หน่วยที่ 3 เลือกทำและวนซ้ำ

คำสั่งวนซ้ำ

    คำสั่งวนซ้ำในภาษา Python เราจะพูดถึงการควบคุมการทำงานโดยการใช้คำสั่ง while loop และ for loop คำสั่งเหล่านี้สามารถควบคุมโปรแกรมให้ทำงานซ้ำๆ ในเงื่อนไขที่กำหนดและเพิ่มความสามารถของการเขียนโปรแกรม ตัวอย่างของการทำงานซ้ำๆ นั้นพบเห็นได้ทั่วไปในชีวิตประจำวัน เช่น โปรแกรมพยากรณ์สภาพอากาศที่เกิดขึ้นในทุกๆ วัน หรือการไปทำงานของคุณในทุกๆ เช้า เป็นต้น ดังนั้นแนวคิดเหล่านี้จึงถูกนำมาใช้กับการเขียนโปรแกรม 

คำสั่ง while loop

while loop เป็นคำสั่งวนซ้ำที่ง่ายและพื้นฐานที่สุดในภาษา Python คำสั่ง while loop นั้นใช้ควบคุมโปรแกรมให้ทำงานบางอย่างซ้ำ ๆ ในขณะที่เงื่อนไขของลูปนั้นยังคงเป็นจริงอยู่ นี่เป็นรูปแบบของการใช้งานคำสั่ง while loop ในภาษา Python 

while  expression :

# statements

  ในรูปแบบการใช้งานคำสั่ง while loop นั้น เราสร้างลูปด้วยคำสั่ง while และตามด้วยการกำหนด expression ซึ่งเป็นเงื่อนไขที่จะให้โปรแกรมทำงาน ซึ่งโปรแกรมจะทำงานจนกว่าเงื่อนไขจะเป็น False และสิ้นสุดการทำงานของลูป ภายในบล็อคคำสั่ง while นั้นประกอบไปด้วยคำสั่งการทำงานของโปรแกรม ต่อไปมาดูตัวอย่างโปรแกรมนับเลขที่แสนคลาสสิคด้วยการใช้คำสั่ง while loop ในภาษา Python 

# Example01

i = 1

while i <= 10:

print(i, end = ', ')

i = i + 1

# Output

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10,

  ในตัวอย่าง โปรแกรมในการแสดงตัวเลข 1 ถึง 10 โดยการใช้คำสั่ง while loop ในตอนแรก เราได้ประกาศตัวแปร i และกำหนดค่าให้กับตัวแปรเป็น 1 หลังจากนั้นเราสร้างเงื่อนไขสำหรับ while loop เป็น i <= 10 นั่นหมายความว่าโปรแกรมจะทำงานในขณะที่ค่าในตัวแปร i ยังคงน้อยกว่าหรือเท่ากับ 10 และเราแสดงผลค่าของ i ในบล็อคของคำสั่ง while และเราเพิ่มค่าของตัวแปรขึ้นทุกครั้งหลังจากที่แสดงผลเสร็จ ถ้าหากนักเรียนไม่เพิ่มค่าของ i ลูปจะทำงานไม่มีวันหยุดหรือเรียกว่า Infinite loop 

# Example02

number = int(input("Input Number : "))

i = 1

while i < 13:

print(number,"x",i,"=",number*i)

i = i + 1

# Output

Input Number : 8

8 x 1 = 8

8 x 2 = 16

8 x 3 = 24

8 x 4 = 32

8 x 5 = 40

8 x 6 = 48

8 x 7 = 56

8 x 8 = 64

8 x 9 = 72

8 x 10 = 80

8 x 11 = 88

8 x 12 = 96

คำสั่ง for loop

  เป็นคำสั่งวนซ้ำที่ใช้ควบคุมการทำงานซ้ำๆ ในจำนวนรอบที่แน่นอน ในภาษา Python นั้นคำสั่ง for loop จะแตกต่างจากภาษาอื่นๆ อย่างภาษา C มันมักจะใช้สำหรับการวนอ่านค่าภายในออบเจ็ค เช่น ลิสต์หรือออบเจ็คจากฟังก์ชัน range() เป็นต้น  มาดูตัวอย่างการใช้งานคำสั่ง for ในภาษา Python 

# loop through string

site = 'www.thoengwit.ac.th'

for n in site:

    print(n)

# loop through list

names = ['January', 'February', 'March', 'April', 'May', 'June', 'July', 'August', 'September', 'October', 'November', 'December']

for n in names:

print(n)

numbers = [10, 20, 30, 40, 50, 60, 70, 80]

for n in numbers:

print(n)

คำสั่ง for loop กับฟังก์ชัน range()

  ในภาษา Python เรามักจะใช้คำสั่ง for loop กับฟังก์ชัน range() ในการวนอ่านค่าออบเจ็คของตัวเลข ฟังก์ชัน range() นั้นเป็น built-in ฟังก์ชันใช้สำหรับสร้างออบเจ็คของตัวเลข โดยมีพารามิเตอร์ 3 ตัว คือตัวเลขเริ่มต้น ตัวเลขสุดท้าย และค่าที่เปลี่ยนแปลงในลำดับของตัวเลข มาดูตัวอย่างการใช้งานฟังก์ชัน range() ในภาษา Python 

# Example03

a = list(range(10))

b = list(range(1, 11))

c = list(range(0, 30, 5))

d = list(range(0, -10, -1))

print(a)

print(b)

print(c)

print(d)

# Output

[0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9]

[1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10]

[0, 5, 10, 15, 20, 25]

[0, -1, -2, -3, -4, -5, -6, -7, -8, -9]

# Example04

for i in range(1, 11):

print(i, end = ', ')

print()

for i in range(10, 0, -1):

print(i, end = ', ')

print()

names = ['Mateo', 'John', 'Eric', 'Mark', 'Robert']

for i in range(len(names)):

print(names[i], end = ', ')

# Output

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 

10, 9, 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1, 

Mateo, John, Eric, Mark, Robert,