Opdrachtgever

Conclusie


In dit onderzoek is gezocht naar een antwoord op de vraag hoe het VCT de docenten ondersteuning kan bieden bij het behandelen van verschillende meningen over gevoelige onderwerpen in een samengestelde klas zodat leerlingen de diversiteit van individuen leren accepteren en de daarbij behorende maatschappelijke competenties kunnen ontwikkelen. Hiervoor is een kwalitatief onderzoek uitgevoerd aan de hand van het Human Centered Design model om tot een beroepsproduct te komen.  

Uit de resultaten van de interviews met de docenten van het VCT zijn vier thema’s met elk drie vereisten gekomen die de docenten hebben met betrekking tot het behandelen van verschillende meningen over gevoelige onderwerpen in een samengestelde klas. Deze zijn; docenten willen dat het gesprek in de klas en met de leerlingen diepgang heeft en de leerlingen aan het denken zet, de kennis van de docent is voldoende en de docent is bewust van de eigen grenzen, de inhoud van de module is passend voor de leerlingen en geeft een docent voldoende handvatten en de veiligheid in de les is zodanig dat de leerlingen en de docent hun mening kunnen uiten.

Met de deskresearch zijn 42 methodes gevonden die aansluiten op de vereisten van de docenten. Trainingen om de eigen grenzen te leren kennen, interventies om een module mee te ontwerpen, literatuur met concrete handvatten om het kritisch denkvermogen van de leerlingen te bevorderen en om een veilige sfeer te creëren om elke mening aan bod te laten komen zijn gevonden. Net als lesbrieven die een specifiek gevoelig onderwerp behandelen, docentenhandleidingen met voorbeelden van gesprekken met verschillende meningen en artikelen met tips over het klassenmanagement in een homogene groep.

In de ideation fase zijn de kaders van het MT in kaart gebracht, deze brengen de 42 gevonden methodes terug naar zestien en worden gekoppeld aan zes thema’s die uit de twaalf vereisten zijn gekomen als oplossingen voor mogelijke uitdagingen. Deze koppeling wordt overzichtelijk vorm gegeven door middel van een webpagina gericht op docenten. Een selectie van de methodes die snel in te zetten zijn worden weergegeven op een infographic welke kan worden opgehangen in de docentenkamer. Hierop is het ook door middel van een QR code mogelijk om de webpagina met het overzicht van de zestien methodes te bezoeken. Uit de aanbevelingen van dit onderzoek komen nog vier manieren hoe het VCT de docenten ondersteuning kan bieden met een mogelijk vervolg onderzoek, deze worden op een webpagina voor de opdrachtgever vorm gegeven.

Uit dit onderzoek is gebleken dat er niet een eenduidig antwoord is waarmee elke docent evengoed ondersteunt kan worden, het product dient dus divers inzetbaar te zijn. De infographic en de webpagina’s worden gecombineerd in een website en wordt aangedragen als product wat het VCT kan gebruiken om de docenten ondersteuning te bieden bij het behandelen van verschillende meningen over gevoelige onderwerpen in een samengestelde klas


Aanbevelingen

Randvoorwaarden

Eén van de vereisten van de docenten is om goed voorbereid te zijn voor het bespreken van gevoelige onderwerpen. Deze voorbereiding op les niveau wordt toegelicht onder dat kopje. De voorbereiding die de docenten graag willen hebben op school breed niveau is dat de randvoorwaarden goed geregeld zijn. Hiermee wordt bedoeld dat het juiste lokaal gebruikt kan worden en de module op een geschikt moment van de dag en de week gegeven wordt. Ook valt hieronder dat de docent die een module gaat geven affiniteit heeft met dit onderwerp en geschikt is om dat onderwerp te behandelen. Ook zouden meerdere docenten op één module zetten prettig zijn zodat de verantwoordelijkheid wordt verdeeld. Dat de school duidelijke uitganspunten heeft over maatschappelijke vraagstukken en hier een leidraad in heeft over het bespreken hiervan. Een aanbeveling is om onderzoek te doen naar hoe de randvoorwaarden op school niveau aan kunnen sluiten bij de behoeften van de docenten.


