Fungi - Dikarya - Basidiomycota - Agaricomycotina - Agaricomycetes - Phallomycetidae - Geastrales - Geastraceae - Geastrum - Geastrum rufescens
Pers., Neues Magazin für die Botanik 1: 86 (1794)
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
De Roze aardster (Geastrum rufescens) is een schimmel die behoort tot de familie Geastraceae. Hij is saprotroof op matig humusrijk, kalkrijk duinzand, in open duinen op plaats waar voorheen naaldbos stond. De Roze aardster is een middelgrote tot zeer grote aardster met een meestal lichtgrijsbruin, kort en breed gesteeld bolletje zonder apophyse (uitzakking aan de onderzijde van het bolletje). De mondzone is gewimperd en niet begrensd. De vlezige laag (bovenzijde) van de 5 tot 9 slippen is aanvankelijk crèmekleurig tot roze en verkleurt bij beschadiging roodachtig. De onderzijde van de slippen heeft vastgegroeide aarde. Ongeopende vruchtlichamen groeien geheel tot bijna geheel ondergronds en zijn bolvormig tot afgeplat bolvormig, 20-55 mm, met vastgegroeide aarde. De sporen zijn bolvormig, tot 4,5 µm in diameter, lichtbruin, ruw en bedekt met lage wratjes (tot 14 wratjes aan de omtrek). De draden van de capillitium zijn tot 9 µm dik. De Gewimperde aardster (Geastrum fimbriatum) lijkt sterk op de Roze aardster, maar onderscheidt zich door (veel) kleinere afmetingen en kleinere sporen en vaak door de afpellende zwamvloklaag waarna een glanzende ivoorkleurige laag zichtbaar wordt (bij de Roze aardster is die laag grauw met een roze zweem). Uitgedroogde exemplaren van de Roze aardster hebben vaak veel weg van de Gekraagde aardster (Geastrum triplex), maar die soort heeft bruine onderzijde van de slippen zonder vastgegroeide aarde en een begrensde mondzone. De naam Geastrum rufescens is in het verleden voor de Gewimperde aardster (Geastrum fimbriatum) gebruikt. Bij de interpretatie van oude opgaven en vermeldingen in literatuur van Geastrum rufescens dient men kritisch na te gaan of het om de Gewimperde of Roze aardster gaat. De Roze aardster (Geastrum rufescens) is een typische bossoort van loofbossen op al dan niet kalkhoudende, humusrijke zandbodems. De soort staat vaak op wat voedselrijkere of iets rommelige, door mensen beïnvloede standplaatsen. De soort is zeldzaam en komt verspreid voor in Nederland en België. In Europa komt de Roze aardster voor van de Middellandse Zee tot de 62e breedtegraad (Zuid-Zweden, Zuid-Finland, Letland, Litouwen), in Zuid-Europa ook in berggebieden. De soort staat meer in gebieden met zeeklimaat dan met een continentaal klimaat.
Dit artikel maakt gebruik van materiaal uit het Wikipedia-artikel "Roze aardster", uitgebracht onder de Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen. Er is misschien inhoud weggelaten uit het origineel maar er is geen inhoud gewijzigd of toegevoegd.
Wij hebben deze soort voor het eerst gevonden (9 exemplaren) in Polen op 9 oktober 2025, 3 dagen later in een ander bos een tiental kilometers daarvan de tweede vondst met maar 1 exemplaar.
Alle foto's © Alina & Chris Billekens
Lycoperdon stellatum - Linnaeus - Species plantarum exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas 2: 1184 (1753)
Geastrum rufescens - Persoon Neues Magazin für die Botanik 1: 86 (1794)
Geaster rufescens - Persoon Neues Magazin für die Botanik 1: 86 (1794)
Lycoperdon recolligens - Sowerby - Coloured figures of English fungi or mushrooms, tab. 80 (1797)
Plecostoma rufescens - (Persoon) Desvaux - Journal de botanique, rédigé par une Société de botanistes 2: 100 (1809)
Geastrum stellatum - (Linnaeus) Gray - A natural arrangement of British plants 1: 585 (1821)
Geastrum schaefferi - Vittadini - Memorie della reale Accademia delle scienze di Torino 5: 22 (1842)
Geaster schaefferi - Vittadini - Memorie della reale Accademia delle scienze di Torino 5: 22 (1842)
Geastrum vulgatum - Vittadini - Memorie della reale Accademia delle scienze di Torino 5: 20 (1842)
Geaster vulgatus - Vittadini - Memorie della reale Accademia delle scienze di Torino 5: 20 (1842)
Geastrum guilfoylei - F. Mueller - Grevillea, 11(58): 60 (1882)
Geastrum readeri - Cooke & Massee - Grevillea 16(no. 79): 73 (1888)
Geaster readeri - Cooke & Massee - Grevillea 16(no. 79): 73 (1888)
Geastrum rufescens var. readeri - (Cooke & Massee) Cleland & Cheel - J. Proc. R. Soc. N.S.W. 49: 228 (1915)
Geastrum limbatum var. pacificus - Morse - Mycologia, 33(2): 139 (1941)
De Roze aardster is een middelgrote tot zeer grote aardster met een meestal lichtgrijsbruin, kort en breed gesteeld bolletje zonder apophyse (uitzakking aan de onderzijde van het bolletje). De mondzone is gewimperd en niet begrensd. De vlezige laag (bovenzijde) van de 5 tot 9 slippen is aanvankelijk crèmekleurig tot roze en verkleurt bij beschadiging roodachtig. De onderzijde van de slippen heeft vastgegroeide aarde. Ongeopende vruchtlichamen groeien geheel tot bijna geheel ondergronds en zijn bolvormig tot afgeplat bolvormig, 20-55 mm, met vastgegroeide aarde.
