PRZEMOC W RODZINACH ROZBITYCH, WIĘŹ EMOCJONALNA I SPRAWNOŚĆ WYCHOWAWCZA

Maciej Wojewódka

"Formy przemocy emocjonalnej wobec dzieci w rodzinach rozbitych" to publikacja Małgorzaty Kowanetz, zamieszczona w LVI numerze kwartalnika "Z zagadnień nauk sądowych" w 2003 roku.

Autorka zaliczając do przemocy emocjonalnej, określanej jako krzywdzenie psychiczne jako punkt jej odniesienia wykorzystała definicję Ireny Pospiszyl ("Przemoc w rodzinie", Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa), która uważa za nią "wszelkie nieprzypadkowe akty godzące w wolność jednostki lub przyczyniające się do fizycznej, a także psychicznej szkody osoby, wykraczające poza społeczne zasady wzajemnych relacji".

Małgorzata Kowanetz powołuje się w swojej publikacji także na publikacje krajowe i zagraniczne, w tym koncepcje Wallerstein, model Petersona czy badania dotyczące syndromu odosobnienia od jednego z rodziców. Podczas tych badań analizowano zarówno czynniki bezpośrednie jak i pośrednie powodujące występowanie skutków tego zjawiska, uzależnienie emocjonalne od alienującego rodzica oraz pojawiające się poczucie utraty bezpieczeństwa, a także konflikt lojalności i stopień nasilenia negatywnych czynników występujących u dziecka.

Reasumując Małgorzata Kowanetz przedstawia zalecenia postępowania w takich sytuacjach oraz wskazuje zalecenie "mediacji lub terapii rodzinnej ukierunkowanej na rozwiązywanie problemów wychowawczych". Zwraca także uwagę, że "obecnie brak jest przepisów, które umożliwiłyby zobligowanie rodziców do przeprowadzenia terapii dziecka lub terapii rodzinnej" oraz, że rodzice skoncentrowani na sprawie sądowej i wzajemnym udawadnianiu sobie winy za rozpad małżeństwa pomijają lub nie dostrzegają trudnej sytuacji dziecka i jego potrzeb". autorka wskazuje także na negatywny wpływ długości trwania konfliktu, przedłużającego się procesu sądowego oraz proponowania przez rodziców kolejnych badań psychologicznych jako taktyki w procesie.

W XXX numerze "Z zagadnień nauk sądowych" z 1994 roku można znaleźć publikację "Emotional ties between parents and children and their influence the expert's opinion concerning parental custody", w której Alicja Czerederecka oraz Teresa Jaśkiewicz - Obydzińska przedstawiają swoje badania na temat więzi pomiędzy rodzicami i dziećmi oraz jej wpływ na opinie ekspertów w sprawach rodzinnych. Autorki stwierdzają, że sąd często koncentruje się na więzi pomiędzy rodzicami i dziećmi, podczas podejmowania decyzji o powierzeniu opieki. Natomiast z badań autorek wynika, że więź emocjonalna nie jest "rozstrzygającym czynnikiem kompetencji wychowawczych". Sugerują także, że sąd powinien brać pod uwagę kompetencje rodziców w tej dziedzinie oraz środowisko w którym wychowuje się dziecko.