Materiały do zdalnego nauczania z przedmiotu Systemy Operacyjne dla klas pierwszych i drugich specjalności Technik Informatyk ZSEEiM :
Rok szkolny 2021/2022.
9 lutego 2022 klasa 1Ti1 gr1
Temat: Zarządzanie dyskami w Windows
Kiedy komputer ma problem z dyskiem twardym pracuje wolniej lub "zawiesza się" przy dostępie do niektórych plików. Microsoft daje sporo narzędzi do rozwiązania - zobacz tutaj: link1 oraz link2. Można także uruchomić oczyszczanie dysku.
Ciekawą możliwością ograniczania dostępu do dysku dają "Przydziały" dostępne we właściwościach dysku.
5 stycznia 2022, klasa 1 Ti1 gr 1
Temat: Katalogi i dyski w Linuxie.
Po instalacji Linuxa utworzone zostają katalogi systemowe.
Każdy z nich ma określoną nazwę i zawiera pliki, które pełnią ważne zadania w systemie.
Ich omówienie znajdziesz tutaj: film:
lub w wersji tekstowej: opis:
Nazywanie dysków i partycji w Linuksie jest inne niż w Windows, ale oznaczenia te są bardzo logiczne oraz niosą konkretne informacje.
Np. etykieta hda, hdb, informuje nas o tym, że mamy do czynienia z dyskiem ATA natomiast sda, sdb że to dysk SATA.
Jest tu również informacja o partycji. Zobacz: link1
Pomocny będzie też link2. Polecam również film link3 dla bardziej cierpliwych..
----------------------------------------------------
22 grudnia 2021: Temat: zasady pracy z Ubuntu w konsoli graficznej:
Po zainstalowaniu systemu Ubuntu, pracujemy w graficznym interfejsie, którego wygląd możemy modyfikować - zobacz tutaj!!
Jeśli wolisz film z komentarzem zapraszam do obejrzenia: link!!
Ćwiczenie dodatkowe - praca z plikami w Linux:
Znamy już polecenie cp do kopiowania plików. Istnieje także polecenie scp traktowane jako bezpieczne. Można używać go także do przesyłania plików między hostami. Zobacz przykłady: scp
------------------------------------------------------
Temat: Katalogi i dyski w Linuxie.
Po instalacji Linuxa utworzone zostają katalogi systemowe.
Każdy z nich ma określoną nazwę i zawiera pliki, które pełnią ważne zadania w systemie.
Ich omówienie znajdziesz tutaj: film:
lub w wersji tekstowej: opis:
Nazywanie dysków i partycji w Linuksie jest inne niż w Windows, ale oznaczenia te są bardzo logiczne oraz niosą konkretne informacje.
Np. etykieta hda, hdb, informuje nas o tym, że mamy do czynienia z dyskiem ATA natomiast sda, sdb że to dysk SATA.
Jest tu również informacja o partycji. Zobacz: link1
Pomocny będzie też link2. Polecam również film link3 dla bardziej cierpliwych..
---------------------------------------------------
-Instalowanie Ubuntu pod maszyną wirtualną.
1. Krok pierwszy - pobierz i zainstaluj maszynę wirtualną: link do filmu
2. Krok drugi - pobierz i zainstaluj Ubuntu.
Ubuntu 16, 18 lub 20 możesz pobrać ze strony: http://releases.ubuntu.com/
a jego instalacja pod VirtualBox opisana jest tutaj:
--------------------------------------------------------
Temat: Praca z Ubuntu w konsoli tekstowej:
Interfejs tekstowy wywołujemy poleceniem terminal. Znając nieduży zestaw poleceń możemy zarządzać plikami i katalogami a także użytkownikami, uprawnieniami oraz procesami systemu.
Obejrzyj film o obsłudze terminala:link1
Wykaz i opis poleceń znajdziesz tutaj: link2-
Temat: System Linux - powtórzenie.
