Embedded Files
Verslag van de avond van 25 april: buizen en transistors
De set
Door onvoorziene omstandigheden kon het geplande programma voor de donderdag in april niet doorgaan. Daarom waren Ron Hoogerwerf en Ben Geerligs gevraagd de avond te verzorgen
Ron en Ben hadden het plan om “buizengeluid” te vergelijken met “transistorgeluid”. Dit gebeurde met behulp van de buizenversterker van Onno en de composietversterker van Ben. Ben vertelde ook over de laatste ontwikkelingen rond zijn versterker. Zijn bezoek aan Guido Tent in Veldhoven kwam ook aan de orde. Dit laatste heeft geleid tot het zelf meten van de harmonische vervorming van zijn versterker met behulp van een audiokaart en ARTA software als spectrumanalyser.
Ben aarzelde om voor de derde maal zijn versterker te demonstreren, maar we konden hem toch overhalen omdat het op deze avond om de vergelijking ging met een buizenversterker. Het is de buizenversterker van Onno Kievit.
De set waarmee werd gedemonstreerd bestond uit een ingebouwde symmetrische Soekris DAC in de voorversterker (foto 2) van Ben. De composiet eindversterker (foto 2) was aangesloten op de Dynaudio Focus 260 luidsprekers. Ter vergelijking was de Line Magnetic IA-150 KT150 buizenversterker (foto 3) door Onno Kiviet meegenomen, die werd gekoppeld aan de voorversterker.
De composietversterker van Ben
Het belangrijkste kenmerk van een composietversterker is de hele hoge tegenkoppeling. We startten met het luisteren naar twee nummers op de composietversterker en daarna luisterden we naar de buizenversterker. Intussen vertelde Ben hoe hij was gevaren met het doormeten van zijn versterker door Tentlabs. Helaas bleek het bedrijf geen tijd te hebben om de metingen goed uit te voeren. Ben nam hun advies ter harte om zelf de Behringer audiokaart met ARTA software hiervoor te gebruiken. Binnen 1 week had Ben de kaart en software aangeschaft om zelf de metingen te doen.
Tijdens de metingen door Ben bleek dat de hoogte van spanning aan de uitgang van zijn versterker al snel tot vervorming door de audiokaart zelf leidde. Door de spanning te verlagen met 10 dB bleek dat de vervorming te voorkomen is. De metingen lieten zien dat bij een frequentie 1 kHz bv. de vijfde harmonische van 5 kHz dan 100 dB lager is en dat is niet hoorbaar.
Ben gaf een toelichting op de bouw van de composietversterker. Ik presenteer hier slechts een deel van wat Ben vertelde over zijn versterker. Hij besloot om er een opamp, die bestaat uit discrete componenten, in te zetten. De spanningsversterker in de composietversterker is van de hand van Ben. Ben liep er in het begin tegenaan dat hij last van drie hoogfrequente oscillaties had. De oorzaak hiervan lag in parasitaire koppelingen. Ondanks dat de hoogfrequente oscillaties in het megahertz-gebied lagen, was het wel nodig om ze te verwijderen, omdat ze bv. laagfrequente spanningen in de versterker veroorzaken. Zonder die hoogfrequente oscillaties klinkt het veel beter. De versterker is veel stiller, aldus Ben.
Het is duidelijk: Ben is heel tevreden over de gemeten specificaties van zijn versterker en hoe die klinkt.
De vergelijking tussen de composietversterker met de Line Magnetic IA-150 KT150 buizenversterker
De nummers die Ben liet horen, waren Sweet Sounds of Heaven van de Rolling Stones (featuring Lady Gaga) en Kyrie uit de Misa Criola van Ariel Ramirez met zang van Mercedes Sosa. Deze muziekstukken verschillen sterk van elkaar, maar zijn in de ogen van Ben geschikt om zijn composietversterker met de buizenversterker van Onno te vergelijken.
Nadat de buizenversterker was aangesloten, luisterden we weer naar de Rolling Stones en Mercedes Sosa. Het verschil tussen beide versterkers was duidelijk. Termen die vielen waren warmer, meer rust, mooier, een betere plaatsing; hierbij ging het om de buizenversterker. Anderen vonden de stemmen wat mooier bij de composietversterker en dat deze versterker beter bij de Dynaudio luidsprekers past.
We besloten de avond te vervolgen door de beschikbare tijd te verdelen tussen de buizenversterker en daarna weer de composietversterker.
We sloten de avond af door de luisteren naar:
· Roger Waters met Déja Vu
· Vangelis met Main Theme (form “Missing”)
· Haevn met Throw Me a Line
· En een nummer dat ik niet kon achterhalen.
· Ten slotte sloot Onno de avond af met het nummer Strong Man Holler van Taj Mahal.
Hans van de Vis
Page updated
Google Sites
Report abuse