Windmolens Windesheim Harculo

Inhoudsopgave van het onderwerp Windmolens Windesheim Harculo:

Besluitvorming door Provinciale Staten 12-9-2019

12 september. Provinciale Staten handhaaft het toestaan van windmolens in ONW-gebied. De zienswijzen  hebben niet geleid tot aanpassing van de Actualisatie Omgevingsvisie en Omgevingsverordening 2017/2018 

Zienswijze Actualisatie Omgevingsvisie en Omgevingsverordening Overijssel 2018 -2019, EDO zaak 5001159 19-4-2019

Aan: Gedeputeerde Staten van Overijssel                                                                                                                                                                                                       Secretariaat van de eenheid Ruimte en Bereikbaarheid                                                                                                                                                                         Postbus 10078                                                                                                                                                                                                                                                                   8000 GB Zwolle 

Stichting Landschapsbelangen Harculo- Herxen - Windesheim                                                                                                                                                         Landschapsbelangen.hhw@gmail.com                                                                                                                                                                                                               Contactpersoon: Rolf van Toorn  

Zwolle, 19 april 2019   

Inzake: Zienswijze Actualisatie Omgevingsvisie en Omgevingsverordening Overijssel 2018 -2019, EDO zaak 5001159 

Geacht College,  

De Stichting Landschapsbelangen Harculo-Herxen-Windesheim stelt zich ten doel om het unieke karakter van het landschap en leefomgeving in de IJsselvallei tussen Deventer en Zwolle en in WestSalland en in het bijzonder Windesheim, Harculo en Herxen, alsmede de daaraan verbonden ecologische en cultuurhistorische waarden, te behouden en verder versterken. De Stichting deelt daarmee ook het belang van én uw zorg voor de weidevogels in Overijssel.  

Met betrekking tot de weidevogels heeft u het volgende geconstateerd: “Bij diverse initiatieven o.a. voor zonne- en windmolenparken en bij de beoordeling van peilbesluiten, is gebleken dat er - ondanks de ambities van de provincie - via de Omgevingsverordening onvoldoende grondslag is om de bescherming van weidevogels mee te nemen in de afweging van ruimtelijke ontwikkelingen en peilbesluiten”. En daarbij ook: “Het is noodzakelijk om op korte termijn in de Omgevingsverordening explicieter te borgen, dat de eisen aan gebieden voor weidevogels moeten worden meegenomen in deze afweging.”  

Wij hebben geconstateerd dat u dit “expliciete borgen” doet door aanvullende regels te stellen aan peilbesluiten. Helaas zijn deze regels in onze ogen echter verre van voldoende. De reden dat wij een zienswijze indienen, is dan ook dat u in onze ogen verzuimt om in uw Omgevingsverordening aanvullende regels op te stellen die expliciet gericht zijn op bescherming van weidevogels tegen zonne- en windmolenparken in weidevogelgebieden. 

De Overijsselse weidevogelgebieden bieden ruimte. Maar het weidevogelgebied is geen ‘krachtige drager’ voor grootschalige opwekking van duurzame energie. Het zijn gebieden met een kwetsbaar evenwicht tussen waardevolle natuur, (internationaal) belangrijke concentraties weidevogels, levenskrachtige boerenbedrijven en een nauwkeurig afgestemd watersysteem. Een gebied waar het agrarisch natuurbeheer uitstekende resultaten boekt dankzij grote (financiële) inspanningen van de provincie, de agrarische collectieven en individuele agrarische ondernemers met een hart voor hun gebied en de natuur. 

Wij zien als Stichting ook de noodzaak van de energietransitie, maar zijn van mening dat kwetsbare gebieden met hoge (natuur) waarden ontzien moeten worden als afwegingen over de toekomst van deze gebieden gemaakt moeten worden. De lasten van de opwek van duurzame energie mogen niet voor rekening komen van zeldzame vogelsoorten die zich voortplanten op de Overijsselse gronden, zoals in de komgebieden van West-Overijssel. De aanvullende tekst zoals nu opgenomen in de Catalogus Gebiedskenmerken zijn daarmee niet expliciet genoeg.  

