Adolf Willems - Dendermondse school

Adolf Willems 1866-1953

Dendermonde en de Dendermondse school

Dendermonde

Dendermonde is niet zomaar een stad voor mij, het is de plek waar ik geboren ben, waar mijn roots liggen en waar ik mijn vormende jaren heb doorgebracht. Als inwoner (0 tot 12 jaar) van deze historische stad heb ik het voorrecht gehad om haar culturele en historische schatten te ontdekken. Mijn persoonlijke band met Dendermonde is diep geworteld, van mijn vroege schooljaren in het Lyceum en later het Atheneum tot aan mijn achttiende levensjaar. Terwijl ik door de straten van Dendermonde wandel, voel ik de geschiedenis tot leven komen. Deze stad ademt een unieke atmosfeer, doordrenkt van eeuwenoude verhalen en tradities. Het is een plek waar het verleden naadloos samenvloeit met het heden. Als ik langs de historische gebouwen loop, kan ik me niet anders dan verwonderen over de vele generaties die hier hebben gewoond, gewerkt en liefgehad. Een belangrijk moment in mijn leven en in de geschiedenis van Dendermonde was het jaar 1975, het jaar van de Rosbeiaardommegang. Als jonge en enthousiaste inwoner van de stad werd ik verkozen als jeugdprins tijdens dit prachtige evenement. De Rosbeiaardommegang is een eeuwenoude traditie die de legende van Karel de Grote en zijn trouwe rosbeiaard viert. Het is een spektakel dat de hele stad in zijn greep houdt en waarbij duizenden mensen samenstromen om dit unieke schouwspel te aanschouwen. Naast mijn betrokkenheid bij de Rosbeiaardommegang, heeft ook de kunst een speciale plaats in mijn hart gekregen dankzij de academie van Dendermonde. Net zoals mijn overgrootvader Adolf Willems en mijn grootvader Herman Willems, heb ik daar mijn artistieke vaardigheden ontwikkeld. De academie was een plek waar creativiteit werd aangemoedigd en waar ik de mogelijkheid had om mijn passie voor kunst te verkennen en te uiten. Het voelde als een eer om in de voetsporen van mijn voorouders te treden en hun artistieke erfenis voort te zetten. De culturele rijkdom van Dendermonde is niet alleen te vinden in haar tradities en kunstwerken, maar ook in haar diverse gemeenschap. Door de jaren heen heb ik mensen van alle leeftijden en achtergronden ontmoet, en ik heb geleerd dat de verscheidenheid aan perspectieven en ervaringen onze stad verrijkt. Dendermonde is een smeltkroes van culturen, waarin iedereen wordt verwelkomd en gewaardeerd. Terwijl ik terugkijk op mijn leven in Dendermonde, ben ik dankbaar voor de vele kansen die ik hier heb gekregen. Mijn tijd op school, mijn betrokkenheid bij de Rosbeiaardommegang en mijn artistieke ontwikkeling aan de academie hebben me gevormd tot wie ik vandaag ben. Dendermonde zal altijd een speciale plaats in mijn hart hebben, niet alleen vanwege mijn persoonlijke band met deze stad, maar ook vanwege de diepgewortelde culturele en historische schatten die hier te vinden zijn. Dendermonde is niet alleen een stad van tradities, maar ook van vooruitgang. Terwijl ik opgroeide, heb ik gezien hoe Dendermonde evolueerde en zich aanpaste aan de moderne tijd, terwijl het tegelijkertijd zijn historische identiteit behield. Nieuwe gebouwen werden opgetrokken, winkels openden hun deuren en de stad floreerde met een bruisend cultureel leven. Toch slaagde Dendermonde erin om zijn charmante karakter en zijn gevoel van verbondenheid te behouden. Het is bijna magisch om te bedenken dat ik dezelfde straten bewandel als mijn overgrootvader Adolf Willems en mijn grootvader Herman Willems, beide kunstenaars die hun stempel hebben gedrukt op de artistieke gemeenschap van Dendermonde. Hun nalatenschap inspireert me en herinnert me eraan hoe belangrijk het is om kunst en cultuur te koesteren. Ik voel me vereerd om deel uit te maken van deze creatieve erfenis en ik hoop dat ik mijn eigen bijdrage kan leveren aan de culturele bloei van Dendermonde. De geschiedenis van Dendermonde strekt zich veel verder uit dan mijn eigen persoonlijke verhaal. Het is een stad die getuige is geweest van oorlogen, conflicten en veranderingen door de eeuwen heen. Het Belfort, een UNESCO-werelderfgoed, staat als een symbool van de veerkracht van de stad en herinnert ons aan de bewogen geschiedenis die hier heeft plaatsgevonden. Het is een plek die ik vaak bezocht tijdens mijn schooljaren, waar ik me bewust werd van de historische betekenis ervan en de verhalen die het te vertellen heeft. Maar Dendermonde is niet alleen gevuld met monumenten en historische gebouwen. Het is een stad die leeft en ademt door haar levendige gemeenschap en haar passie voor cultuur. Festivals, evenementen en kunsttentoonstellingen vullen de agenda van de stad, en ik heb het voorrecht gehad om er getuige van te zijn en eraan deel te nemen. De trots en saamhorigheid van de inwoners van Dendermonde zijn voelbaar tijdens deze momenten van viering en het versterkt de band tussen ons. Terwijl ik terugkijk op mijn tijd in Dendermonde, besef ik hoe bevoorrecht ik ben om in een stad te zijn opgegroeid die zo'n rijke culturele en historische achtergrond heeft. Het heeft mijn kijk op de wereld verbreed, mijn waardering voor kunst verdiept en mijn gevoel van verbondenheid met mijn gemeenschap versterkt. Dendermonde zal altijd een speciale plaats in mijn hart hebben, een plek waar ik trots op ben en waar ik met warme herinneringen aan terugdenk. Ik hoop dat de toekomstige generaties de schoonheid en betekenis van Dendermonde zullen blijven ontdekken en waarderen.

