Medicatiegebruik

Mechanismen 

Typen medicatie 

Het is belangrijk om een duidelijk beeld te krijgen van welke medicatie een groot risico geeft op dit soort klachten en risico’s [6]. In de tabel hieronder staat een duidelijk overzicht van verschillende 2e generatie antipsychotica en hun risiconiveau voor metabole bijwerkingen. Dit is gebaseerd op de werkingsmechanismen van de verschillende medicatie en het type bijwerkingen. Voor een specifiek overzicht van alle verschillende medicatie en bijwerkingen verwijzen wij u graag naar het farmacotherapeutisch kompas/psychose met de link hieronder.  

Persoonlijke medicatie 

Het is van belang om aandacht te hebben voor dit soort risicofactoren en het type medicatie af te stemmen op de persoon die de medicatie neemt. Op het moment dat een persoon al een groter risico heeft op deze metabole bijwerkingen, is het mogelijk verstandiger om te wisselen naar een lager risiconiveau medicatie. Het is in dit soort situaties erg belangrijk om de mening van de patiënt hierin mee te nemen en een grote nadruk te leggen op gedeelde besluitvorming [7]. Het wordt alleen erg moeilijk als je je er niet van bewust bent dat een persoon misschien al een groter risico heeft. Er kan een keuze worden gemaakt voor een bepaald antipsychoticum door enorm veel positieve kanten en mogelijk weinig bijwerken, maar daar kan dit wel een gevolg van zijn.  

Om deze reden willen wij graag de nadruk leggen op het gebruik van screenen en monitoren tijdens het gebruik van dit soort middelen. Dit begint dus al voordat een patiënt een keuze maakt om een bepaald middel te gaan slikken. Is dit wel de juiste keuze voor de persoon die nu tegenover me zit? En wat vindt de persoon zelf belangrijk? Om in kaart te brengen wat de persoon zelf belangrijk vindt, kan er gebruik worden gemaakt van een bepaalde keuzewijzer. In deze wijzer wordt in kaart gebracht wat iemand echt belangrijk vindt om te behouden en wat minder erg zou zijn als bijwerkingen. Zo komen er onderwerpen aan bod als geheugen, gewicht, seksuele functie, slaap en andere factoren. Dit is een mooie manier om beter in kaart te brengen wat iemand belangrijk vindt in het leven en tijdens het gebruik van de medicatie [8].  

Op het moment dat iemand dus in de ‘gevarenzone’ (dus verhoogde waardes op de metabole bijwerkingen) terecht is gekomen, zijn er zeker nog opties om te overwegen. Zoals eerder genoemd kan het helpen om over te stappen op een lager risico medicijn, wat ervoor kan zorgen dat de progressie verminderd. Verder is het mogelijk helpend om een medicijn toe te voegen dat de risico’s op hart- en vaatziekten verder terugdringt. Zo kan metformine mogelijk gewichtsverlies verzorgen na medicatie geïnduceerde gewichtstoename [3,9]. Zo is het ook hierbij weer enorm belangrijk om de persoonlijke wensen van de patiënt in overweging te nemen en om gebruik te maken van gedeelde besluitvorming.  

Het is belangrijk om te benadrukken dat de 2e generatie antipsychotica enorm veel hebben opgeleverd voor de psychiatrie en voor de mensen die met de gevolgen van schizofrenie of andere psychotische aandoeningen om moeten gaan. Zo is er meer doeltreffendheid van de symptoomvermindering, blijft de behandeling langer en beter aanslaan en zijn er gemiddeld minder extrapiramidale bijwerkingen (zoals parkinsonisme en andere vormen van bewegingsproblemen) [10]. Meer over de verschillende groepen bijwerkingen kun je vinden in het onderdeel Medicamenteuze behandeling van schizofrenie. Het moet echter wel benadrukt worden dat met die voordelen ook een prijs komt en dat zijn de hogere risico’s op metabole bijwerkingen met hiermee een hoger risico op diabetes of hart- en vaatziekten. Hier moet aandacht voor komen en er moet gebruik worden gemaakt van gedeelde besluitvorming, om zo goed mogelijk aan de wens van de patiënt te kunnen voldoen.