Charakterystyka
Powstał w 1991 roku na otwartej licencji GNU, jądro monolityczne, system plików EXT...,
Oferuje wielozadaniowość, wielodostęp oraz dobre zabezpieczenia danych.
System Linux może być zainstalowany na dowolnej partycji, zarówno podstawowej jak i logicznej.
Partycji podstawowych może być co najwyżej 4. Dlatego wymyślono partycje rozszerzone.
Zobacz film/długi!/:
zarządzanie dyskami w środowisku Linux
W systemach z rodziny Unix partycje znajdują się w folderach /dev/hdxy (dyski ATA) lub /dev/sdxy (dyski SATA, SCSI, zewnętrzne dyski USB i inne). dyski-disks: link
polecenia-dyski-terminal: wiki.org
Popularne systemy plików linuxa: Minix, xia, Ext, Ext2, Ext3, Ext4, umsdos, msdos, ReiserFS, vfat, XFS, proc, JFS, smb, NFS, ncp, Swap, iso9660, Sysv, hpfs, Affs, ufs
Minix – pierwszy system plików wykorzystywany w linuxie, który został stworzony jeszcze przed powstaniem linuxa dla systemu operacyjnego o nazwie MINIX.
Posiadał kilka ograniczeń:
•długość nazwy pliku maksymalnie 14 znaków, (po pewnym czasie zwiększono do 30 znaków)
•wielkośc partycji nie większa niż 64 MB,
Ext (EXTENDED FILE SYSTEM) – następca Minix File System, dopuszczał pliki i partycje do rozmiaru 2 GB oraz długości nazw plików do 255 znaków. Miał jedną dużą wadę, która spowodowała, że nie stał się popularny: sposób zapamiętywania wolnych bloków i węzłów doprowadzał do znacznej fragmentacji dysku co wpływało negatywnie na wydajność systemu.
Ext2 - zastąpił ext i w krótkim czasie stał się podstawowym systemem plików dla linuxa. W porównaniu do poprzednika ma wiele zalet:
•obsługuje partycje o wielkości do 4 TB, pliki o wielkości do 2 GB,
•rozpoznaje uszkodzenie systemu plików,
•automatycznie naprawia uszkodzone sektory za pomocą programu e2fsck,
•automatycznie sprawdza system po awarii i co określony czas, posiada wysoką wydajność dzięki przeciwdziałanie fragmentacji
Wady:
•długotrwałe sprawdzanie systemu plików po niepoprawnym zamknięciu,
•niska wydajność dla bardzo małych plików,
•mało efektywna obsługa katalogów.
Ext3 - nowoczesny system plików oparty na ext2. Domyślny w większości dystrybucji systemu GNU/Linux opartych na jądrze2.4 oraz nowszych.
Ext4 - Rozwój systemu ext4 rozpoczął się w 2006 roku wraz z opracowaniem dwóch zmian dla ext3. Pierwsza z nich rozszerzyła wielkość numeru bloku do 48 bitów, druga zaś zastąpiła mechanizm pośredniego adresowania bloków przez tzw. extenty, a więc obszary bloków danych. System plików ext4 pracuje z 48-bitowymi numerami bloków przy standardowej wielkości bloku wynoszącej 4 kilobajty. Dzięki temu wielkość systemu plików może wynosić do 248 bloków po 4 kB, a więc jeden eksabajt (1024 petabajty), zamiast jak w przypadku ext3 – 16 terabajtów.
Dystrybucje
Debian
Ubuntu
Fedora
RedHat
Aurox
Mandriva.
Prawa dostępu mogą być reprezentowane przez cyfry. Możliwe kombinacje:
--- 0 brak praw
--x 1 prawo do uruchomienia
-w- 2 prawo do zapisu
-wx 3 prawo do zapisu i uruchomienia
r-- 4 prawo do odczytu
r-x 5 prawo do odczytu i uruchomienia
rw- 6 prawo do odczytu i zapisu
rwx 7 prawo do odczytu, zapisu i uruchomienia
3-cyfrowa liczba oznacza wówczas kolejno uprawnienia: właściciela,
grupy oraz pozostałych użytkowników:
uprawnienia w Linux: - *facl, pdf
Linki:
Linux_od_podstaw_yu - środowisko
kurs ubuntu - ustawienia ekranu
Monitorowanie sytemu operacyjnego Linux:
Syslog -program, jedno z najważniejszych narzędzi systemowych w systemie operacyjnym Linux.
Umożliwia rejestrowanie zdarzeń zachodzących w systemie przy pomocy scentralizowanego mechanizmu. Pozwala na rejestrowanie informacji pochodzących ze źródeł: zgłoszeń przekazywanych przez bibliotekę systemową oraz informacji pochodzących od jądra systemu. Program ten działający w tle dokonuje sortowania wpisów i decyduje co zrobić z informacją, stosując dwa kryteria przy podjęciu decyzji: priorytet i źródło komunikatu.
Konfiguracja programu odbywa się za pomocą pliku syslog.conf.
nmon - monitoruje CPU, pamięć, obciążenie sieci, aktywność na dyskach oraz topowe procesy.
Program może pracować w dwóch trybach. Pierwszy z nich to live mode, kiedy na bieżąco pokazuje dane na konsoli. W drugim trybie zbiera on dane i zapisuje do pliku. W tym drugim przypadku aplikacje należy uruchomić z parametrami np.: nmon -t -f -s2 -c 30.
Parametr -t określa, że chcemy zbierać informacje o procesorach, -f nakazuje zapisać dane do pliku, -s2 jest informacją o tym, że dane będą zbierane co 2 sekundy, a -c 30 określa, że zostanie wykonane 30 pobrań danych.
Przydatne linki:
instalacja ubuntu obok Windows10
10 rzeczy po instalacji Ubuntu
skrypty i automatyczne uruchamianie zadań:
informatyk.edu - tekstowy 1
bash - tekstowy2
W poniższej tabelce lista linuksowych odpowiedników katalogów systemowych systemu Windows.