Geastrum smardae

• Geastrum smardae - V.J. Staněk - Česká Mykol. 10 (1): 22 (1956)

De Tuinaardster is een middelgrote tot grote aardster. Het bolletje is meestal crème tot licht bruingrijs en heeft een stevige, vaak lichte steel en een meestal duidelijke apophyse (uitzakking aan onderzijde van het bolletje). De gewimperde mondzone is al dan niet omgeven door een kleine hof. De 6 tot 10 slippen zijn aan de onderzijde bruin en glad en zonder vastgegroeide aarde (vergelijkbaar met de Gekraagde aardster (G. triplex)) en zijn uitgespreid tot bijna recht naar beneden gebogen. De gladde zwamvloklaag laat later vaak in het midden los (als bij een nestaardster). Ongeopende vruchtlichamen groeien bovengronds en zijn uivormig, 18-30 mm breed, bruinachtig en zonder vastgegroeide aarde.

Exemplaren met een loslatende zwamvloklaag kunnen worden aangezien voor nestaardsterren  (de Grote vierslippige aardster (G. fornicatum) of de Vierslippige aardster (G. quadrifidum), maar onderscheiden zich daarvan o.a. door het grotere aantal slippen en de gladde, bruine onderzijde van de zwamvloklaag. Bij nestaardsterren heeft de zwamvloklaag vastgegroeide aarde. De Gekraagde aardster onderscheidt zich door de kraag, de grote lichte hof en het ongesteelde bolletje zonder apophyse. De Roze (G. rufescens) en de Forse aardster (G. coronatum) onderscheiden zich door slippen met vastgegroeide aarde aan de onderzijde. 

Zeer recent is in België Geastrum welwitschii aangetroffen in een bloempot met een Waaierpalm. Het is een adventief uit het zuiden van de VS die ook in Nederland te verwachten is. Het meest betrouwbare verschil met de Tuinaardster vormen de hyfen van de zwamvloklaag: dikwandig en zonder gespen bij G. welwitschii en dunwandig en met gespen bij de Tuinaardster.

Leo Jalink, 2019  CC-BY-SA 3.0

De Tuinaardster (Geastrum smardae) is slechts éénmaal gevonden in Nederland in een gemetselde plantenbak met een dennetje (Pinus snoeivorm “conica”). In Europa komt de soort vrijwel uitsluitend voor op sterk door de mens beïnvloede plaatsen zoals in bloemperken, naast metselwerk, op fabrieksterreinen, kinderspeelplaatsen, tussen of naast betegeling. De soort groeit meestal op zeer warme en zonnige plaatsen. De aanwezigheid van bomen of struiken schijnt niet van belang. Het hoofdverspreidingsgebied van de Tuinaardster is Noord-Amerika. In Europa komt de soort schaars en alleen adventief voor.

Leo Jalink, 2019  CC-BY-SA 3.0

• Hansen L. & H. Knudsen (1997) - Nordic Macromycetes, Vol. 3:  342

• Jalink, Leo M (1995) - De aardsterren van Nederland en België. Coolia 38 Supplement

• Kelderman, P.H. (1996) - Aardsterren en Gesteelde stuifzwammen in Limburg. Natuurhistorisch maandblad 86(10): 235-249

• Læssøe, T.; J.H. Petersen; T.G. Frøslev & J.Heilmann-Clausen (2024) – Key to star-shaped gastromycetes (Astraeus, Geastrum and Myriostoma). Keys to the fungi of temperate Europe

• NMV (?) - Veldgids zeereep: Aardsterren (Geastrum en Myriostoma) online

• Wertwijn, J.W. (?) - Determinatietabel aardster-achtigen voor natuurgidsen.  Natuur in en om Diemen

• Fricke, S. & H-H. Handke (1961) -Untersuchungen zur 0ffnungsweise der Geastraceen-Fruchtkörper. Zeitschrift für Pilzkunde 27: 113-122

• Jalink, L. (NMV) (2020) - DNA geeft zekerheid: tweede vondst Tuinaardster in Nederland. NatureToday

• Jeppson, M., Nilsson, R.H. & Larsson, E. (2013) - European earthstars in Geastraceae (Geastrales, Phallomycetidae) – a systematic approach using morphology and molecular sequence data. Systematics and Biodiversity 11(4): 437-465

• Jülich (1984) - Nichtblätterpize, Gallertpilze und Bauchpilze: 479

• Keldermna, P.H. (2010) - Tuinaardster (Geastrum smardae) Staněk 1956. PSL info 2: 9-10

• Kelderman, P.H. - Hoe is het anno 2010 met de aardsterren in Limburg gesteld. Natuurhistorisch maandblad 2010 99-10 blz. 217-225

• Knijnsberg, L. (2013) - Aardsterren in de duinen van Kennemerland. tussen Duin & Dijk - Natuur in Noord-Holland 12(3): 12-15

• Winterhoff, W. & K. Wöldecke (1982) - Bovista limosa und Geastrum smardae, zwei für die Bundesrepublik Deutschland neue Gasteromyzeten. Zeitschrift für Mykologie 48: 111-116