Daarom roepen wij u op om uw verantwoordelijkheid te nemen en het leefgebied van de weidevogels te beschermen. Wij vragen u om in uw Omgevingsverordening niet alleen duidelijke, expliciete regels, gericht op het tegengaan van peilveranderingen op te nemen, maar ook regels gericht tegen zonne- en windmolenparken in weidevogelgebieden.  

Hoogachtend, namens Stichting Landschapsbelangen Harculo – Herxen – Windesheim 

René van der Have  (secretaris)  

Inspraaktekst Hester Kuypers 12-9-2018

12 september 2018

Actualisatie Omgevingsvisie Overijssel

De druk op ons landschap is groter dan ooit te voren. Grondeigenaren worden door commerciële partijen verleid om hun landbouwgronden te gebruiken voor het plaatsen van windmolens of zonneparken. Een buurboer zei me: zeg het maar Hester, wil je vier mega windmolens of 80 hectare zonnepanelen? In beide gevallen hoef ik mijn bed ’s ochtends niet meer uit.

Deze perverse financiële prikkels vereisen een daadkrachtige provinciale regie, die oog houdt voor natuur en landschap. De nu voorliggende actualisatie van de omgevingsvisie ontbeert iedere provinciale ambitie in die richting en geeft gemeenten een grote vrijheid om zelf de ruimtelijke afwegingen te maken.

Dat kunnen zij niet. Dat zie je duidelijk in de (concept) energievisies van zowel de gemeente Zwolle als de gemeente Olst-Wijhe. Het is stuitend dat beide gemeenten locaties aanwijzen waar windturbines zijn toegestaan, die letterlijk langs de grens van

de gemeenten (en in het geval van Olst-Wijhe) zelfs de provincie lopen. Er is geen enkele afweging van natuur en landschapsbelangen terug te vinden in de energievisies. Er wordt gezocht naar de plek waar de minste weerstand wordt verwacht en dat zijn nu juist onze natuurgebieden.

Ooit was er een mooi plan om ons te verweren tegen het steeds meer versnipperen van ons landschap. De Ecologische Hoofdstructuur zou onze kwetsbare natuurgebieden met elkaar verbinden, zodat flora en fauna migratiemogelijkheden zouden krijgen.

Miljoenen en miljoenen belastinggeld zijn besteed aan het aankopen van gronden, maar halverwege de rit heeft Bleker daar de stekker uit getrokken. Wat resteert zijn versnipperde verbindingszones. De reeds aangekochte gronden heten nu Natuur

Netwerk Nederland en de resterende gronden heten in Overijssel Ondernemen, Natuur en Water. Welk stuk grond in welke gebied valt heeft niets te maken met een afweging op basis van natuur- en landschappelijke waarden, maar is puur toeval. Anders dan de naam doet vermoeden vormen de NNN gebieden in het geheel geen Netwerk. Zonder de ONW gebieden ontbreekt iedere samenhang. Alleen samen vormen ze een verbindingszone en vandaar dat de provincie ook steeds heeft geëist dat in de ONW

gebieden de ontwikkeling van natuur en landschap centraal moet staan. Alleen dan kun je spreken van een Natuur Netwerk.

Met deze actualisatie lijkt de provincie daar nu van af te willen wijken. Voor het Natuurnetwerk Nederland is dat een grote ramp. Wat resteert is namelijk een gigantische grote gatenkaas. Weg robuuste verbindingszones, weg migratiemogelijkheden voor flora en fauna en daarmee op niet al te lange termijn, weg natuur en weg landschap.