De Gewimperde aardster (G. fimbriatum) lijkt sterk op de Roze aardster, maar onderscheidt zich door (veel) kleinere afmetingen en kleinere sporen en vaak door de afpellende zwamvloklaag waarna een glanzende ivoorkleurige laag zichtbaar wordt (bij de Roze aardster is die laag grauw met een roze zweem). Uitgedroogde exemplaren van de Roze aardster hebben vaak veel weg van de Gekraagde aardster (G. triplex), maar die soort heeft bruine onderzijde van de slippen zonder vastgegroeide aarde en een begrensde mondzone.
De naam G. rufescens is in het verleden voor de Gewimperde aardster (G. fimbriatum) gebruikt. Bij de interpretatie van oude opgaven en vermeldingen in literatuur van G. rufescens dient men kritisch na te gaan of het om de Gewimperde of Roze aardster gaat.
Leo Jalink, 2019 CC-BY-SA 3.0
(bron: NMV Verspreidingsatlas Paddenstoelen, (zie onder links)De Roze aardster (Geastrum rufescens) is een typische bossoort van loofbossen op al dan niet kalkhoudende, humusrijke zandbodems. De soort staat vaak op wat voedselrijkere of iets rommelige, door mensen beïnvloede standplaatsen.
De soort is zeldzaam en komt verspreid voor in Nederland en België. In Europa komt de Roze aardster voor van de Middellandse Zee tot de 62e breedtegraad (Zuid-Zweden, Zuid-Finland, Letland, Litouwen), in Zuid-Europa ook in berggebieden. De soort staat meer in gebieden met zeeklimaat dan met een continentaal klimaat.
Leo Jalink, 2019 CC-BY-SA 3.0
(bron: NMV Verspreidingsatlas Paddenstoelen, (zie onder links)Hansen L. & H. Knudsen (1997) - Nordic Macromycetes, Vol. 3: 342
Jalink, Leo M (1995) - De aardsterren van Nederland en België. Coolia 38 Supplement
Kelderman, P.H. (1996) - Aardsterren en Gesteelde stuifzwammen in Limburg. Natuurhistorisch maandblad 86(10): 235-249
Læssøe, T.; J.H. Petersen; T.G. Frøslev & J.Heilmann-Clausen (2024) – Key to star-shaped gastromycetes (Astraeus, Geastrum and Myriostoma). Keys to the fungi of temperate Europe
NMV (?) - Veldgids zeereep: Aardsterren (Geastrum en Myriostoma) online
Wertwijn, J.W. (?) - Determinatietabel aardster-achtigen voor natuurgidsen. Natuur in en om Diemen
Breitenbach & Kränzlin (1986) - Pilze der Schweiz 2: 384 nr. 503 (als G. vulgatum)
Carlsson, R. & C-A. Hæggström (2005) - Geastrum rufescens in the Åland Islands, SW Finland. Karstenia 45(1): 63-68
Eeden, F.W. van (1877) - Geaster vulgatus - Gewone Geaster. Flora Batava 15: 1165
Eyssartier & Roux (2013) - Guide Champignons France Europe: 1050
Fricke, S. & H-H. Handke (1961) -Untersuchungen zur 0ffnungsweise der Geastraceen-Fruchtkörper. Zeitschrift für Pilzkunde 27: 113-122
Gerhardt (1999) - Paddenstoelengids onderweg: 614
Hartsen, F.A. (1865) - Geasser rufescens Fries. Flora Batava 12: 943
Jeppson, M., Nilsson, R.H. & Larsson, E. (2013) - European earthstars in Geastraceae (Geastrales, Phallomycetidae) – a systematic approach using morphology and molecular sequence data. Systematics and Biodiversity 11(4): 437-465
Jülich (1984) - Nichtblätterpize, Gallertpilze und Bauchpilze: 479 (als G. vulgatum)
Keizer (1998) - Geïllustreerde Paddenstoelenencyclopedie: 147
Kelderman, P.H. - Hoe is het anno 2010 met de aardsterren in Limburg gesteld. Natuurhistorisch maandblad 2010 99-10 blz. 217-225
Knijnsberg, L. (2013) - Aardsterren in de duinen van Kennemerland. tussen Duin & Dijk - Natuur in Noord-Holland 12(3): 12-15
Læssøe & Petersen (2019) - Fungi Temperate Europe 2: 1249 (foto)
Tanchaud, P. (2020) - Geastrum rufescens Pers. MycoCharentes
Geastrum rufescens op internet:
First Nature
NMV Paddenstoel van de maand