HISTORIA MYSŁOWIC

      Mysłowice są jednym z najstarszych miast Górnego Śląska oraz najstarszym miastem w stosunku do miast sąsiednich - Katowic, Sosnowca, Jaworzna, Imielina i Lędzin. 

KALENDARIUM HISTORII MYSŁOWIC I MAJĄTKU MYSŁOWICKIEGO

Opracował: Remigiusz Garbiec. Ostatnia aktualizacja: 12.10.2024 r.

Aktualizacje są wprowadzane w związku z postępem badań

Daty i wydarzenia hipotetyczne podano kursywą

Daty i wydarzenia pewne podano pismem pionowym

• VI-poł. XI w. Teren późniejszych Mysłowic stanowi zalesioną pustkę osadniczą

• 2 poł. XI w. - W miejscu późniejszych Mysłowic, przy drodze handlowej bytomsko-oświęcimskiej (rejon starego cmentarza parafialnego?) powstaje osada chłopska o nieznanej nazwie

• 1 poł. XII w. (1103-1138?) - Drużynnik książęcy Mysł (błędnie Mysław) otrzymuje alodialny majątek ziemski złożony z osady w późniejszych Mysłowicach i kilku innych osad stając się w ten sposób rycerzem-ziemianinem; w kolejnym pokoleniu po Myśle powstaje nazwa "Mysłowice" znacząca 'synowie/ ludzie/ poddani Mysła'

• 2 poł. XII w. Mysłowice stają się siedzibą parafii (reforma biskupa krakowskiego Gedki z l. 1171-1173) i otrzymują przywilej targowy

• 1179 Mysłowice wraz z kasztelanami bytomską i oświęcimską zostają wydzielone z księstwa krakowskiego i włączone do księstwa raciborskiego stając się odtąd miejscowością górnośląską

• 1241 I Najazd mongolski na Polskę; czambuły tatarskie omijają Mysłowice

• 1260 lub/i 1288 Spalenie Mysłowic przez Tatarów

• 1300-1306 - lokacja miasteczka Mysłowice na prawie niemieckim (raciborskim); rozpoczęcie budowy kościoła Mariackiego

• 1308 Najstarsza wzmianka źródłowa o Mysłowicach, to znaczy o plebanie parafii mysłowickiej (mariackiej) Hunoldzie

• 1327 Książęta górnośląscy składają hołd królowi czeskiemu - Mysłowice miejscowością w Królestwie Czech i w Świętym Cesarstwie Rzymskim (Narodu Niemieckiego)

• 1360 (8 grudnia) - Książę opawsko-raciborski Mikołaj II wydaje dokument potwierdzający posiadanie przez Mysłowice praw miejskich; właścicielem majątku mysłowickiego jest wojewoda sandomierski Otton z Pilczy (Pilecki); w skład majątku wchodzi miasto Mysłowice oraz wsie: Załęże, Bogucice (wraz z późniejszą Kuźnią Bogucką, Brynowem i Katowicami), Jaźwice (późniejszy Muchowiec), Roździeń i Szopienice

• 1372 Najstarsza wzmianka źródłowa o mysłowickim wójcie dziedzicznym; wójt nosi imię Hanko (to znaczy Janko/Jan) 

• ok. 1380 Otton Pilecki sprzedaje majątek mysłowicki rodzinie Mysłowskich herbu Szeliga

• 1397 Wzmianka o istnieniu w Mysłowicach folwarku rycerskiego

• 1403 Wzmianka o istnieniu w Mysłowicach dworu rycerskiego (łac. curia)

• 1404 W Mysłowicach zostaje ufundowana prebenda-altaria p.w. św. św. Apostołów Filipa i Jakuba (ostatni prebendarz zmarł w 1969 r.; obecnie dom mieszkalny Salezjanów)

• 1410 Pan mysłowicki Dzierżysław ginie przypuszczalnie w bitwie pod Grunwaldem jako rycerz zaciężny wojsk polskich

• 1414 Pan mysłowicki Mikołaj Szczytnicki (syn Dziersława i starszy brat Adama i Jana Pranczka) bierze udział w tzw. wojnie głodowej z Zakonem Krzyżackim, jako rycerz zaciężny wojsk polskich (dowódcą jego kontyngentu był książę raciborski Jan II Żelazny) i ginie podczas oblężenia Brodnicy

• 1451/1452 Mysłowickie dobra rycerskie zostają przejęte przez książąt rybnickich z dynastii Przemyślidów; w skład klucza mysłowickiego zostają włączone Dziećkowice; powstanie mostu na Przemszy, na drodze handlowej z Mysłowic przez Chrzanów do Krakowa

• 1473 Mysłowice odparły najazd wojsk króla Węgier Macieja Korwina; spalenie wsi Koziniec pod Mysłowicami?

