Obrzydzenie

Autoprezentacja a wrażliwość na wstręt

Stefanczyk, M. M., Lizak, K., Kowal, M., & Sorokowska, A. (2022). “May I present you: my disgust!”–Declared disgust sensitivity in the presence of attractive models. British Journal of Psychology.

Mężczyźni i kobiety różnią się pod względem wrażliwości na obrzydzenie - zjawisko to zaobserwowano w wielu kulturach na przestrzeni licznych badań. Nie wiadomo, dlaczego występują takie różnice między płciami, ale jedna z przyczyn może być związana z różnicami w autoprezentacji. Hipotezę tę sprawdziliśmy w eksperymencie obejmującym 299 uczestników (49% kobiet) losowo podzielonych na trzy grupy. Każda grupa wypełniała Skalę Obrzydzenia w Trzech Domenach (TDDS) i oceniała, jak bardzo obrzydliwe są dla nich zapachowe, wizualne, smakowe i dotykowe czynniki wywołujące obrzydzenie w jednym z trzech warunków eksperymentalnych: w obecności mężczyzny-eksperymentatora, kobiety-eksperymentatorki, bądź w samotności. Postawiliśmy hipotezę, że mężczyźni w grupie z eksperymentatorką będą deklarować obniżony poziom wrażliwości na obrzydzenie, a kobiety w grupie z eksperymentatorem będą deklarować podwyższony poziom wrażliwości na obrzydzenie. Wyniki pokazały, że pomimo różnic płciowych w zakresie obrzydzenia patogenowego i seksualnego, atrakcyjni eksperymentatorzy nie wywoływali różnic w deklarowanym obrzydzeniu w poszczególnych grupach, z jednym wyjątkiem - zarówno mężczyźni, jak i kobiety prezentowali się jako bardziej wrażliwi na obrzydzenie seksualne w obecności kobiety-eksperymentatorki. Omawiamy nasze wyniki w świetle teorii ewolucyjnych i społecznych.

Więcej informacji o tutaj.

Obrzydzenie moralne a podniecenie i pożądanie

Stefańczyk, M. M., Głuszak, A., Korus, K., & Jarmasz, J. (2019). Wpływ obrzydzenia moralnego na poziom pożądania i podniecenia seksualnego. Ogrody Nauk i Sztuk, 9, 95-102.

Cel badań. Celem badań było sprawdzenie, jak wywołanie obrzydzenia moralnego wpływa na pożądanie i podniecenie seksualne.

Metody badań. Badaniu poddanych zostało 171 osób, większości studentów wrocławskich uczelni wyższych. Została im zaprezentowana historia wywołująca obrzydzenie moralne (grupa badawcza) oraz historia neutralna (grupa kontrolna), z towarzyszącymi im zdjęciami bohaterów historii. Następnie badani wypełniali Kwestionariusz Podniecenia i Pożądania Seksualnego SADI, w ramach którego proszeni byli o przypomnienie sobie doznań towarzyszących ich ostatniemu doświadczeniu seksualnemu. Inwentarz ten składa się z czterech podskal: aspektu ewaluatywnego, aspektu negatywnego/awersyjnego, aspektu fizjologicznego i aspektu motywacyjnego.

Wyniki badań. Nie wykryto istotnych statystycznie różnic wyników kwestionariusza SADI w trzech pozytywnych podskalach inwentarza: aspekcie ewaluatywnym, aspekcie fizjologicznym i aspekcie motywacyjnym. Świadczy to o braku wpływu obrzydzenia moralnego na to, jak wyraziste są pozytywne aspekty pożądania i podniecenia seksualnego. Wykryto jednak różnice w aspekcie negatywnym/awersyjnym Kwestionariusza Podniecenia i Pożądania – grupa obrzydzona moralnie miała statystycznie wyższe wyniki na tej podskali od grupy kontrolnej. Nie stwierdzono istotnych różnic międzypłciowych w tych zależnościach.

Ograniczenia badań. Badanie zostało przeprowadzone na próbce homogenicznej pod względem wieku, wykształcenia i miejsca zamieszkania.

Wnioski. Wyniki badania sugerują istnienie wpływu obrzydzenia moralnego na większą dostępność negatywnych elementów wspomnienia ostatniego seksualnego doświadczenia, niezależnie od utrzymującej się na tym samym poziomie dostępności elementów pozytywnych tego doświadczenia. Wcześniejsze badania sugerują, że obrzydzenie zaostrza sądy moralne, my zaś rozszerzamy tę zależność: obrzydzenie moralne zaostrza sądy ogólnie, także dotyczące negatywnych doznań seksualnych.

Więcej informacji o tutaj.

Wrażliwość węchowa

Stefanczyk, M. M., & Oleszkiewicz, A. (2020). It’s not you, it’s me–disgust sensitivity towards body odor in deaf and blind individuals. Attention, Perception, & Psychophysics, 82(7), 3728-3736.

Obrzydzenie może być wywoływane przez różne kanały sensoryczne, w tym przez zmysł węchu. Wcześniej wykazano, że nieprzyjemne zapachy emitowane przez zewnętrzne źródło są bardziej obrzydliwe niż te emitowane przez nas samych (efekt źródła). Ponieważ głównym celem obrzydzenia jest pomaganie organizmom w unikaniu potencjalnie niebezpiecznych, zanieczyszczających obiektów, osoby z upośledzonym zmysłem wzroku lub słuchu (a więc z upośledzoną zdolnością do wykrywania sygnałów wskazujących na zagrożenie patogenami) mogły rozwinąć podwyższony poziom węchowej wrażliwości na obrzydzenie (kompensacja modalności we wrażliwości na obrzydzenie). Zbadaliśmy wrażliwość na wstręt w węchu przy użyciu Skali Wstrętu do Zapachu Ciała (Body Odor Disgust Scale - BODS) na dużej próbie 74 głuchych i 98 niewidomych uczestników, w porównaniu do grup kontrolnych bez zaburzeń sensorycznych (łącznie N = 199). Uzyskane wyniki nie potwierdziły hipotezy o kompensacji modalności we wrażliwości na obrzydzenie. W przeciwieństwie do wcześniejszych badań, ani płeć, ani wiek nie miały wpływu na wyniki. Znaleziono dowody na istnienie efektu źródła. Uzyskane dane interpretowane są w świetle zasady społecznej pożądliwości. Omówiono nacisk kładziony na węch przez osoby niewidome i niesłyszące.

Więcej informacji o tutaj.