Pomocna będzie strona: link
------------------------------------------------------Temat: Zarządzanie pakietami w Linux
System zarządzania pakietami APT (Advanced Packaging Tool) to wygodne narzędzie do obsługi aplikacji w środowisku Ubuntu.
Operacja związana z instalacją pakietów musi być wykonana z uprawnieniami administratora, dlatego należy się zalogować na konto root, używając polecenia su lub wykorzystując sudo do uzyskania potrzebnych uprawnień. Prześledź tutaj proces instalacji menedżera plików Midnight Commander (MC).
W środowisku Windows podobnym programem jest Total Commander.
---------------------------------------------------
temat: Konfiguracja interfejsu graficznego Ubuntu.
Możesz zmieniać wygląd Twojego Ubuntu używając na konsoli graficznej przycisku Ustawienia.
przykłady znajdziesz tutaj: zobacz tutaj!!
Jeśli wolisz film z komentarzem zapraszam do obejrzenia: link!!-
--------------------------------------------------------
Temat: Procesy i usługi w systemie Ubuntu. Każdy system operacyjny uruchamia aplikacje i zadania z podziałem na procesy obsługiwane przez CPU. Listę uruchomionych procesów w Windows można zobaczyć np. używając kombinacji Ctrl+Shift+Esc lub wpisując tasklist w linii poleceń.
W Linuxie można wyświetlać aktualne procesy poleceniami ps lub top. Zobacz film o procesach: link
------------------------------------------------------
Temat: Skrypty Linux. Skrypty w Linuksie to odpowiedniki plików .bat znanych z Windowsa. W Ubuntu skrypty mogą mieć dowolne rozszerzenia lub nie mieć go wcale.
Plik tworzymy w edytorze tekstu (w trybie tekstowym Windows notepad, w Linux gedit).
Stworzonemu plikowi musimy jednak nadać prawa do samodzielnego uruchamiania się. Zapoznaj się bliżej z tematem, zobacz: wprowadzenie do tworzenia skryptów w Ubuntu:-
Temat: Cd skrypty Linux.
Jak już wiemy skrypty pozwalają na automatyzację zadań.
Dzisiaj dołączam kolejny film, który pozwoli utrwalić już znane polecenia konsoli a także prześledzić nowe możliwości w tworzenia skryptów. link1
Ciekawe jest też użycie innego edytora skryptów niż ten z ostatniej lekcji: link2
Skrypty w Linuksie to odpowiedniki plików .bat znanych z Windowsa. W Ubuntu skrypty mogą mieć dowolne rozszerzenia lub nie mieć go wcale.
Plik tworzymy w edytorze tekstu (w trybie tekstowym Windows notepad, w Linux gedit).
Stworzonemu plikowi musimy jednak nadać prawa do samodzielnego uruchamiania się. Zapoznaj się bliżej z tematem, zobacz: wprowadzenie do tworzenia skryptów w Ubuntu:
--------------------------------------------------------
Temat: Cd terminal Ubuntu
Dzisiaj kontynuujemy pracę w terminalu Linux. Pracujemy wówczas w trybie tekstowym, podobnie jak w Windows po wpisaniu polecenia cmd w okienko uruchomienia lub wyszukiwania.
Zobacz na krótki pokaz podstawowych poleceń tutaj: link1
Polecam także kurs złożony z kilku filmów kolejno prezentujących pracę w terminalu Linux: link2
--------------------------------------------------------
Temat: zasady pracy z Ubuntu i konsola graficzna:
Po zainstalowaniu systemu Ubuntu, który jest jednym z popularniejszych dystrybucji Linuxa,
pracujemy w graficznym interfejsie, którego wygląd możemy modyfikować - zobacz tutaj!!
Jeśli wolisz film z komentarzem zapraszam do obejrzenia: link!!
Ubuntu ma także swój interfejs tekstowy, podobny do uruchamianego w Windows poleceniem cmd.
