การย้อมผ้าจากผลหมาก

ผลหมากแห้ง เป็นผลไม้ที่แห้งแล้วของต้นหมาก ซึ่งในวงการย้อมผ้า ผลหมากแห้งเป็นวัสดุธรรมชาติที่นิยมใช้ในการย้อมผ้าด้วยเหตุผลที่ว่ามีสารที่สามารถทําปฏิกิริยาเคมีกับเส้นใยผ้าเพื่อให้ได้สีที่ติดทนนานและเป็นธรรมชาติสารสําคัญในผลหมากแห้งที่มีบทบาทในการย้อมผ้าคือ แทนนิน (Tannins) ซึ่งเป็นสารธรรมชาติที่ช่วยให้สีติดกับเส้นใยผ้าและให้สีที่มีความทนทาน

กระบวนการย้อมผ้าด้วยผลหมากแห้ง

 การเตรียมวัสดุ

1.ผลหมากแห้ง   ควรใช้ผลหมากที่แห้งสนิทและบดละเอียด

2.ผ้า                   ผ้าที่จะย้อมควรเป็นผ้าธรรมชาติ เช่น ผ้าฝ้ายหรือผ้าไหม

3.น้ํา                   ใช้สําหรับต้มและแช่ผ้า

4.อุปกรณ์           หม้อหรือถังสําหรับการต้ม, ช้อนหรือเครื่องมือในการคน

ขั้นตอนการย้อม

1. การเตรียมผ้า

- ซักผ้าให้สะอาดเพื่อขจัดสิ่งสกปรกและคราบไขมันที่อาจทําให้สีไม่ติดดี

- แช่ผ้าในน้ําสะอาดเพื่อให้ผ้าเปิดเส้นใย

2. การเตรียมสี

- บดผลหมากแห้งให้ละเอียด

- ต้มน้ําในหม้อและใส่ผลหมากบดลงไป

- ต้มประมาณ 1 ชั่วโมงจนได้สีเข้มที่ต้องการ

- กรองน้ําสีเพื่อให้ได้สารย้อมที่สะอาด

3. การย้อมผ้า

- ใส่ผ้าลงในหม้อที่มีน้ําย้อม

- ต้มผ้ากับน้ําย้อมในระยะเวลาที่กําหนด

(โดยปกติประมาณ 1-2 ชั่วโมง)

- คนผ้าให้ทั่วเพื่อให้สีติดอย่างสม่ําเสมอ

4. การทําให้สีติดทนนาน

- หลังจากต้มเสร็จให้แช่ผ้าในน้ําเย็นเพื่อให้สีเซตตัว

- ล้างผ้าในน้ําเย็นเพื่อขจัดสีที่เกินออก

5. การบํารุงรักษาผ้าหลังย้อม

- ตากผ้าในที่ร่มและหลีกเลี่ยงการตากแดดเพื่อป้องกันการซีดจาง

- เก็บผ้าในที่แห้งและสะอาด