PANEL SPECJALISTYCZNY

Kontekst

W opublikowanych w styczniu br. rekomendacjach Komitetu Informatyki Polskiej Akademii Nauk silny nacisk położono na potrzebę przygotowania rekomendacji dla szkół oraz uczelni odnoszących się do korzystania ze sztucznej inteligencji w procesach kształcenia. Wpływ rozwiązań AI na kształt oświaty ma charakter przełomowy w skali globalnej i lokalnej, wieloaspektowo i głęboko wykraczający poza sferę dotychczasowych, substytucyjnych na ogół zastosowań narzędzi cyfrowych dla celów edukacyjnych. W najbliższych latach rozwiązania AI zmienią szkołę i jej otoczenie tak w warstwie dydaktycznej oraz organizacyjnej, jak i społecznej, wymuszając odejście od modelu odziedziczonego po drugiej połowie XX wieku na rzecz „szkoły kompetencji przyszłości” – czytamy w dokumencie.

Niedostatek reakcji władz publicznych na coraz bardziej powszechne korzystanie z AI może już w niedalekiej przyszłości silnie negatywnie wpłynąć na konkurencyjność polskiej gospodarki poprzez niedostosowanie kompetencji nabywanych przez uczniów w szkołach do potrzeb rynku pracy w czasach Przemysłu 4.0.

Autorzy rekomendacji zwrócili m.in. uwagę na konieczność podjęcia następujących działań strategicznych:

• opracowanie oraz wprowadzenie systemowych regulacji organizacyjnych i prawnych dotyczących wykorzystania AI w procesach dydaktycznych i organizacyjnych szkół podstawowych oraz ponadpodstawowych, w tym standardów jakości kształcenia i uczciwości naukowej (etyka, aspekty moralne i prawne)

• zapewnienie możliwości zdobywania przez uczniów i studentów szerokiego wykształcenia, wykraczającego poza sztywne ramy podstaw programowych, obejmującego w znaczącym stopniu kompetencje transwersalne przydatne na rynku pracy Przemysłu 4.0

• realizację programów głębokiej transformacji dydaktycznej szkół, ukierunkowanej na:

o zmianę generalnego celu pracy szkoły: ze zdobywania wiedzy na nabywanie kompetencji

o zmianę paradygmatu dydaktycznego szkoły – upowszechnienie aktywizujących metod nauczania – uczenia się, odchodzenie od jednokierunkowego, odtwórczego przekazu informacji

o mobilizację uczniów do kreatywności i definiowania swych ścieżek rozwoju osobistego oraz poszanowania dla własności intelektualnej

o wzmacnianie empatii, współpracy i interakcji w trakcie nauki

o otwarcie się na partnerów zewnętrznych: np. organizacje pozarządowe, firmy sektora ICT i inne i szkoły wyższe, a także popularyzację krytycznego myślenia w analizach treści edukacyjnych.

• podjęcie prac nad ich aktualizacją, konkretyzacją i doprecyzowaniem podstaw programowych wielu przedmiotów z uwzględnieniem kontekstu sztucznej inteligencji

• monitoring i systematyczne badania dotyczące skuteczności dydaktycznej i organizacyjnej, a także wpływu sztucznej inteligencji na psychospołeczną tkankę szkoły, kluczowym bowiem elementem zmian opartych na AI powinna być orientacja na nauczyciela i ucznia.

Celem Panelu jest identyfikacja konkretnych działań, jakie powinny podjąć w skali regionu władze województwa, samorządy i inne organy prowadzące szkoły oraz dyrektorzy i nauczyciele szkół, by wykorzystać upowszechnienie dostępu do rozwiązań sztucznej inteligencji dla modernizacyjnej transformacji szkół w środowisku cyfrowym, zapewniającej skuteczne nabywanie przez uczniów „kompetencji przyszłości” (cyfrowych i transwersalnych), niezbędnych w pracy w erze Przemysłu 4.0.  Działania te winny stać się podstawą regionalnych programów transformacji oświaty z perspektywą roku 2030.