Poleceniami w trybie tekstowym zajmiemy się na kolejnej lekcji.
temat: Konfiguracja interfejsu graficznego Ubuntu.
Możesz zmieniać wygląd Twojego Ubuntu używając na konsoli graficznej przycisku Ustawienia.
przykłady znajdziesz tutaj:
https://technikinformatyk.pl/soisk/linux-interfejs-graficzny-konfiguracja-systemu
Temat: Zarządzanie pakietami w Linux
System zarządzania pakietami APT (Advanced Packaging Tool) to wygodne narzędzie do obsługi aplikacji w środowisku Ubuntu.
Operacja związana z instalacją pakietów musi być wykonana z uprawnieniami administratora, dlatego należy się zalogować na konto root , używając polecenia su lub wykorzystując sudo do uzyskania potrzebnych uprawnień. Prześledź tutaj proces instalacji menedżera plików Midnight Commander (MC).
W środowisku Windows podobnym programem jest Total Commander.
-----------------------------------------------------
Temat: Aktualizacja systemu Linux
Ubuntu posiada wbudowany menedżer aktualizacji, który na bieżąco informuje o nowych wersjach oprogramowania.
Jeśli dostępne są aktualizacje menadżer ukaże się w dolnym panelu w obszarze powiadamiania.
zobacz więcej tutaj: link do tekstu
link do filmu:------
Temat: Poczta elektroniczna w systemie Linux. Bezpieczne kopiowanie plików.
Pod systemem Linux/Ubuntu mogą pracować programy - klienci poczty elektronicznej. W przypadku wysyłania poczty korzystają z protokołu SMTP. W przypadku odbierania poczty, korzystają z protokołów POP3 lub IMAP. Wygodnie korzystamy z poczty korzystając ze stron przeglądarek, ale można instalować specjalizowane programy. Zobacz: Najlepsi klienci pocztowi 2019
Znamy już polecenie cp do kopiowania plików. Istnieje także polecenie scp traktowane jako bezpieczne. Można używać go także do przesyłania plików między hostami. Zobacz przykłady: scp
9 lutego 2022 klasa 2Ti1 gr 1
Temat:. Zwiększanie wydajności i przyspieszanie pracy komputera.
Aby komputer pracował optymalnie trzeba zadbać o stan dysków twardych. Możesz je monitorować używając monitora wydajności lub zasobów oraz narzędzi z zakładki właściwości dysku twardego.
Zestaw narzędzi Microsoft znajdziesz tutaj: porady
Ważna jest także pamięć RAM oraz rozszerzająca ją pamięć wirtualna.
Zobacz jak zmienić rozmiar pamięci wirtualnej: kliknij link
2 lutego klasa 2Ti3 gr1
Temat: Macierze RAID. Powtórzenie
Darmowe metody przyspieszenia pracy systemu są wbudowane w Windows. Dla utrwalenia tematu zobacz stronę: link0.
Drogie, ale bardzo skuteczne rozwiązanie do przyspieszenia pracy i bezpieczeństwa systemu komputerowego to macierze dyskowe RAID. Polecam linki: link1 i link2.
5 stycznia 2022, klasy 2Ti3 gr1; 2Ti1 gr1
Temat: Programy użytkowe polecane dla Windows 10.
Aby efektywnie wykorzystywać system komputerowy uzupełniamy wbudowane programy oprogramowaniem użytkowym i narzędziowym. Całkiem sporo darmowych programów poleca Microsoft: link1
Zobacz też link2 :
Podobne aplikacje poleca "Komputer świat": link3
----------------------------------------------------
22 grudnia 2021, klasy 2Ti3 gr1; 2Ti1 gr1
Temat: Porównanie MBR i GPT.
MBR i GPT to dwa typy formatowania dysków twardych. Jaki rodzaj formatowania wybrać?
