Spring 2012

Czy Jezuici zgubili Polskę?

Jezuici a nowożytność w Polsce i w Europie środkowo-wschodniej, 1540-1773

kurs hybrydowy online

Instytut Badań Interdyscyplinarnych „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego

semestr letni 2012

W roku 2012 przypadają dwie ważne rocznice: 400 śmierci Piotra Skargi i 400 urodzin Michała Boyma. Ten był misjonarzem w Chinach, gdzie opracował wiele map i opublikował pracę na temat botaniki; tamten był sławnym kaznodzieją na dworze Zygmunta III i autorem popularnych Żywotów świętych. Ci i inni Jezuici byli zaangażowani praktycznie w każdym aspekcie kultury nowożytnej niemal na całym świecie, czego zostawili ślady w obszernej ilości dokumentów, które w znacznej części nie zostały jeszcze zanalizowane. W ostatnich piętnastu latach badania nad nimi w okresie do kasaty zakonu w 1773 roku (zaraz po pierwszym rozbiorze Polski) ogromnie się rozwinęły, inaugurując trend opisany jako „nowa historiografia” Jezuitów. W historiografii tej jezuici uwolnieni zostali od starych stereotypów agentów Kontrreformacji i agentów Reformy Katolickiej i ogarnięci zostali szerszymi kategoriami. Seminarium to usytuuje oczywiście jezuitów w tradycyjnych ramach jako przedstawicieli Kontrreformacji, ale również z nowego punktu widzenia, które interpretuje Jezuitów jako czynników kulturowych na masową skalę w różnych fascynyjących przedsięwzięciach. Byli oni, na przykład, teologami, polemistami, politologami, astronomami, dramaturgami, botanikami, architektami, kaznodziejami królewskiego dworu, dziennikarzami, kartografami, muzykami, a przede wszystkim, misjonarzami i katechetami. Jezuici są więc idealnym tematem akademickiego kursu, ponieważ jego uczestnicy mają szeroki zakres zainteresowań do wyboru. Pod koniec kursu studenci powinni być zdolni odpowiedzieć krytycznie na stare pytanie historiograficzne powtórzone w tytule kursu: Czy jezuici zgubili Polskę?

prowadzą: Prof. dr hab. Piotr Wilczek i Prof. dr Robert A. Maryks

English version