• 1474 Klucz mysłowicki staje się zastawem wojewody sandomierskiego Jakuba z Dębna; dopiero od tej pory można z całą pewnością twierdzić, że wsie Brzęczkowice i Brzezinka należą do majątku mysłowickiego

• 1475-1480 Dobra mysłowickie wraz z ziemią pszczyńską należą do Macieja Korwina, a następnie Henryka i Wiktoryna z Podiebradów

• 1480-1517 Klucz mysłowicki wraz z całą ziemią pszczyńską należy do księcia cieszyńskiego Kazimierza z dynastii Piastów

• 1517 Klucz mysłowicki staje się własnością wolnych panów pszczyńskich z rodziny Turzonów i wchodzi w skład Pszczyńskiego Wolnego Państwa Stanowego

• 1522 Najstarsza wzmianka źródłowa o burmistrzu Mysłowic (Maciej Szopa) oraz rajcach i ławnikach miejskich

• 1536 Klucz mysłowicki nabywa rodzina Salomonów, skutkiem czego powstaje tzw państwo mysłowickie (majątek szlachecki wyższego rzędu w ramach Pszczyńskiego Wolnego Państwa Stanowego); budowa dworu obronnego w Parku Zamkowym przy ul. Bytomskiej (l. 1536-1546)

• 1547 Wolny pan pszczyński Jan Turzon nadaje Mysłowicom ordynację miejską będącą potwierdzeniem dawnego prawa niemieckiego

• 1587 Spalenie Mysłowic przez oddział posiłkowy wojsk polskich złożony z Tatarów i Kozaków pod wodzą rotmistrzów Hołubka i Kajdasza; w pożarze przepadają pierwsze księgi miejskie oraz być może dokument lokacyjny

• 1590 Zakończenie pierwszego etapu odbudowy miasta przy wsparciu pani mysłowickiej Katarzyny Salomonowej; założenie Czerwonej Księgi Mysłowic (protokolarza rady miejskiej); zakończenie budowy drewnianej kaplicy św. Krzyża

• 1637 Państwo mysłowickie po Salomonach dziedziczy rodzina Mieroszewskich

• 1723 Na obszarze tzw państwa mysłowickiego powstaje Mysłowicka Ordynacja Rodzinna Mieroszewskich

• 1743 Stany górnośląskie składają hołd królowi pruskiemu; Mysłowice miastem w Królestwie Prus

• 1780-1806 Ordynat Felicjan Mieroszewski buduje klasycystyczny dwór mieszkalny na miejscu dworu obronnego Salomonów

• 1808 Mysłowice tracą prawa miejskie i zostają zdegradowane do statusu osiedla targowego (niem. Marktflecken) z dopuszczalną nazwą oboczną "miasteczko"

• 1837 Założenie Kopalni Węgla Kamiennego "Mysłowice" pod pierwotną nazwą KWK "Danzig" (od nazwiska współwaściciela  Loebela Danzigera, pochowanego na starym cmentarzu żydowskim przy ul. Stawowej)

• 1839 Mieroszewscy sprzedają państwo mysłowickie rodzinie von Wincklerów, zwanych później von Tiele-Wincklerami; państwo mysłowickie zmienia nazwę na mysłowicko-katowickie

• 1846 Doprowadzenie do Mysłowic linii kolejowej z Wrocławia; rozwój demograficzny, infrastrukturalny i przemysłowy miasta; napływ Niemców do Mysłowic - początek germanizacji dokumentów urzędowych

• 1850 Zniesienie zwierzchniej władzy feudalnej (patrymonialnej) Tiele-Wincklerów nad Mysłowicami i wsiami państwa mysłowicko-katowickiego; panowie mysłowicko-katowiccy zachowują nadal bezpośrednią własność ziemską i przemysłową, regale górnicze, patronat nad parafią mariacką oraz administrację na obszarach dworskich (m. in. Mysłowice-Zamek); panowie mysłowicko-katowiccy zostają zwolnieni z obowiązku składania hołdu swym bezpośrednim seniorom - książętom pszczyńskim

• 1855 Ratusz na Rynku oraz szpital parafialny przed kościołam mariackim zostają rozebrane

• 1858-1861- Dzięki staraniom dr Jacoba Lustiga i burmistrza Petera Rothera Mysłowice odzyskują prawa miejskie

• 1867 Zostaje wydane pierwsze opracowanie historii miasta autorstwa dr Jacoba Lustiga pod tytułem Geschichte der Stadt Myslowitz in Oberschelsien (pl. Historia miasta Mysłowice na Górnym Śląsku)

• 1868 Zostaje oddany do użytku Nowy Ratusz na Nowym Rynku (obecnie Plac Wolności)

• 1871 Na granicy Słupnej, Niwki i Jęzora powstaje europejska atrakcja turystyczna "Kąt Trzech Cesarzy" (niem. Drei Kaiser Ecke, ros. Ugoł Triech Impieratorow); kontrybucja wojenna z Francji przyspiesza rozwój Mysłowic

• 1875-1880 Dwór Mieroszewskich w Parku Zamkowym zostaje rozebrany; pozostają jedynie dwie oficyny skrzydłowe i dwa budynki bramne

• 19010

• 1893 Pan mysłowicki Hubert hrabia von Tiele-Winckler zrzeka się patronatu nad parafią na rzecz biskupa wrocławskiego

