PRZEMOC WOBEC DZIECI W SZKOŁACH I SZPITALACH PSYCHIATRYCZNYCH ZE STRONY PRACOWNIKÓW TYCH INSTYTUCJI W POLSCE

Maciej Wojewódka

Przeprowadzone przeze mnie badanie wskazuje na występowanie przemocy wobec chłopców i dziewczynek ze strony pracowników, mężczyzn i kobiet - w szkołach i innych placówkach w Polsce. Taki stan rzeczy potwierdzają otrzymane przeze mnie oficjalne informacje od kuratorów oświaty i od Rzecznika Praw Pacjenta.

Należy podkreślić, że te informacje dotyczą tylko oficjalnie zgłoszonych sytuacji, w których przeprowadzono postępowanie wyjaśniające, a rzeczywista skala problemu może być znacznie większa.

Otrzymane oficjalne informacje z 10 polskich kuratoriów oświaty i od Rzecznika Praw Pacjenta, na przełomie 2015 i 2016 roku, za okres ostatnich 5 lat wskazują, że wobec chłopców i dziewczynek stosowano w polskich szkołach i szpitalach psychiatrycznych przemoc fizyczną i psychiczną.

Oficjalnie stwierdzone przypadki tej przemocy w szkołach - to m. in. uderzanie dziecka, w tym w głowę i w twarz, naderwanie ucha, klaps, pobicie, popychanie, szarpanie, przytrzymywanie, molestowanie seksualne, obcowanie płciowe, psychiczne molestowanie, zaklejanie ust taśmą klejącą lub plastrem, krzyk, narażanie na niebezpieczeństwo, wyzywanie, używanie określeń wobec dziecka uznawanych za obraźliwe, ubliżanie, poniżanie, zastraszanie, zamykanie w łazience, stosowanie kar nieprzewidzianych w statucie szkoły, nierówne traktowanie ucznia, lekceważenie.

Oficjalnie stwierdzone przypadki tej formy przemocy w szpitalach i innych placówkach służby zdrowia – to ciągnięcie za włosy, uderzanie, ograniczanie kontaktu telefonicznego, osobistego lub listownego, angażowanie małoletnich do prac porządkowych i sanitarnych oraz stosowanie wobec małoletnich tzw. reżimu łóżkowego – w szpitalu, oddziale psychiatrycznym lub w oddziale psychiatrii sądowej.

Wśród przyczyn przemocy wobec dzieci obojga płci, wskazanych przez kuratoria oświaty i Rzecznika Praw Pacjenta, znalazła się szeroka gama powodów, nie mających związku z płcią jej sprawców i ofiar, w skład której weszły takie przyczyny jak:

- problemy w komunikacji,

- nieradzenie sobie z emocjami,

- używanie obraźliwego porównania w stosunku do ucznia,

- brak postępów w nauce,

- arogancki styl bycia uczniów na lekcjach oraz podczas przerw,

- nieetyczne lub niezgodne z prawem zachowanie sprawcy lub stosowanie kar nieprzewidzianych w statucie szkoły,

- nieodpowiednie zachowanie się dziecka, niewywiązywanie się ucznia z obowiązków szkolnych,

- cechy charakteru sprawców (np. impulsywność, nerwowość),

- niepanowanie nad emocjami),

- okoliczności (np. niewłaściwe zachowanie się uczniów),

- przedmiotowy stosunek do ucznia, stan zdrowia nauczyciela, prowokujące zachowywanie się uczniów,

- nieumiejętność poradzenia sobie nauczyciela ze stresogenną sytuacją,

- wyprowadzenie z równowagi,

- zdenerwowanie nauczyciela lub nauczycielki,

- złe zachowanie uczniów,

- źle sprawowany nadzór przez dyrektora szkoły (placówki),

- stan emocjonalny nauczycieli, brak predyspozycji do wykonywania zawodu nauczyciela, zmęczenie i wypalenie zawodowe,

- brak umiejętności wychowawczych nauczycieli w pracy z uczniami/dziećmi sprawiającymi problemy wychowawcze,

- zaburzenia psychiczne, w tym zaburzenia psychotyczne i inne z rozdziału V ICD-10 z powodu których w szpitalach psychiatrycznych/oddziałach psychiatrycznych leczone są dzieci i/lub młodzież,

- niedobór kadry medycznej właściwej dla dziedziny medycyny jaką jest psychiatria dzieci i młodzieży,

- w szczególności lekarzy psychiatrów dzieci i młodzieży oraz pielęgniarek psychiatrycznych, stresogenne warunki pracy w podmiotach leczniczych zapewniających całodobową opiekę psychiatryczną lub odwykową,

- organizacja systemu psychiatrycznej opieki zdrowotnej dla dzieci i młodzieży (niedofinansowanie, brak sprofilowanych oddziałów),

- ograniczona dostępność do świadczeń ww. rodzaju w warunkach ambulatoryjnych, dziennych i środowiskowych.

Według przedstawionego w dniach 17 – 19 stycznia 2017 roku w Korei, przez UNESCO, School Violence and Bulling Global Status Report - przemoc szkolna występuje we wszystkich państwach. Jej sprawcami są nauczyciele, inni pracownicy szkół oraz uczniowie. Jej ofiarami są chłopcy i dziewczynki, oraz nauczyciele i inni pracownicy szkół. Może prowadzić do negatywnych zdrowotnych, psychicznych, ekonomicznych i życiowych skutków, a nawet kończyć się śmiercią ofiar.

Dzieje się tak pomimo, że artykuł 19 ust. 1 ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską Konwencji o Prawach Dziecka nakazuje podejmowanie wszelkich właściwych kroków w dziedzinie ustawodawczej, administracyjnej, społecznej oraz wychowawczej dla ochrony dziecka przed wszelkimi formami przemocy fizycznej bądź psychicznej.

Natomiast artykuł 2 ust. 1 Konwencji o Prawach Dziecka zakazuje dyskryminacji dzieci, niezależnie od rasy, koloru skóry, płci, języka, religii, poglądów politycznych, statusu majątkowego niepełnosprawności, cenzusu urodzenia lub jakiegokolwiek innego tego dziecka albo jego rodziców bądź opiekuna prawnego.

Wszelkie prawa zastrzeżone. Maciej Wojewódka 2017