พัฒนาการด้านอารมณ์-จิตใจ
ลักษณะพัฒนาการทางอารมณ์ของเด็กปฐมวัย สรุปได้ว่า เด็กปฐมวัยจะแสดงออกทางอารมณ์อย่างเปิดเผย ทั้งอารมณ์ที่มีความพึงพอใจและไม่พึง พอใจ ลักษณะพัฒนาการทางด้านอารมณ์และจิตใจของเด็กปฐมวัยประกอบด้วย อารมณ์รัก อารมณ์ ที่เกิดจากความอยากรู้อยากเห็น อารมณ์โกรธ อารมณ์อิจฉาริษยา อารมณ์กลัว และอารมณ์อวดดี อารมณ์ในลักษณะดังกล่าวมีความสัมพันธ์เกี่ยวข้องกันกับสภาพแวดล้อมของครอบครัว ซึ่งถ้า ครอบครัวทำให้เด็กเกิดความไว้วางใจ มีความสุขจากความรักของบุคคลในครอบครัวย่อมทำให้เด็กมีพัฒนาการทางอารมณ์ที่มั่นคงและมีการพัฒนากาการอย่างต่อเนื่องต่อไป
พัฒนาการเด็ก อายุ 3-4 ปี
เริ่มพูดเป็นประโยคง่าย ๆ ได้ 2-3 ประโยคทำตามคำสั่งต่อเนื่องกับ 2 วัตถุเช่น "เก็บลูกบอลแล้วเอา ตุ๊กตามาให้แม่" สามารถจำชื่อ ของเพื่อน ๆ บอกชื่อและอายุของ ตัวเอง
ควรอ่านและเล่านิทาน ร้องเพลง เล่น บทบาทสมมติ ทำกิจกรรมร่วมกัน เช่น ระบายสี วาดรูป
พัฒนาการเด็ก อายุ 4-5 ปี
เป็นคนช่างพูด สามารถพูดได้ อย่างคล่องแคล่วและชัดเจน รู้จัก ชื่อ นามสกุล และชื่อเล่นของ ตัวเอง บอกเล่าเรื่องราวส่วนตัวให้คนอื่นฟังอย่างต่อเนื่องประโยคที่ซับซ้อน
ควรเปิดโอกาสให้เขาได้เล่าเรื่องราว ต่างๆ โดยไม่ตัดสินว่าเขาทำถูกหรือ ผิด ชวนแต่งนิทาน แต่งเรื่องราว เล่น บทบาทสมมติที่ให้เขาเป็นคนกำหนด ตัวละครต่าง ๆ
พัฒนาการเด็ก อายุ 5-6 ปี
พูดประโยคที่มี 5 คำขึ้นไป และพูด ชัดมากขึ้น มีคลังคำศัพท์ในหัว มากขึ้น รู้เรื่องของเวลา ใช้คำได้ ทุกประเภท
ควรพูดคุยกับลูกอย่างสม่ำเสมอ อ่าน นิทาน ผลัดกันเล่าเรื่องราวต่าง ๆ เพื่อเพิ่มคลังคำศัพท์ สามารถสร้าง ประโยคได้อย่างถูกต้อง ใช้ภาษาที่มี แบบแผนมากขึ้น สอนเรื่องลำดับ ขั้นตอนของสิ่งต่าง ๆ
ความสามารถ อายุ 3-4 ปี
- ชอบที่จะทำให้ผู้ใหญ่พอใจและได้รับคำชม
- แสดงอารมณ์ตามความรู้สึก
- เริ่มรู้บทบาทหน้าที่ของตนเอง
- เริ่มรู้จักเลิกเล่นสิ่งที่ตนชอบ สนใจ
- เริ่มแสดงความรักเพื่อนและสัตว์เลี้ยง
- ไม่ทำร้ายผู้อื่นเมื่อไม่พอใจ
- เริ่มรู้ว่าของสิ่งใดเป็นของตนเองและสิ่งใดเป็นของผู้อื่น
ความสามารถ อายุ 4-5 ปี
- ชอบท้าทายผู้ใหญ่
- เริ่มควบคุมอารมณ์ได้บางขณะ
- รู้บทบาทหน้าที่ของตนเอง
- เริ่มรู้จักชื่นชมความสามารถและผลงานของตนเองและผู้อื่น
- ไม่ทำร้ายผู้อื่นและทำให้ผู้อื่นเดือดร้อน
- ไม่แย่งหรือหยิบของของผู้อื่นมาเป็นของตน
- รู้จักการรอคอยอย่างเหมาะสมกับวัย
- รู้จักการตัดสินใจในเรื่องง่ายๆและเริ่มเรียนรู้ผลที่เกิดขึ้น
ความสามารถ อายุ 5-6 ปี
- รักครูผู้สอน
- ควบคุมอารมณ์ได้ดีขึ้นมีเหตุผล
- รู้บทบาทของตนเองและรู้หน้าที่ที่ได้รับมอบหมาย
- รู้จักเลือกของเล่น ทำงานตามที่ตนชอบ สนใจและทำได้
- รู้จักชื่นชมในความสามารถและผลงานของตนเองและผู้อื่น
- รู้จักจัดเก็บของเล่นเข้าที่
- รู้จักการรอคอยและเข้าแถวตามลำดับก่อนหลัง