10 класс

Башкирский язык. 01.12.2020.

Тема: Рәссам Борис Домашников. Ҡылымдарҙың юҡлыҡ мәғәнәһе.

1.Организационный момент.

Беренсе декабрь. Шишәмбе. Класс эше.

2. Стр.34, прочитать правило.

Глагол – ҡылым, отвечает на вопрос ни эшләй? (что делает?)

Если в русском языке глагол находится в начале предложения, а в башкирском языке всегда в конце. Например, Шамил бутҡа ашай – Шамиль ест кашу.

3. Прочитать биографию художника Домашникова Бориса Фёдоровича

Борис Фёдорович Домашников 1924 йылдың 5 апрелендә Иваново өлкәһенең Кригоузово ауылында тыуған. Артабанғы яҙмышы уны Башҡортостанға алып килә. 1935 йылдың мартында атаһын Өфө моторҙар эшләү заводын төҙөргә ебәрәләр.

Бөйөк Ватан һуғышы башланғанда уға ун ете йәш кенә була. Ябыҡ кәүҙәле, сибек кенә егетте хәрби комиссариатта доброволец итеп алыуҙан баш тарталар. Борис Федорович быны бик ауыр кисерә. Горкомхоздың оҫтаханаһында эшкә урынлаша, лозунгылар яҙа, плакаттар төшөрә. Һәр хәрефкә үҙенең күңелен, һыҙланыуҙарын, нәфрәт һәм өмөттәрен һала. Бында ул үҙенең кәрәклеген аңлай, яратҡан эше менән шөғөлләнә. Һуғыш бөткән йылды художество училищеһына уҡырға инә. Буласаҡ рәссамды оло сәнғәт юлына баҫтырыусы Өфө рәссамдары П. Лебедев, А. Тюлькин, М. Беспалова була.

«9 май», «Һалдат ҡәбере», «Атайым иҫтәлеге» тип исемләнгән картиналарының төп идеяһы — фронттан ҡайта алмаған атаһы тураһында иҫтәлекте һаҡлау.

Рәссамдың ижади емештәре бик күп, ул картиналары менән бай. Сәмәрҡәндте, Новгородты, Псковты, Дондағы Ростовты, Мәскәүҙе, Уралды, Италияны, Чехословакияны төшөргән.

Борис Домашников рәсем сәнғәте өлкәһендәге хеҙмәтәре юғары баһаланған. Уға 1965 йылда РСФСР-ҙың атҡаҙанған, ә 1975 йылда халыҡ рәссамы (1975) тигән маҡтаулы исемдәр бирелә. 1982 йылда ул СССР-ҙың халыҡ рәссамы исеменә лайыҡ була. Ижадсы шулай уҡ 1967 йылда «Почёт Билдәһе» ордены менән бүләкләнә. Ул — БАССР-ҙың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1965), Салауат Юлаев исемендәге премия лауреаты (1977), Өфө ҡалаһының почётлы гражданины.

4. Ответить на вопросы письменно.

-Где родился Б.Ф. Домашников?

-Сколько было ему лет когда он ушел на войну?

-Какие картины он посвятил своему отцу?

- Какой премии был удостоен Домашников?

5. Посмотрите видео презентацию :https://youtu.be/z1z7M6D92RE

6. Домашнее задание; Найти картину Домашникова "Караидель" и ответить на вопросы.

-Какое время года изображено?

- Какие цвета преобладают? Почему?

- Какие впечатления от картины?