карысныя матэрыялы і парады юным даследчыкам, педагогам

1.   Аб чым гаварыць? Трэба вылучыць галоўны тэзіс выступлення. Гэтая фраза павінна:

• сцвярджаць галоўную думку і вызначаць мэту прамовы, патрабаваць дадатковага суправаджэння для больш поўнага раскрыцця;

• быць кароткай, яснай і не ўтрымліваць супярэчнасцей;

• мець апорнае, галоўнае ў даследаванні паняцце.

2. Для чаго гаварыць? Рэкамендуецца сфармуляваць тое, чаго вы хочаце дасягнуць вашым выступленнем. Запраграмуйце рэакцыю слухачоў і па ёй ацэньвайце, як ўспрымаецца ваша выступленне.

3. Колькі гаварыць? Час выступлення запраграмаваны рэгламентам канферэнцыі або конкурсу даследчых работ. Гэта да 10 хвілін, не больш. Таму важна адабраць для выступлення самае істотнае, больш увагі надаць эксперыментальнай частцы і высновам.

4. Каму гаварыць? Стыль прамовы і яе тэрміналагічная складанасць наўпрост залежаць ад аўдыторыі.

5. Дзе гаварыць? На тактыку пабудовы прамовы істотна ўплываюць ўмовы. Як правіла, у вучэбной аўдыторыі выступаць лягчэй, чым у вялікай актавай зале.

6. Як гаварыць? Рэкамендуецца гаварыць не вельмі хутка. Важна стварыць глыбокае ўражанне вашым аратарскім мастацтвам. Маўленне павінна быць ясным, граматычна дакладным, упэўненым, выразным. 

7. Што гаварыць? Важна паклапаціцца пра адпаведную аргументацыю, якая пацвярджае асноўны і дапаможныя тэзісы. Рэкамендуецца будаваць выступленне з улікам наступных парадаў: паняцце, якое нясе галоўную думку, паўтарыць не менш за 7 разоў, а асноўны тэзіс - не менш як 4 разы; прывесці ўражлівыя аргументы, прыклады, факты, пераканаўчыя высновы.

    Адказы на пытанні - важны этап паспяховай абароны працы. Пры гэтым неабходна абавязкова захоўваць культуру паводзін і пазбягаць катэгарычнасці. Пытанні могуць задаць і члены журы, і любы з прысутных на выступленні, таму вы павінны быць да гэтага гатовы. Пытанняў не трэба баяцца. Пытанне дае яшчэ адну магчымасць прадэманстраваць вам грунтоўнасць і глыбіню вывучэння тэмы. Калі вам, як дакладчыку, задаюць пытанне, то гэта значыць, што тэма зацікавіла, прыцягнула ўвагу слухачоў. Акрамя таго, пытанні часта дазваляюць убачыць новыя напрамкі для вашага далейшага даследавання.

   Звярніце ўвагу на форму адказаў на пастаўленыя пытанні:

1. Дзякуй за пытанне:

а ) мой адказ ... ;

 Згодна этыцы правядзення навуковых дыскусій, перад тым, як адказваць па сутнасці на зададзенае пытанне, прынята падзякаваць аўтару пытання, які праявіў цікавасць да вашай працы.

б) у мяне, на жаль, няма адказу, бо разгляд гэтага пытання не ўваходзіла ў межы нашага даследавання .

2. Дзякуй, ваша пытанне зразумеў (- а) ....

3. Выбачайце, я не зразумеў (-ла) пытання. Паўтарыце яго, калі ласка! У адваротным выпадку, ёсць небяспека таго, што вы адказваеце не на пытанне, якое вам задалі, а на сваю версію пытання. Не варта ўпадаць у іншую крайнасць - пачынаць удакладняць відавочныя і зразумелыя рэчы.

4. Ці правільна я зразумеў , што зададзены пытанне ... ?

5. Адказ на зададзенае пытанне патрабуе досыць падрабязнага тлумачэння, калі на гэта будзе вылучаны час, я гатовы (-ва) адказаць на яго.

6. Не абавязкова спяшацца з адказам, можна падумаць, параіцца з суаўтарамі, кіраўніком даследчай працы, паглядзець свае матэрыялы .

7. На пастаўленае пытанне варта адказваць коратка.

8. Будзьце праўдзівыя. Горш хітраваць, чым шчыра адказаць на пытанне “Не ведаю” або “Гэта знаходзілася па-за межамі нашага даследавання” .

Помніце! Паколькі вуснае выступленне з’яўляецца свайго роду сцэнічным майстэрствам, г.зн. уключае ў сябе валоданне мімікай, жэстамі, можна папярэдняе арганізаваць сваё выступленне перад невялікай аўдыторыяй, напрыклад, перад вашым класам. Гэта дапаможа падчас выступлення на канферэнцыі адчуваць сябе больш упэўнена .

Распаўсюджаныя пытанні членаў камісіі:

1.   Назавіце спосабы (метады, прыёмы) даследавання, якімі Вы карысталіся?

2.   Хто з вядомых даследчыкаў звяртаў увагу на гэта пытанне?

3.   Што новага для сябе Вы даведаліся, займаючыся гэтай тэмай? і інш.

• Віктарына для навічкоў-даследчыкаў "Сакрэты назваў роднага краю"

• Тэст "Анамастыка: ад тэорыі да практыкі" 

• Тэст "Гісторыю Жырмунскага краю вывучаем разам" 

• Тэст "Гісторыя Жырмунскага сельскага Савета на аснове мікратапонімаў"

•  Тэст Адкуль паходзяць назвы рэк Гродзеншчыны: тэарэтычны аспект 

• Тэст "Назвы старажытных абразоў - сакральная спадчына беларусаў"

• Фотатэст "Праз фотаздымкі да гісторыі роднага краю"