• 1919 (16 sierpnia) - Masakra górników przy bramie KWK "Mysłowice" (niem. Myslowitzgrube) staje się jedną z przyczyn wybuchu I-szego powstania śląskiego

• 1922 Mysłowice wraz ze wschodnią częścią Górnego Śląska w II Rzeczpospolitej Polskiej i autonomicznym Województwie Śląskim

• 1924 Zniesienie bbszaru dworskiego Mysłowice-Zamek i włączenie go do Miasta Mysłowice, jako obręb ewidencyjny Mysłowice Las

• 1939-1945 Mysłowice wraz z autonomicznym Województwem Śląskim pod okupacją III Rzeszy Niemieckiej; zagłada mysłowickiej społeczności żydowskiej oraz prześladowanie powstańców śląskich i ich rodzin

• 1945 (28 stycznia) - Zajęcie (tzw "wyzwolenie") Brzezinki przez pododdział czołgów Armii Czerwonej pod dowództwem por. Nikołaja Agiejewa (od 1978 r. honorowy obywatel miasta Mysłowice, tytuł podtrzymany w 2020 r.); majątek Tiele-Wincklerów w Mysłowicach i Katowicach, w tym Park Zamkowy przy ul. Bytomskiej zostaje przewłaszczony bez odszkodowania na rzecz Skarbu Państwa; początek tzw tragedii górnośląskiej oraz sowiecko-stalinowskiej okupacji

• 1945-1979 Przyłączenie do Mysłowic gminy Brzęczkowice (z osadą Słupna), gminy Brzezinka, miasta i gminy Wesoła (z gromadami Krasowy, Kosztowy, Ławki i Dziećkowice), gminy Imielin i gminy Chełm Śląski

• 1961 Uroczyste obchody 600-lecia istnienia miasta Mysłowice (z rocznym opóźnieniem)

• 1962 Powstanie Towarzystwa Miłośników Mysłowic i początek zwyczaju organizowania dorocznych Dni Mysłowic 

• 1990 Przywrócenie samorządu miejskiego po okresie realnego socjalizmu i obowiązywania doktryny jednolitej władzy państwowej; prezydentem miasta zostaje Stanisław Dyduch, a przewodniczącym Rady Miasta I-szej kadencji - Stanisław Malec

• 1994 Odłączenie się od Mysłowic miasta Imielin i gminy Chełm Śląski

• 2000 Papież Jan Paweł II nadaje miastu patrona w osobie św. Jana Chrzciciela (którego ścięta głowa widnieje w herbie miejskim); zmiana terminu obchodzenia Dni Mysłowic z września na czerwiec (okolice nocy świętojańskiej)

• 2007 Zakończenie wydobycia w KWK "Mysłowice"

• 2010 Wybicie okolicznościowej monety (10 talarów mysłowickich) z okazji 650-lecia istnienia miasta

• 2011-2013 Nieudana próba odłączenia od miasta dzielnic południowych (byłej gminy Brzezinka i byłego miasta i gminy Wesoła)

• 2019 Uroczyste obchody wybuchu I powstania śląskiego

• 2020 Obchody 660-lecia istnienia miasta Mysłowice

=== * ===

 PODSTAWOWA BIBLIOGRAFIA HISTORII MYSŁOWIC

• Jacob Lustig, Geschichte der Stadt Myslowitz in Oberschlesien, Mysłowice 1867

• Jan Kudera, Historia parafii mysłowickiej, Mysłowice 1934

• Ludwik Musioł, Parafia mysłowicka. Uzupełnienie i sprostowanie do pracy ks. Kudery: Historia parafii mysłowickiej, Mysłowice 1956 (maszynopis)

• Szkice z dziejów Mysłowic, red. Wacław Długoborski, Katowice 1961

• Władysław Pochmara, Z dziejów Mysłowic, Katowice 1963

• Mysłowice. Zarys rozwoju miasta, red. W. Długoborski, Katowice 1977

• Józef Ciepły, Pieczęcie i herby miasta Mysłowic, Mysłowice 1992

• Antoni Piwowarczyk, Mysłowice. Roczniki 1295-1995, Mysłowice 1996

• Protokolarz albo "Czerwona Księga Mysłowic", red. Antoni Barciak, Mysłowice 2002

• Alferd Sulik, Historia Mysłowic do 1922 roku, wyd. 2, Mysłowice 2007

• Alfred Sulik, Historia Mysłowic. Tom II Miasto w Polsce odrodzonej 1922-1939 i Trzeciej Rzeszy niemieckiej 1939-1945, Mysłowice 2017

• Stanisław Mieroszewski, Mysłowic dawni właściciele, Mysłowice 2019

• Remigiusz Garbiec, Najstarsze dzieje Mysłowic, wyd. 1, Mysłowice 2019

• Remigiusz Garbiec, Najstarsze dzieje Mysłowic, wyd. 2 popr. i uzup., Mysłowice xxxx ( w przygotowaniu)