De schelde in de Dendermondse schilderkunst: Een verkenning van de artistieke verbeelding van de rivier in de kunstwerken van Dendermonde

De stad Dendermonde, gelegen aan de samenvloeiing van de Dender en de Beneden-Schelde in het zandige Vlaanderen, heeft een rijke geschiedenis op het gebied van schilderkunst. Door zijn strategische ligging als knooppunt van wegen en als ontmoetingsplaats van de Dender en de Schelde, heeft Dendermonde kunstenaars aangetrokken en geïnspireerd, vooral vanaf de negentiende eeuw. In deze bijdrage willen we de focus leggen op de relatie tussen Dendermonde en de Schelde in de schilderkunst, en de prominente kunstenaars die hebben geleefd en gewerkt in deze stad. De Dendermonding en de hoger gelegen zandlemige rug in het alluviale gebied van Dender en Schelde hebben een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van de stedelijke nederzetting van Dendermonde. Kunstenaars zoals Franz Verhas, Jan Verhas, Isidore Meyers, Jacques Rosseels, Franz Courtens, Louis Jacobs, Theophile Bogaert en vele anderen hebben in Dendermonde gewoond en gewerkt. De stad werd in 1977 uitgebreid met verschillende deelgemeenten die elk hun eigen bijdrage hebben geleverd aan de Scheldeschilderkunst. Een van deze deelgemeenten is Appels, gelegen tussen de Beneden-Schelde en de Dender. Het gebied bestaat uit verschillende zones, waaronder een zandlemig gedeelte in het noorden, een stuifzandrug in het zuiden en de alluviale Schelde- en Dendervallei. De rechttrekking van de Dender in 1978 scheidde Appels bijna volledig van de Dendermondse agglomeratie. Het pittoreske landschap van Appels heeft kunstschilders zoals Louis Jacobs en Piet Gillis geïnspireerd. Dendermonde zelf is het centrum van het Scheldegebied en heeft verschillende bekende kunstenaars aangetrokken. Albert Baertsoen, Valerius De Saedeleer, Adrien-Joseph Heymans en Ferdinand Willaert zijn slechts enkele van de kunstenaars die zich hebben laten inspireren door de Schelde en de kaaien van Dendermonde. Onder leiding van Jacques Rosseels werd in Dendermonde een kunstschool van nationaal niveau opgebouwd, waarbij de Schelde vaak als thema werd behandeld. Werken zoals "Lente bij de Scheldebeemden" van Isidore Meyers en "Beneden-Schelde" van Adrien-Joseph Heymans getuigen van de artistieke verbeelding van de rivier in de stad. Franz Courtens, een van de bekendste vertegenwoordigers van de Dendermondse schilderschool, heeft talloze Scheldegezichten gerealiseerd. Het is fascinerend om te ontdekken hoe de Schelde en de Dender een belangrijke rol hebben gespeeld in de schilderkunst van Dendermonde en de omliggende regio. Kunstenaars zoals Franz Verhas, Jan Verhas, Isidore Meyers, Jacques Rosseels, Franz Courtens, Louis Jacobs, en vele anderen vonden inspiratie in de prachtige landschappen en waterwegen van dit gebied. Dendermonde, gelegen aan de samenvloeiing van de Dender en de Beneden-Schelde, was historisch gezien een knooppunt van wegen en veerverbindingen, waardoor het een strategische locatie werd voor handel en transport. Kunstenaars werden aangetrokken door de schoonheid van de rivieren, de pittoreske dorpjes langs de oevers en de indrukwekkende architectuur van Dendermonde zelf. De Dendermondse schilderschool, onder leiding van Jacques Rosseels, groeide uit tot een nationaal erkende kunstacademie. Veel kunstenaars die aan deze academie studeerden, kozen de Schelde als hun belangrijkste thema. Isidore Meyers, een van de belangrijkste vertegenwoordigers van de Dendermondse schilderschool, schilderde talloze Scheldegezichten, waaronder "Lente bij de Scheldebeemden" en "Gezicht op de Schelde". Adrien-Joseph Heymans en Theodore Baron behoorden ook tot deze school en creëerden prachtige werken die de schoonheid van de