Aryabhata (dewanagari: आर्यभट, trl. Āryabhaṭa) (ur. 476 w Kusumapurze (dzisiaj Patna), zm. 550) –matematyk i astronom indyjski, uznawany za jednego z najwybitniejszych w historii Indii. Przyczynił się do wprowadzenia cyfr będących w powszechnym użyciu do dziś.
Jego najsłynniejszą pracą jest Arjabhatija (Arjasiddhanta), którą opracował w 499 r. – miał wówczas 23 lata. Wierzył w ruch obrotowy Ziemi.
Aryabhata jest autorem kilku traktatów na temat matematyki i astronomii, chociaż Aryabhatiya jest jedynym, który przetrwał.
Większość badań obejmowała przedmioty astronomii, matematyki, fizyki, biologii, medycyny i innych dziedzin.Aryabhatiya, kompendium matematyki i astronomii, został wspomniany w indyjskiej literaturze matematycznej i przetrwał do czasów współczesnych.Część matematyczna Aryabhatiya obejmuje arytmetykę, algebrę, trygonometrię płaszczyznową i sferyczną trygonometrię. Zawiera również ciągłe frakcje, równania kwadratowe, sumy mocy power seriesi tabelę sinusoidów.
Arya-siddhanta, zagubiona praca nad obliczeniami astronomicznymi, jest znana poprzez pisma współczesnych, Varahamihira, a później matematyków i komentatorów, w tym Brahmagupty i Bhaskary I. Ta praca wydaje się być oparta na starszej Surya Siddhanta i wykorzystuje rozliczenie dnia północnego dnia, w przeciwieństwie do wschodu słońca w Aryabhatiya. Zawierał również opis kilku instrumentów astronomicznych: gnomon (shanku-yantra), instrumentu cienia (chhaya-yantra), być może urządzeń ośrodkowych kątowo, półokrągłych i okrągłych (dhan-yantra / chakrayantra), cylindrycznego kijowego bostidy-yantra, urządzenia w kształcie parasola zwane chhatra-yantra i zegarów wodnych co najmniej dwóch typów, łuku.
Trzecim tekstem, który mógł przetrwać w arabskim tłumaczeniu, jest Al ntf lub Al-nanf. Twierdzi, że jest to tłumaczenie autorstwa Aryabhaty, ale sanskryckie imię tej pracy nie jest znane. Prawdopodobnie pochodzą z IX wieku, wspomina o nim perskiego uczona i kronikarka z Indii, Abe Rayhan al-Barna
Źródło: Wikipedia