1. GPT jest lepsze, jeśli planujesz utworzyć więcej niż 4 partycje, ponieważ dyski MBR zawierają maksymalnie 4 główne partycje, podczas gdy dyski GPT obsługują do 128 partycji w systemie Windows, więc wybierz GPT, jeśli potrzebujesz więcej partycji;
2. GPT jest lepsze, jeśli twój dysk twardy jest większy niż 2 terabajty, ponieważ specyfikacja MBR ogranicza dysk do 2 terabajtów, dlatego że tablica typu MBR zajmuje 64 bajty.
3. GPT jest lepsze niż MBR, jeśli obawiasz się o swoje dane. Dyski GPT używają głównej partycji i jej kopii do tworzenia kopii zapasowych danych, a także pól CRC32, aby poprawić integralność struktury danych, więc wybierz ten schemat, jeśli martwisz się o bezpieczeństwo swoich danych;
4. Wybierz GPT, jeśli system obsługuje uruchamianie UEFI . W porównaniu do pobierania MBR, działa szybciej i stabilniej z ładowaniem systemu operacyjnego Windows, w związku z tym twój komputer ulegnie poprawie. Nie zapomnij wejść do systemu BIOS komputera i aktywuj rozruch systemu UEFI (rozruch UEFI), jeśli nie został wcześniej aktywowany;
5. Wybierz MBR dla dysku systemowego, jeśli płyta główna twojego komputera nie obsługuje UEFI ;
6. Wybierz MBR dla dysku systemowego, jeśli chcesz zainstalować 32-bitową wersję systemu Windows. Tylko 64-bitowe wersje systemu Windows mogą uruchamiać się z dysku GPT;
7. Wybierz MBR dla dysku systemowego, jeśli nadal używasz starej wersji systemu operacyjnego Windows (na przykład Win XP)
------------------------------------------------------
Temat: Indeks wydajności komputera w Windows 10.
Możesz sprawdzić ogólny stan i kondycję komputera wpisując w pasek wyszukiwania: "Raport o kondycji"
lub wyświetlić szczegółowy indeks wydajności systemu.
Jest to najniższy z 5 wskaźników następujących składników:
- procesora- obliczenia na sekundę,
- pamięci RAM - operacje na sekundę
- grafiki - wydajność pulpitu
- wydajność grafiki trójwymiarowej
- dysku twardego - szybkość transferu
Minimalny możliwy wynik to 1,0 a maksymalny 9,9.
Poznamy sposób na jego wyliczenie w opisie zadania na lekcji.
Temat: profilaktyka antywirusowa i zabezpieczenia systemu
Aby chronić swój komputer dobrze jest:
włączyć aktualizacje łatek dla systemu operacyjnego i przeglądarek internetowych
posiadać firewall sprzętowy lub programowy
korzystać z systemu antywirusowego
zabezpieczyć komputer hasłem
nie wchodzić na podejrzane strony np. wysłane z nieznanego E-maila
nie korzystać z pirackiego oprogramowania
Zobacz na stronę Support Microsoft: link!
-------------------------------------------------------Temat: Monitorowanie systemu Windows:
Do monitorowania systemu doskonale sprawdzają się trzy narzędzia; menedżer zasobów, wydajności oraz zadań.
Obciążenie procesora, pamięci dysku oraz oraz sieci monitoruje w czasie rzeczywistym menedżer zadań. Możesz użyć msconfig lub poleceń opisanych na stronie: link
Aby sprawdzić wydarzenia i ostatnie problemy na Twoim komputerze uruchom też monitor niezawodności poleceniem perfmon /rel.
------------------------------------------------------
Temat: Praca w trybie diagnostycznym i serwisowym,
uruchamianie kontrolowane Windows
Jest kilka sposobów na uruchomienie trybu awaryjnego w systemie Windows - zobacz tutaj - link:
Przystępnym i czytelnym narzędziem jest program msconfig.
Zakładka Ogólne pozwoli wybrać jedną z trzech opcji uruchamiania.