En dat zonder dat u als provinciebestuur daar enig debat over gevoerd heeft. Het advies van uw ambtenaren om mijn zienswijze naast u neer te leggen, doet voorkomen alsof er geen sprake is van een feitelijke wijziging van de omgevingsvisie, maar dat sprake zou zijn van het herstel van een fout. Als dat zo zou zijn, zou ik daar toch tenminste iets van moeten kunnen terugvinden. Dat kan ik niet, integendeel:

In alle eerdere versies van de omgevingsvisie zijn steeds in ONW en NNN gebieden windturbines uitgesloten. Bij de vaststelling van de omgevingsvisie 2017 werd als enige wijziging ten op zichte van eerdere versies gewezen op het laten vervallen van de

clustereis. Ik heb ook in geen van de toelichtingen iets kunnen vinden wat duidt op een afwijking van het tot dan toe gevoerde beleid. En dus geloof ik het gewoon niet als ambtenaren van de provincie u voorspiegelen dat er sprake zou zijn van het herstel van

een fout. Dat is gewoon niet waar. U bent als Statenlid verantwoordelijk voor de ruimtelijke ordening van onze mooie

provincie. U bent verantwoordelijk voor het Natuur Netwerk Nederland en dat is meer dan alleen die vierkante meters die toevallig waren aangekocht op het moment dat Bleker de EHS om zeep hielp.

Het is aan u om uit te spreken dat windturbines niet thuis horen in onze verbindingszones. Net zo min als dat ze thuis horen in NNN gebieden. Ziet u het voor zich, een verbindingszone met daar midden in her en der een 180 meter hoge

windturbine?

Op 29 mei jl heeft u van Gedeputeerde Staten een brief ontvangen waarin zij op basis van een onderzoek van Arcadis hebben geconcludeerd dat zij geen windturbines willen toestaan in NNN gebieden. Het versterken van natuurwaarden gaat niet samen met het opwekken van windenergie. Daarvoor is de aantasting van landschappelijke en natuurwaarden te groot.

Er is werkelijk niet een reden te verzinnen waarom dit alleen voor de NNN gebieden en niet voor de ONW gebieden zou gelden. Die reden is er namelijk niet. 

Concluderend:

Ons landschap en onze natuur hebben bescherming nodig. Van de gemeenten gaat die bescherming niet komen. Die kijken niet verder dan hun gemeente grenzen. Windturbines helaas wel. Het mooie plan van de ecologische hoofdstructuur is uiteen

gevallen in ONW en NNN gebieden. Tot nu toe heeft de provincie er voor gekozen in deze verbindingszones geen windturbines toe te staan. Als u de ONW gebieden opoffert, verdwijnt de samenhang in het Natuur Netwerk. Ik wil u met klem vragen, dat niet te

doen. 

Zienswijze uitsluitingsgebied 4-4-2018 

Op de Informatieavond van 31 januari 2018 heeft de groep Ander Geluid gesignaleerd dat een groot gebied van onze Molenpolder Uitsluitingsgebied van Windmolens betreft. De provincie heeft hierop gereageerd dat het om een fout op de kaart gaat. De provincie wil deze corrigeren bij de eerstvolgende actualisatie. WIJ ZIJN HET DAARMEE ONEENS en hebben een Zienswijze opgesteld.  Deel je ons standpunt? Reageer dan ook naar de provincie. Je kunt onderstaande tekst met kopiëren en plakken  via hun site indienen. Vul je adres gegevens in en plak de tekst in het vakje Zienswijze Duurzaamheid. Volg de aanwijzingen op het scherm. 

Inzake: Zienswijze Actualisatie Omgevingsvisie Overijssel 2017 -2018 EDO zaak 465568

Geacht College,

Hierbij dien ik een zienswijze in op de door u voorgenomen actualisatie van de Omgevingsvisie Overijssel 2017 - 2018. Ik ben het volstrekt oneens met de door u voorgenomen actualisatie omdat:

• 1. Windmolens toestaan in ONW gebieden is in strijd met de opgave in de Omgevingsvisie dat in ONW gebieden ingezet moet worden op versterking van natuur en landschap. Daarmee is de omgevingsvisie in strijd met zichzelf.

  2. De provincie geeft in strijd met de Structuurvisie Windenergie op Land geen ruimtelijke onderbouwing van haar standpunt dat de ONW gebieden geschikt zouden zijn voor grootschalige energieopwekking.

  3. De provincie verzuimt ten onrechte de regie over natuur en landschap in eigen hand te houden.

• 1. Windmolens horen niet thuis in ONW gebieden.