Beneden-Schelde vastlegden. Franz Courtens, een bekende kunstenaar en misschien wel de meest prominente vertegenwoordiger van de Dendermondse schilderschool, schilderde talloze Scheldegezichten die zijn invloed op andere kunstenaars toonden. Zijn werken, zoals "Grijs weer op de Schelde" en "Boten op de Schelde", tonen de serene en schilderachtige sfeer van de rivier. Niet alleen Dendermonde, maar ook de omliggende gemeenten zoals Appels speelden een rol in de Scheldeschilderkunst. Appels, gelegen tussen de Beneden-Schelde en de Dender, bood inspiratie aan kunstenaars zoals Louis Jacobs en Piet Gillis. De landschappen en waterwegen van Appels waren een favoriet onderwerp voor deze kunstenaars, en hun werken getuigen van de charme van dit pittoreske gebied.

De Dendermondse School

De Dendermondse School was een belangrijke stroming binnen de Belgische kunstwereld van de 19e en vroege 20e eeuw. De school werd voornamelijk gevormd door een groep schilders die zich in de omgeving van Dendermonde, langs de Scheldeboorden van de Dendermondse regio, vestigden. De Dendermondse School kan worden gezien als een voortzetting van de Kalmthoutse School, ook wel de Grijze School genoemd, en kende zijn hoogtepunt tussen 1862 en het begin van de 20e eeuw. De kunstenaars van de Dendermondse School waren voornamelijk actief in de late 19e en vroege 20e eeuw. Ze werden beïnvloed door verschillende kunststromingen, waaronder het luminisme, dat zich richtte op de weergave van licht en atmosferische effecten. De schilders van de Dendermondse School streefden naar een realistische weergave van hun onderwerpen, met aandacht voor detail en technische vaardigheid. Het kunstenaarsdorp Vlassenbroek, gelegen in de buurt van Dendermonde, was een belangrijke trekpleister voor de kunstenaars van de Dendermondse School. Het diende als een ontmoetingsplaats waar ze ideeën en technieken uitwisselden. Bovendien werd het dorp beschouwd als de geboorteplaats van de Dendermondse School, waar de kunstenaars hun stijl verder ontwikkelden en bevestigden. Het werk van de Dendermondse School werd gekenmerkt door een sterke verbondenheid met de natuurlijke omgeving. Landschappen, riviergezichten en dorpsgezichten waren populaire onderwerpen. De schilders gebruikten een rijk palet en toonden een zorgvuldige observatie van licht, kleur en textuur. Ze slaagden erin om de sfeer en de stemming van het landschap vast te leggen, vaak met een vleugje romantiek. Een van de invloeden op de Dendermondse School was de Kalmthoutse School, ook bekend als de Grijze School. Vanaf 1862 vestigden de belangrijkste schilders van deze school zich langs de Scheldeboorden van de Dendermondse regio. Kunstenaars zoals Isidore Meyers, Adriaan Jozef Heymans, Théodore Baron, Jacques Rosseels en Florent Crabeels versterkten de kunst van de Grijze School in het kunstenaarsdorp Vlassenbroek. Daarnaast had de Dendermondse School ook invloed op andere kunstenaars buiten de regio. Een bekend voorbeeld is baron Franz Courtens, een Vlaamse luminist, die zijn eerste academische opleiding kreeg van Isidore Meyers en Jacques Rosseels in Vlassenbroek. Ook de Gentse schilder-etser Albert Baertsoen verbleef tussen 1885 en 1888 in de buurt van Dendermonde en onderging de invloed van de kunstenaars van de Dendermondse School. De Dendermondse School bereikte haar hoogtepunt in de late 19e en vroege 20e eeuw, waarbij de schilders zich toelegden op landschappen, portretten, stillevens en genrestukken. Ze werden gewaardeerd om hun vakmanschap, hun vermogen om atmosfeer en emotie over te brengen, en hun aandacht voor detail. Hoewel de stroming later werd overschaduwd door nieuwe kunstbewegingen, blijft de Dendermondse School een belangrijk onderdeel van de Belgische kunstgeschiedenis.

