ใบความรู้ที่ 6 ประชากรและกลุ่มตัวอย่าง

ประชากร และกลุ่มตัวอย่าง

ประชากร

    ประชากร(Population) หมายถึง กลุ่มของสิ่งต่างๆทั้งหมดที่ผู้วิจัยสนใจ อาจจะเป็นสิ่งมีชีวิตหรือไม่มีชีวิตก็ได้ ประชากรในทางสถิติอาจจะหมายถึง บุคคล กลุ่มบุคคล องค์กรต่างๆ สัตว์ สิ่งของ

กลุ่มตัวอย่าง

   กลุ่มตัวอย่างกลุ่ม (Sample) หมายถึง ส่วนหนึ่งของประชากรที่ผู้วิจัยสนใจ ที่ถูกเลือกมาจากประชากรด้วยวิธีการใดวิธีการหนึ่งเพื่อเป็นตัวแทนในการศึกษาและเก็บข้อมูล กลุ่มตัวอย่างที่ดีคือกลุ่มตัวอย่างที่มีลักษณะต่างๆที่สำคัญครบถ้วนเหมือนกับกลุ่มประชากร เป็นตัวแทนที่ดีของกลุ่มประชากรได้  

การกำหนดขอบเขตของประชากร ทำได้ดังนี้

1. การกำหนดขอบเขตประชากรโดยอาศัยขอบเขตทางภูมิศาสตร์ เช่น แนวถนน หรือแม่น้ำ เทือกเขา

2. การกำหนดขอบเขตประชากรโดยอาศัยขอบเขตการปกครอง เช่น ยึดตามเขต หมู่บ้าน ตำบล อำเภอ จังหวัด ภาค หรือ ประเทศ

3. การกำหนดขอบเขตประชากรโดยยึดเอาช่วงเวลาเป็นเกณฑ์ เช่น ระหว่าง ปี พ.ศ. 2501 ถึง 2530 หรือ ผู้ที่มีอายุระหว่าง 15 ถึง 45 ปี บริบูรณ์

4. การกำหนดขอบเขตประชากร โดยยึดเอาลักษณะอื่นๆ เป็นเกณฑ์ เช่น รายได้ การศึกษา เพศ อาชีพ

การเลือกกลุ่มตัวอย่าง

(1) การเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบไม่เป็นไปตามโอกาสทางสถิติ (Non probability sample)

(2)การเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบที่เป็นไปตามโอกาสทางสถิติ (Probability Sample)

การเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบไม่เป็นไปตามโอกาสทางสถิติ (Non probability sample)

(1)กลุ่มตัวอย่างตามสะดวก (Convenience Sample)

(2)กลุ่มตัวอย่างแบบโควต้า (Quota Sample)

(3)กลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง (Purposive Sample)

กลุ่มตัวอย่างตามสะดวก (Convenience Sample) หมายถึง การเก็บตัวอย่างไม่ยุงยากซับซ้อนหรือเสียค่าใช้จ่ายมากนัก เช่นโทรศัพท์ถามความเห็น การออกจดหมายส่งแบบสอบถาม เป็นต้น

กลุ่มตัวอย่างแบบโควต้า (Quota Sample) หมายถึง การได้กลุ่มตัวอย่างมาโดยนำเอาสัดส่วนของประชากรมาประกอบการพิจารณา เช่น การศึกษาความคิดเห็นของนักศึกษาต่อการสอน หรือการใช้สื่อเทคโนโลยี กลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง (Purposive Sample) หมายถึง การใช้กับกลุ่มตัวอย่างที่มีลักษณะเฉพาะ เพื่อให้เป็นไปตามวัตถุประสงค์ของการ

ผู้ศึกษาค้นคว้าบางครั้งไม่สามารถทำการศึกษากับประชากรได้ เพราะมีจำนวนมาก หรือ มีสภาพยากแก่การเก็บรวบรวมข้อมูล จึงจำเป็นต้องศึกษาจากกลุ่มตัวอย่าง แล้วใช้สถิติอ้างอิงถึงประชากร มีประโยชน์ คือ ประหยัด ควบคุมความถูกต้องได้ง่าย และใช้กับข้อมูลบางอย่างที่ไม่สามารถศึกษาจากประชากรได้ เช่น เลือดทุกหยดในตัวคนไข้ นักเรียน ม. 4 ทุกคนในประเทศไทย เป็นต้น

การเลือกกลุ่มตัวอย่าง ผู้ศึกษาต้องกำหนดประชากรให้ชัดว่า คืออะไร มีขอบเขต และคุณลักษณะอย่างไร กำหนดข้อมูลที่จะรวบรวมตามจุดมุ่งหมายที่ศึกษา กำหนดเครื่องมือที่ใช้เก็บรวบรวมข้อมูล กำหนดจำนวน และวิธีเลือกกลุ่มตัวอย่าง

การกำหนดจำนวนสมาชิกกลุ่มตัวอย่าง

1. ประชากรมีลักษณะคล้ายกัน เลือกกลุ่มตัวอย่างน้อย ถ้าประชากรมีลักษณะต่างกัน เลือกกลุ่มตัวอย่างมาก

2. การทดลอง การสัมภาษณ์ ใช้กลุ่มตัวอย่างน้อยกว่าการส่งแบบสอบถามให้ตอบ

วิธีการเลือกกลุ่มตัวอย่าง

1. ไม่อาศัยความน่าจะเป็น โดยไม่ใช้วิธีการสุ่ม ประชากรมีโอกาสถูกเลือกไม่เท่ากัน ผู้ศึกษาเลือกแบบบังเอิญ แบบเจาะจงตามความสะดวกของผู้ศึกษา

2. อาศัยความน่าจะเป็น โดยการสุ่ม ประชากรทุกส่วนมีโอกาสถูกเลือกเท่ากัน เช่น การจับฉลาก เป็นต้น