I. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM

1. Phân biệt tăng trưởng kinh tế và phát triển kinh tế

* Tăng trưởng kinh tế:

– Khái niệm: Tăng trưởng kinh tế là sự gia tăng về quy mô, sản lượng của một nền kinh tế trong một thời kì nhất định so với thời kì gốc. Sự tăng trưởng kinh tế được so sánh với các năm gốc kế tiếp nhau được gọi là tốc độ tăng trưởng kinh tế.

– Các chỉ tiêu của tăng trưởng kinh tế:

+ Tổng sản phẩm quốc nội (GDP)

+ Tổng sản phẩm quốc nội bình quân đầu người (GDP/người)

+ Tổng thu nhập quốc dân (GNI)

+ Tổng thu nhập quốc dân bình quân đầu người (GNI/người)

* Phát triển kinh tế:

– Khái niệm: Phát triển kinh tế là một quá trình tăng tiến về mọi mặt của nền kinh tế trong một thời gian nhất định, bao hàm sự tăng trưởng kinh tế ổn định và dài hạn; đi liền với chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng hợp lí và tiến bộ xã hội.

– Các chỉ tiêu của phát triển kinh tế:

+ Chỉ tiêu phản ánh sự tăng trưởng kinh tế (sự tăng trưởng mức sản xuất và mức sống trung bình của người dân trong một thời kì nhất định).

+ Chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế theo hướng tích cực (hiện đại, hợp lí):

• tăng tỉ trọng ngành công nghiệp và dịch vụ trong GDP

• giảm tỉ trọng ngành nông nghiệp trong GDP.

+ Chỉ tiêu về tiến bộ xã hội được thể hiện thông qua các chỉ số cơ bản như:

• chỉ số phát triển con người (HDI) tăng;

• chỉ số đói nghèo giảm;

• chỉ số bất bình đẳng trong phân phối thu nhập (hệ số Gini) giảm.

(gọi tắt: chỉ số bất bình đẳng xã hội)

2. Vai trò của tăng trưởng, phát triển kinh tế

– Tăng trưởng kinh tế là một trong những chỉ tiêu của phát triển kinh tế, phản ánh sự thay đổi về mặt lượng; phát triển kinh tế có phạm vi rộng hơn, toàn diện hơn, bao hàm tăng trưởng kinh tế.

– Tăng trưởng, phát triển kinh tế:

+ Tạo tiền đề vật chất để giảm bớt tình trạng đói nghèo, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân;

+ Tạo điều kiện giải quyết vấn đề việc làm;

+ Cung cấp nguồn lực để củng cố an ninh quốc phòng, chế độ chính trị, tăng uy tín và vai trò quản lí của Nhà nước đối với xã hội;

+ Tạo điều kiện tiên quyết để khắc phục sự tụt hậu của Việt Nam so với các quốc gia khác.

3. Mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế và phát triển bền vững

– Tăng trưởng kinh tế là nội dung cơ bản, điều kiện cần, tiên quyết của phát triển bền vững.

– Tăng trưởng kinh tế mà không chú trọng đến phát triển bền vững sẽ dẫn đến những hậu quả như: môi trường, tài nguyên thiên nhiên bị cạn kiệt; phân hoá giàu nghèo; sự bất bình đẳng; ảnh hưởng xấu đến văn hoá truyền thống, đạo đức, lối sống;...