Inhoud modules

Om aan de vereisten van de docenten met betrekking tot de inhoud van de modules te voldoen, zou onderzoek gedaan kunnen worden naar de modules en de schrijvers hiervan om hier een goed beeld van te krijgen. De modules zouden onderzocht kunnen worden om in kaart te brengen wat er mogelijk mist met betrekking tot de vereisten van de docenten en de schrijvers zouden passende hulpmiddelen aangeboden kunnen krijgen. Met de Deskresearch zijn methodes gevonden die aan moduleschrijvers aangeboden kunnen worden in een dergelijk onderzoek, deze zijn hieronder te vinden. 


Methodes voor vervolgonderzoek naar moduleschrijvers

ResearchGate; B. Wansink; (Bjorn Wansink, s.d.)

Een database met lesbrieven over specifieke onderwerpen met betrekking tot geschiedenis en maatschappij.

Learning to think critically through Socratic dialogue; (Mahoney et al., 2023)

Onderzoek naar het socratisch dialoog als lesmethode om gevoelige onderwerpen te bespreken een leerlingen aan het denken te zetten.

Gesprekssjabloon Controversiële onderwerpen in de klas; (Nieuwelink, 2019)

Een docentenhandleiding van een gesprekssjabloon om met leerlingen gevoelige onderwerpen te bespreken. Er worden verschillende concrete strategieën en docentrollen besproken die ingezet kunnen worden. 

Loket gezond leven - Seksuele gezondheid; (RIVM, s.d.)

Een interventieoverzicht van het RIVM met daarin 27 interventies die in te zetten zijn door docenten die specifiek het onderwerp seksuele gezondheid bespreekbaar willen maken in de klas. Of voor docenten die bezig zijn met het ontwerpen van een module over seksuele gezondheid. De interventies zijn in te zetten in de lessen. 



Gesubsidieerde trainingen

Van de 42 gevonden methodes zijn er 23 trainingen waar subsidie voor aangevraagd kan worden via het Expertisepunt Burgerschap. Deze trainingen moeten aangevraagd worden door het managementteam en hier zullen uren voor vrij gemaakt moeten worden zodat de docenten deze kunnen volgen. Voor de schooljaren 2024-2027 is al vastgesteld waar de externe trainingsdagen aan besteed zullen worden. Wanneer een beleid wordt opgesteld voor de schooljaren 2027-2030 zou opnieuw onderzoek gedaan kunnen worden naar de vereisten van de docenten. Aan de hand van deze vereisten kan er een keuze gemaakt worden welke gesubsidieerde trainingen aangevraagd kunnen worden om de docenten te ondersteunen. De lijst met de 23 gesubsidieerde trainingen die op dit moment aansluiten bij de vereisten van de docenten is hier te vinden. Een overzicht met alle aangeboden trainingen is te vinden op de website van Expertisepunt Burgerschap, en zou geraadpleegd kunnen worden met een vervolgonderzoek naar de vereisten van de docenten in 2027.


Een oorzaak zoeker

Uit de feedback verzameling met de docenten in de ideation fase is het idee van een korte vragenlijst gekomen. Het idee is om een vragenlijst te maken die de docent kan invullen wanneer deze tegen problemen aanloopt in de les met betrekking tot het bespreken van gevoelige onderwerpen. Door de docent vragen te stellen over het probleem kan de situatie in beeld gebracht worden. Door dit te doen kan uit de vragenlijst het antwoord komen wat de oorzaak is van het probleem waar de docent tegen aan loopt met daarbij gelijk tips en adviezen hoe ermee om te gaan. Dit kan nuttig zijn om te ontwikkelen als docenten tegen problemen aanlopen waarvan ze een bepaald idee hebben wat de oorzaak is, maar de oplossingen werken hier niet bij.

Infographic voor docenten

De infographic als PDF bestand is hier te downloaden.