Verhalen met impact: beleidsparticipatie van kinderen en jongeren tastbaar gemaakt

Blogbericht door Isabella en Shana.

“Ik werk voor de jeugddienst en ondersteun o.a. de jeugdraad. Het is een sterke jeugdraad die inzet op het samenbrengen van jeugdverenigingen. Daarnaast doen ze allerlei andere participatieprojecten. Bijvoorbeeld om de stem te horen van jongeren die ze niet zo gemakkelijk naar de vergaderingen van de jeugdraad krijgen. Ze engageren zich ook om naar andere adviesraden te stappen om daar de stem van jongeren te vertegenwoordigen. 

Zo werden enkele jongeren van de jeugdraad onlangs uitgenodigd op een denktank ruimte. De denktank wil zich buigen over het vraagstuk waar het lokaal bestuur zich de komende jaren op moet inzetten op vlak van ruimte en om hierrond een visie te ontwikkelen. De aanwezige jongeren zijn zeer geëngageerd, het zijn sterke profielen. Toch stootten die jongeren tijdens hun aanwezigheid op superveel drempels. De vergadering ging bijvoorbeeld door in de collegezaal van het stadhuis. Daarnaast moesten de jongeren zich op voorhand inschrijven via mail.

Tijdens de vergadering zelf werd specifieke vaktaal gebruikt. Verschillende mensen waren aanwezig, elk hun eigen expertise, mensen met expertise in mobiliteit, landbouw,… M.a.w. mensen die heel veel kennis en info bezitten. Dat werd intimiderend ervaren door de jongeren. Er was weinig moderatie van het gesprek voorzien waardoor de jongeren moesten opboksen tegen andere aanwezigen. Dat was niet evident. Iedereen zat daar vanuit een andere thematische insteek. Maar er ontbrak een aangepaste methodiek of begeleiding. 

Dat roept enerzijds teleurstelling bij mij op. Voor die denktank was die aanwezigheid van jongeren een kans om iets voor jongeren te betekenen. Anderzijds roept het verhaal verontwaardiging op. Ik vraag me af of er op voorhand is nagedacht over hoe iedereen aan het woord kon komen tijdens de bijeenkomst. Ik voel ook een stukje medelijden. Het is nu eenmaal zo verlopen omdat de mensen die het begeleiden weinig expertise hebben in het een stem geven aan kinderen en jongeren. Het roept bij mij ook de vraag op hoe ik dit op één of andere manier kan aankaarten bij mijn collega’s. Ik voel me zelf niet de expert, maar ik heb toch iets meer expertise rond die inspraak. Het ontbreekt aan mandaat om andere collega’s daarop aan te spreken. Het is mijn bedoeling niet om hen terecht te wijzen. Maar ik zou wel kunnen helpen. Het is een kans dat er aan de jongeren gedacht werd tijdens dit moment. Maar hoe zorgen we dat collega’s van andere diensten, ofwel zelf expertise opdoen ofwel andere partners betrekken met expertise om een goed verloop te garanderen?” 

Dit verhaal leert ons meer over drempels tot inspraak en participatie voor kinderen en jongeren, over de rol van intermediairen (lokale professionals die bewust of onbewust impact hebben op [de leefwereld van] kinderen en jongeren) uit diverse diensten en initiatieven en hun (onbewuste) impact op die inspraak en het burgerschap van kinderen en jongeren en over de zoektocht naar het delen van expertise tussen intermediairen .

Het verhaal is het resultaat van een workshop waarin we met Platform-C ambassadeurs aan de slag gingen met de methodiek ‘verhalenvertellers’, gebaseerd op principes van story weaving. De methodiek laat toe om beleidsparticipatie van kinderen en jongeren concreet te maken door te reflecteren op ervaringen. Abstracte concepten zoals beleidsparticipatie, burgerschap, participatiedrempels worden zo uitgediept tot een tastbaar verhaal.

We zetten tijdens de methodiek in eerste instantie de beleving van de verhalenverteller centraal. De verhalenverteller deelt een verhaal over beleidsparticipatie van kinderen en jongeren. Welk gevoel roept het verhaal bij de verhalenverteller op? Waarom vertelt de verhalenverteller dit verhaal? Wat vertelt het verhaal de verhalenverteller over de beleidsparticipatie van kinderen en jongeren? Op basis van deze vragen gingen we in de workshop op zoek naar verschillende lagen van betekenis.

“Ik vond het een zeer fijne methodiek. Door een specifieke situatie in verhaalvorm met anderen te moeten delen, word je uitgedaagd om een situatie of gevoel heel helder te formuleren. Vanuit het gesprek met de groep kwamen we al snel tot een paar onderliggende uitdagingen en noden. De groep stelde enkele vragen en was zeer erkennend, zonder oordeel. Dat voelde goed en gaf me zelfvertrouwen om hier achteraf verder mee aan de slag te gaan.”

Zo toonde dit verhaal bijvoorbeeld het belang van intermediairen in lokale contexten. Lokale professionals die impact hebben op kinderen en jongeren zijn zich daar niet altijd van bewust. Het is een zoektocht voor diegene die zich wel bewust zijn van die impact om collega’s mee te nemen in die bewustwording, om expertise over de leefwereld van kinderen en jongeren en concrete methodieken te delen. Het vertellen van verhalen kan een startpunt vormen in die zoektocht. Net door het delen van verhalen (en de eventuele acties die daaruit volgen) kan een bewustwordingsproces bij intermediairen op gang worden gebracht. Toch blijft dit geen evidentie. Een open klimaat, vertrouwen onder collega’s en mandaat om een brede jeugdreflex aan te brengen bij een diversiteit aan actoren spelen hierin een grote rol, zo blijkt uit het gesprek.

Eigen aan de methodiek ‘verhalenvertellers’ is daarnaast dat er ruimte wordt gemaakt voor de gedeelde betekenisverlening aan het verhaal. Zo biedt de luisteraar een klankbord en creëert die ook mee betekenis. In welke mate is het verhaal bijvoorbeeld herkenbaar voor de luisteraar? Welke adviezen zou de luisteraar formuleren voor de verhalenverteller? Wat neemt de luisteraar mee naar de eigen context?

 “Het was heel boeiend om te luisteren naar de verhalen die werden gedeeld. In plaats van abstracte woorden en algemene conclusies gaven de vertellers ons een inkijk in hun eigen persoonlijke ervaringen, uitdagingen, twijfels en vragen met betrekking tot beleidsparticipatie. Deze verhalen stelden ons in staat om overeenkomsten te vinden tussen onze ervaringen, op een persoonlijk niveau met elkaar te verbinden en elkaars standpunten beter te begrijpen.”

Het delen van ervaringen en betekenissen kan bijdragen tot het ontwikkelen van gedeelde standpunten en inzichten. Die inzichten kunnen gaan van reflecties, geleerde lessen tot suggesties voor actie of gedeelde actie. Ga je graag zelf of met jouw team aan de slag met verhalen? Onze methodiek ‘verhalenvertellers’ kan je hier terugvinden