  2. In de concept kaarten bij de omgevingsvisie- en omgevingsverordening is opgenomen dat het gebied Ondernemen Natuur en Water (ONW), dat in de op dit moment geldende Omgevingsverordening is aangemerkt als uitsluitingsgebied windmolens, wordt veranderd in een gebied waarin windmolens onder voorwaarden zijn toegestaan. Dat geldt voor alle ONW gebieden in de provincie Overijssel.

  3. De onderbouwing van deze grote wijziging ontbreekt. De rechtsgevolgen van deze wijziging zijn ingrijpend.

  4. De zone ONW is rechtstreeks verbonden aan het Natuur Netwerk Nederland. De begrenzing van het Natuur Netwerk Nederland (voormalig EHS) is tot stand gekomen in 2013. Er is bij de begrenzing uit gegaan van de bestaande natuurgebieden, gebieden die al verworven waren en de gebieden waarvoor al juridische of bestuurlijke verplichtingen waren aangegaan. De resterende gebieden die volgens de inzichten van 1992 wel nodig waren om tot een samenhangend netwerk van natuur te komen om het enorm snelle verlies van biodiversiteit tegen te gaan, maar nog niet waren aangekocht, hebben het stempel Ondernemen, Natuur en Water gekregen, waar de Provincie in moet zetten op versterking van natuur, landschap en water. Ruimtelijke ontwikkelingen in de ONW gebieden dienen zich te richten op het realiseren van een robuust en samenhangend netwerk van gebieden met natuur-, water- en landschappelijke kwaliteit. Het accent ligt op natuur die, naast biodiversiteit, betekenis heeft voor mensen en bijdraagt aan hun welzijn en welvaart.

  5. Op de kaarten van de omgevingsvisie valt goed te zien dat de ONW gebieden van essentieel belang zijn voor het verbinden van de inmiddels los van elkaar staande stukjes Natuur Netwerk. Het is dus niet voor niets dat de provincie voor de gebieden ONW inzet op de versterking van natuur en landschap. Ontwikkelingen die daar niet toe bij dragen horen daar niet thuis. Het is voor iedereen zonneklaar dat bijvoorbeeld het bouwen van 8 windturbines van elke 150 (of 250!) meter hoogte, op grondgebied van gemeente Zwolle rondom Windesheim, in dit gebied zowel natuur als landschap blijvend ernstig zal verminken.

  6. Het is dan ook volstrekt onbegrijpelijk dat Gedeputeerde Staten, door het aanpassen van de kaart, de bouw van windturbines in ONW gebieden mogelijk wil maken. Want feitelijk betekent het veranderen van de ONW gebieden van een “Windmolen uitsluitingsgebied” naar een “Windmolens mogelijk, tenzij gebied” dat Gedeputeerde Staten met droge ogen beweren dat het plaatsen van windturbines in de zone Ondernemen, Natuur en Water geen afbreuk doet aan de natuur- en landschappelijke kwaliteit van deze gebieden. Dat is onbestaanbaar.

     1.  

     2.  

  7. De provincie verzuimt – in strijd met de Structuurvisie Windenergie op land - een ruimtelijke onderbouwing te geven.

  8. Het is onbegrijpelijk dat Gedeputeerde Staten de bouw van windturbines in de ONW gebieden wil mogelijk maken zonder enige onderbouwing te geven voor deze grote wijziging. Is er bij het vastleggen van de grenzen van de EHS (nu NNN) al niet gekeken naar wat vanuit natuur- en landschappelijk oogpunt van belang is, hier gebeurt weer precies hetzelfde. Zonder te kijken naar de karakteristieken van de lokale gebieden wordt met het omzetten van een vinkje op de kaart een zeer omvangrijk gebied opeens geschikt bevonden voor windturbines, die een zeer grote impact zullen hebben op natuur en landschap. 