Rozruch umożliwia wybór bezpiecznego rozruchu systemu,
można też korzystać z szeregu Narzędzi i kontrolować Usługi.
------------------------------------------------------
Konfiguracja sterowników. Monitorowanie systemu Windows.
Za pośrednictwem usługi Windows Update urządzenia (karty sieciowe, monitory, drukarki i karty wideo) są automatycznie pobierane i instalowane.
Jeśli jednak chcesz ręcznie zaktualizować lub ponownie zainstalować sterownik,
zobacz na stronę Microsoft: link:
Możesz łatwo monitorować system Windows. Wykorzystaj skrót klawiszowy: Ctrl+Shift+Esc
Kliknij ikonę Wyszukaj w systemie Windows i wpisz Monitor zasobów (kliknij w pozycję)
------------------------------------------------------
Temat: Aktualizacja systemu Windows.
Aktualizacja systemu - czyli usługa Windows Update może odbywać się ręcznie lub automatycznie.Jej przebieg oraz rozwiązywanie problemów znajdziesz na stronie Microsoft: link1:
Sprawdź też najnowsze możliwości systemu, które uzyskasz dzięki aktualizacji. link2: Jeśli wolisz przekaz filmowy - zapraszam tutaj: link3
------------------------------------------------------
Temat: Poczta elektroniczna w systemie Linux.
Pod systemem Linux/Ubuntu mogą pracować programy - klienci poczty elektronicznej. W przypadku wysyłania poczty korzystają z protokołu SMTP. W przypadku odbierania poczty, korzystają z protokołów POP3 lub IMAP. Wygodnie korzystamy z poczty korzystając ze stron przeglądarek, ale można instalować specjalizowane programy. Zobacz: Najlepsi klienci pocztowi 2019
Sprawdzian "podstawowe polecenia Linux" zostaje kolejny raz przeniesiony: na 6 listopada - prześlę link do pytań.
Proszę o powtórzenie materiału. Możesz korzystać ze strony:
https://sites.google.com/site/testysosk/linux - oraz opis poleceń Linux: zakładka polecenia Linux
---------------------------------------------------
Temat: Poczta elektroniczna w systemie Linux.
Pod systemem Linux/Ubuntu mogą pracować programy - klienci poczty elektronicznej. W przypadku wysyłania poczty korzystają z protokołu SMTP. W przypadku odbierania poczty, korzystają z protokołów POP3 lub IMAP. Wygodnie korzystamy z poczty korzystając ze stron przeglądarek, ale można instalować specjalizowane programy. Zobacz: Najlepsi klienci pocztowi 2019
--------------------------------------------
temat: Strumienie i potoki w systemach operacyjnych.
Dane są przesyłane między urządzeniami w postaci strumieni i potoków.
Strumienie wyjściowe jednego procesu przekazywane są jako dane wejściowe do innego procesu. Użytkownik może jednak dane przekierować! Zobacz jak to zrobić na tym filmie: link
Rozróżniamy trzy typy strumieni:
1. standard input (stdin, standardowy strumień wejścia),
2. standard output (stdout, standardowy strumień wyjścia)
3. standard error (stderr, standardowy strumień błędów).
przykłady na stronie: link
Programista jest architektem czasu...
ćwiczenia dla programisty! link
Jak mieć Linuxa na swoim komputerze?
Możesz zainstalować go pod maszyną wirtualną.
Jest to bezpieczne i całkiem darmowe,
Windows działa jak dawniej.
Krok pierwszy
- pobierz i zainstaluj maszynę wirtualną: link
Krok drugi
- pobierz i zainstaluj Ubuntu.
Ubuntu 16, 18 lub 20 możesz pobrać ze strony: http://releases.ubuntu.com/
a jego instalacja pod VirtualBox opisana jest tutaj: link
Możesz także zainstalować Ubuntu obok swojego Windows 10.
Zobacz ten materiał: link
.
Pierwsza zasada administratora: jak coś działa, nie ruszać!