżej.
Art. 212. [Zniesławienie]
§ 1.
Kto pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.
§ 2.
Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w § 1 za pomocą środków masowego komunikowania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§ 3.
W razie skazania za przestępstwo określone w § 1 lub 2 sąd może orzec nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego, Polskiego Czerwonego Krzyża albo na inny cel społeczny wskazany przez pokrzywdzonego.
§ 4.
Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 odbywa się z oskarżenia prywatnego
3. Sens Art. 212
Z orzecznictwa SN wynika, że „przedmiotem ochrony przepisu Art. 212 § 1 KK jest cześć i godność osoby pomawianej o postępowanie lub właściwości, które są sprzeczne z prawem, z zasadami etyki, w tym etyki zawodowej, oraz np. o brak kompetencji lub zdolności do wykonywania danego zawodu…”
Prawo do “krytyki” nie może być utożsamiane z prawem do “zniesławiania”, a krytyczne oceny powinny być wyrażane w odpowiedniej formie, zwłaszcza gdy nie są wyrażane w sposób spontaniczny lub w toku szybkiej wymiany słów, a w sposób zaplanowany i przemyślany. Tak bowiem, jak każdy człowiek ma prawo do wolności wyrażania opinii, tak również każdy człowiek ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, a prawo do wolności wyrażania opinii zasadnie może podlegać ograniczeniom ze względu m.in. na ochronę dobrego imienia i praw innych osób.
Artykuł ten zatem chroni godność i dobre imię osoby pomawianej, z jednoczesnym poszanowaniem wolności słowa
4. Kogo dotyczy Art. 212?
Artykuł ten dotyczy osoby fizycznej, grupy osób, instytucji, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej.
Pomawiany może być każdy człowiek od chwili urodzenia aż do śmierci. Pomawianym nie może być sam sprawca, ponieważ nie stanowi zniesławienia pomawianie samego siebie.
W przypadku zaś osoby zmarłej nie ma przestępstwa zniesławienia tylko mamy do czynienia z ochroną pamięci osoby zmarłej.
5. Jak można dokonać pomówienia?
Pomówienia można dokonać:
1. Ustnie
2. Pisemnie
3. Za pomocą druku
4. Za pomocą rysunku
5. Za pomocą gestu, mimiki
6. Za pośrednictwem telefonu czy Internetu
„Pomówienie […] może być wyrażone w jakikolwiek sposób, zdolny do uzewnętrznienia myśli sprawcy i przelania ich w świadomość innych osób. Może nastąpić zatem nie tylko ustnie, ale także pismem, drukiem, wizerunkiem lub karykaturą, może uzewnętrznić się gestem (np. znaczące oklaskiwanie mówcy, w chwili, gdy ten podnosi hańbiący zarzut przeciw innej osobie), lub mimiką
6. Pomówienie za pośrednictwem środków masowego przekazu
Uregulowana w Art. 212 § 2 KK postać zniesławienia, zgodnie z którą „Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w § 1 za pomocą środków masowego komunikowania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku”.
W tym przypadku za środki masowego komunikowania uznaje się:
1. Prasę
2. Radio
3. Telewizję
4. Internet
„W określeniu «środki masowego komunikowania» chodzi nie o masową dostępność samego środka, lecz o masową dostępność informacji przekazywanych za jego pomocą”
Przygotowane przez:
Janek Kaluga