  9. Vanuit de provincie is gesteld dat bij er bij het digitaliseren van de bij de omgevingsvisie behorende kaarten een fout zou zijn gemaakt en dat het steeds de bedoeling zou zijn geweest van de provincie om windturbines in ONW gebieden toe te staan. Los van het feit dat dit een ongeloofwaardig verhaal is (dan zou je namelijk verwachten dat de omgevingsvisie aandacht besteedt aan het expliciet mogelijk maken van het opwekken van windenergie in ONW gebieden en dat is niet het geval) is het ook irrelevant. Op dit moment zijn de kaarten die nu beschikbaar zijn rechtsgeldig en het wijzigen van die kaarten vergt een goede onderbouwing. Die ontbreekt volledig.

  10. Op basis van de Structuurvisie Windenergie op land heeft het Rijk de provincies gevraagd er voor zorg te dragen dat iedere provincie een bepaald vermogen aan windenergie zal moeten opwekken in het jaar 2020. Per provincie is er een eigen afspraak gemaakt. Provincies met veel gebieden die potentie hebben voor het plaatsen van windturbines, moeten veel meer stroom opwekken dan provincies die slechts over een kleine potentie beschikken. Het Rijk heeft onderkend dat de provincie Overijssel (na de provincie Utrecht) het minst geschikt is voor het  opwekken van windenergie. Uit de structuurvisie van het Rijk: ”De afspraken houden verder in dat provincies in hun structuurvisies aangeven waar buiten de grootschalige windenergiegebieden ruimte is voor kleinschaliger ontwikkeling van windturbines en waar niet. Daarmee geven zij een ruimtelijke onderbouwing van dat deel van hun taakstelling dat niet in de grootschalige plaatsingsgebieden kan worden gerealiseerd.”

  11. Zoals gezegd hebben Gedeputeerde Staten in hun omgevingsvisie op generlei wijze enige onderbouwing gegeven waarom de zogenaamde ONW gebieden geschikt zouden zijn voor het grootschalig opwekken van windenergie. Daarmee is de voorgestelde actualisatie van de omgevingsvisie in strijd met de Structuurvisie Windenergie op land.

      1.  

  12. De provincie moet de regie aangaande plaatsing van windmolens in eigen hand houden.

  13. Het is niet voor niets dat het Rijk de provincies oplegt haar keuzes op het gebied van windenergie goed te onderbouwen, de plaatsing van windturbines heeft immers gemeentegrens overschrijdende effecten. Met de voorgenomen actualisatie leggen Gedeputeerde Staten de verantwoordelijkheid volledig bij de gemeenten neer en neemt de provincie een onaanvaardbaar risico op volledige verrommeling van het landschap.

  14. Het gaat niet aan de regie over de locaties voor windturbines neer te leggen bij de gemeenten. De effecten van de hoge windturbines voor hun omgeving overschrijden de gemeentegrenzen ruimschoots. In de lokale politiek ontstaan initiatieven waarbij gemeenteraden de wens uiten om te streven naar het zelfstandig opwekken van de energie die door inwoners en bedrijven van die gemeente wordt verbruikt. Dat heeft enorme gevolgen voor het rond de grotere steden binnen die gemeenten liggende landschap. Zo zal iedere niet bebouwde vierkante kilometer in het buitengebied van Zwolle gebruikt moeten worden voor het opwekken van zonne- of windenergie om het verbruik binnen die gemeente te kunnen compenseren. Voor een dunner bevolkte gemeente als Olst-Wijhe ligt dat heel anders. Per vierkante kilometer buitengebied hoeft daar nog geen tiende van het Zwolse ambitieniveau te worden opgewekt. Het is aan de provincie om daar – net als het Rijk richting de provincies heeft gedaan - een coördinerende rol te spelen en het landschap niet over te leveren aan de al dan niet realistische ambities van een gemeentebestuur.

  15. Zoals kerncentrales staan aan de grenzen van ieder land, lijken windmolens nu te verschijnen aan de randen van de gemeenten. Niet omdat dat de plekken zijn waar natuur- en landschap het minst te lijden hebben, integendeel, maar wel omdat er langs de rand van de gemeenten minder kiezers zijn te verliezen. De provincie moet waken voor dit mechanisme en moet zelf - zoals het Rijk haar heeft opgedragen - inhoudelijk beoordelen welke gebieden al dan niet geschikt zijn voor het plaatsen van windmolens. Wie waakt er anders over onze weidevogels, onze achteruit hollende biodiversiteit en ons cultuur historische landschap dat zo enorm onder druk staat? De geschiedenis heeft aangetoond dat de gemeenten dat niet zullen doen.

