90 tuổi hát ca trù

TT - Cụ bà Phạm Thị Thứ năm nay 90 tuổi. Từ năm 1928 cụ đã là một trong năm đào hát của nhóm hát ca trù nổi tiếng ở làng Đông Dương (xã Quảng Phương, Quảng Trạch, Quảng Bình). Đến nay cả nhóm hát ấy chỉ còn lại mình cụ.Cụ trở thành người dạy hát ca trù cho con cháu trong làng, xã từ nhiều năm qua. Ông Lê Tấn Đạt, chủ nhiệm Câu lạc bộ ca trù Đông Dương, không giấu niềm tự hào khi nói về cụ Thứ: “Người làng vẫn giữ được làn điệu ca trù, giữ được những tích hát từ ngày xưa là nhờ công của cụ Thứ. Câu lạc bộ ca trù của làng đã biểu diễn nhiều nơi như Hà Tĩnh, Hà Nội... đều nhờ cụ Thứ bày vẽ, truyền lại từng câu hát mang đặc tính của làng, xã”.

Hát ca trù cổ theo lối hát mở Tây hồ thượng khách, giọng cụ Thứ còn trong và rất vang so với tuổi 90. Đôi tay da đã nhăn nheo nhưng cụ vẫn cầm phách gõ đúng nhịp cho lời hát. Cụ bảo: “Nhớ lắm, không quên được hát ca trù mô. Hắn ăn vô máu thịt của tui rồi”. Anh con trai của cụ cho biết mỗi khi nghe tiếng trống chầu của câu lạc bộ ca trù đánh ngoài xã là cụ cứ bồn chồn, háo hức muốn ra. Nhiều lần cụ nằng nặc đòi đi, con cháu chiều phải đưa cụ ra bãi xem. Cụ kể chuyện hát ngày xưa, rồi cho biết ông nhà cũng ở phường hát Kiều, qua hát giao duyên mà hai cụ bén duyên thành vợ thành chồng.

Đến nay cụ Thứ còn hát được 12 làn điệu ca trù, thuộc 120 bài hát. Cụ vẫn luôn là “hạt nhân” truyền nghề cho Câu lạc bộ ca trù Đông Dương và biểu diễn trong các lễ hội văn hóa của làng, xã. Một đội ca trù thiếu nhi cũng được làng thành lập, gồm 10 cháu tuổi từ 8-13 nằm dưới sự dìu dắt của cụ Thứ và câu lạc bộ ca trù làng. 12 làn điệu ca trù, 120 bài hát mà cụ Thứ còn nhớ đã được cụ truyền lại cho các đội ca trù trong làng.

Thật vui khi trong nhiều buổi biểu diễn ca trù ở Đông Dương, vẫn thấy ba thế hệ cùng ngồi trên chiếu hát: lớp xưa có cụ Thứ, lớp giữa có ông Thể, ông Đạt và lớp nay có Duyên, Dũng... Ông Hồ Xuân Thể, thành viên Câu lạc bộ ca trù Đông Dương, khẳng định: “Từ thế hệ cụ Thứ cho đến mai sau, chúng tôi quyết không bao giờ để đứt mạch tiếng hát ca trù. Quyết giữ gìn tiếng hát ấy như một báu vật của làng, của nước”.

L.GIANG  (Tuoitre, 21/01/2007)