ขั้นตอนการแทงหยวก

กระบวนการขั้นตอนในการแทงหยวก โดยทั่วไปจะแบ่งออกเป็น ๕ ขั้นตอน ดังนี้

๑ การเตรียมหยวกกล้วย หลังจากทำพิธีไหว้ครูเรียบร้อยแล้ว ทำการตัดท่อนต้นกล้วยตาม ความยาวที่ต้องการลอกกาบออกเป็นชั้น ๆ โดยระวังมิให้กาบกล้วยแตกหรือช้ำจากนั้นทำการคัดแยกกาบที่มีความยาวและสีใกล้เคียงกันไว้เป็นกลุ่ม ๆ

๒ การแทงหยวก นำกาบกล้วยที่ได้คัดแยกไว้มาทำการแทงฉลุเป็นลวดลายต่าง ๆ โดยใช้ปลายคมมีดแทงเข้าไปในเนื้อหยวกกล้วย ซึ่งส่วนมากช่างจะนำกาบมาซ้อนกัน ๒-๓ ชั้น แล้วแทงเป็นลายพื้นฐานอย่างลายฟันหนึ่ง (ฟันปลา) ลายฟันสาม ลายฟันห้า เพื่อความรวดเร็ว แต่จะไม่นิยมใช้วิธีนี้ในการแทง ลายหน้ากระดาน ลายเสา หรือลายประยุกต์อื่น ๆ

๓ การประกอบเป็นลายชุด เมื่อได้หยวกที่มีการแทงฉลุลวดลายต่าง ๆ แล้ว ช่างจะนำกระดาษอังกฤษสีแวววาวไปชุบน้ำแล้วนำมาติดกับหยวกอีกชั้น ใช้มือลูบให้กระดาษแนบติดสนิทกับความโค้งของหยวก จากนั้นนำหยวกอีกชั้นที่แทงลวดลายเว้นพื้นหลังเรียบร้อยแล้วมาวางประกอบ โดยกดให้หยวกทั้ง ๒ ชิ้นเข้ากันได้สนิท เมื่อได้กำหนดลวดลายที่จะนำมาเข้าชุดกันแล้ว จึงเลือกลายมาจัดวางให้ เหลื่อมกัน หากวางได้รูปแบบแล้วจึงจะใช้ตอกแทงเข้าไปในเนื้อหยวก จากด้านหนึ่งทะลุออกไปอีกด้านหนึ่ง ซึ่งขณะแทงตอกต้องใช้มือจับหยวกกล้วยทั้งหมดให้แน่น ไม่ให้ขยับเขยื้อน จากนั้นยก ชุดลายคว่ำเพื่อใช้ปลายตอกสอดรัดกลับมาด้านหลัง มัดชิ้นลายให้ครบทุกส่วนตามความยาวของชุดลาย เมื่อครบทุกส่วนเรียบร้อยแล้วให้มัดเส้นตอกโดยการหมุนบิดเส้นตอกให้แน่นทั้งสองด้าน จากนั้นจึงตัด ส่วนเกินของปลายหยวกที่วางซ้อนกันออก เพื่อให้เรียบร้อยและสะดวกต่อการน าไปติดตั้ง แล้วทำการ แกะพื้นหลังของลวดลายออก จะปรากฏสีสันของกระดาษอังกฤษที่ชัดเจนและสวยงาม พร้อมที่จะนำไป ประดับตามส่วนประกอบต่าง ๆ

๔ การประดับ เมื่อมีการประกอบหยวกเป็นลายชุดต่าง ๆ แล้วจึงน ามาติดตั้งเข้ากับโครง หรือฐานที่ใช้ในงานพิธีโดยใช้ตะปูเป็นวัสดุในการตอกยึดชุดหยวกกล้วยให้ติดอยู่กับฐาน