Meer Informatie Dendermondse School (seniorennet)

Leden van de Dendermonde School

Jean-Pierre De Bruyn ziet de Verhas-familie als oorspronkelijke kernfiguren van de Dendermondse School, beschouwt hij ze ook als een voortzetting van de Kalmthoutse School. Jan Verhas wordt algemeen gezien als de stichter van de Dendermondse School. Zijn artistieke visie en technische bekwaamheid waren van grote invloed op de volgende generaties kunstenaars die tot de Dendermondse School behoorden. Naast Jan Verhas waren er nog andere prominente schilders die behoorden tot de Dendermondse School. Een van hen was Adolf Willems (1866-1953), die bekend stond om zijn landschappen en stillevens. Pieter Gorus (1881-1941) was een andere belangrijke vertegenwoordiger, vooral bekend om zijn impressionistische werken. Leo Spanoghe (1874-1955) was gespecialiseerd in portretten en genrestukken, terwijl Jan Maes (1876-1974) zich toelegde op landschappen en marines. Andere noemenswaardige schilders van de Dendermondse School waren Herman Broeckaert (1878-1930), Franz Callebaut (1856-1930) en Maurits Vander Cruyssen (1873-1942).We kunnen stellen dat in de beginperiode vooral Emmanuel Verhas, Frans Verhas, Jan Verhas en Petrus De Clerck vorm gaven aan de school. Na deze beginperiode zien we een "grijze periode" met als hoofdfiguren Jacques Rosseels en Isidore Meyers. Deze periode werd gevolgd door een "kleurrijke periode" met figuren als Franz Courtens, Theophile Bogaert en Louis Jacobs. Uitschieters waren hier Leo Spanoghe, Herman Broeckaert en Pieter Gorus. Verder hoort ook nog Jan Maes tot deze periode. Na deze meer uitbundige periode volgt een periode van wat we "inkeer" of "verinnerlijking" kunnen noemen. Hier situeer ik Adolf Willems aan de zijde van Ferdinand Willaert en Felix Gogo. Elke school kent een eindpunt en een beginpunt. Dit wordt vorm gegeven door oa. Prosper Bosteels, Piet Gillis en Hugo Van Beveren.

Voor meer achtergrond verwijs ik graag naar "De Dendermondse school doorheen twee eeuwen kunstacademie 1800-2000" / Jean-Pierre De Bruyn, Aimé Stroobants; met bijdr. van Brigitte Rosseels e.a.

Adolf Willems (derde van links) met tijdsgenoten (van links naar rechts J. De Decker, Jan Maes, Adolf, Rodolphe De Buck, Pieter Gorus, Frans Van Ranst, Hugo Van Beveren

De Beginperiode