  16. Met het voorliggende ontwerp van de actualisatie geven Gedeputeerde Staten de gemeenten een veel te grote vrijheid over te gaan tot het plaatsen van windmolens op de meest bizarre locaties, zonder zelf ooit een goede afweging gemaakt te hebben van de belangen die spelen bij de vraag of een windmolen op een bepaalde locatie al dan niet wenselijk is.  

Conclusie

• 1. Op basis van bovenstaande argumenten wil ik uw College met klem verzoeken de voorgestelde omzetting van uitsluitingsgebieden voor windturbiness naar gebieden met ruimte voor windturbines ongedaan te maken en zelf als Gedeputeerde Staten een afweging te maken per locatie welke ONW gebieden wel en welke niet geschikt zijn voor het plaatsen van windturbines, rekening houdend met natuur en landschap.

  2. (einde Zienswijze)

(hieronder begint verslag 31 januari 2018)

RTV focus Zwolle heeft onderstaand verslag gemaakt. Voor het videoverslag klik op link.  

Informatieavond 31-01-2018

31 januari 2018

Windesheim en Harculo boos over windmolen plannen

Zwolle – Inwoners van Windesheim en Harculo waren woensdagavond erg boos op de gemeente Zwolle die hun gebied heeft aangewezen als kansrijk gebied voor windmolens. Meer dan 100 dorpsbewoners waren op de bijeenkomst afgekomen die door de gemeente was aangekondigd als informatieavond over de Energiegids.

Eind vorig jaar publiceerde  de gemeente Zwolle de Energiegids,  die de kansrijke gebieden laat zien voor opwekking van  duurzame energie.  Met kleuren wordt in deze publicatie aangegeven welke gebieden in de gemeente Zwolle zich binnen de wettelijke kaders lenen voor zonne-energie, aardwarmte, waterkracht en windenergie. Deze laatste vorm van duurzame energie gaf veel boze reacties vanuit de zaal.

Onverwachtse windmolenplannen

De aanwezige bewoners waren verbaasd over het feit dat ze pas een week van tevoren hadden gehoord dat er een informatieavond was. Veel mensen hadden helemaal geen uitnodiging of aankondiging gezien maar waren het, via via, toevallig te weten gekomen. Een tweede, nog belangrijker punt,  was dat mensen totaal niet betrokken waren geweest of geïnformeerd waren over de totstandkoming van de Energiegids. Eén van de aanwezigen reageerde: “Jullie hebben de Energiegids totaal niet democratisch samengesteld. Mensen zijn niet gehoord en die Energiegids had nooit op deze manier samengesteld mogen worden.” Wethouder Michiel van Willigen antwoordde hierop dat de energiegids tot stand is gekomen na meerdere stadsgesprekken en het raadplegen van het burgerpanel. Uit verschillende hoeken van de zaal kwamen vervolgens de reacties dat ze nog nooit van deze gesprekken over windmolens hadden gehoord.

In april en oktober van dit jaar zijn er inderdaad stadsgesprekken geweest onder de algemene benaming ‘Zwols stadsgesprek over omslag naar schone energie’ en ‘Stadsgesprek Energiek’. In het eerste gesprek stond de vraag ‘Hoe kunnen we de omslag naar schone energie in Zwolle het beste aanpakken?’ centraal. In het tweede stadsgesprek ging het vooral om ‘Wat levert een energieproject de buurt op?’ en ‘Hoe betrekken we de omgeving en de stad hierbij?´

Vooraf informeren en laten participeren

Ook werd het de wethouder kwalijk genomen dat het dorp naar hun gevoel voor een voldongen feit staat. Een bewoner reageerde fel: “Met het vaststellen van de Energiegids heeft u, de wethouder, en het  college bepaald dat hier windmolens komen.  U heeft iets vastgesteld dat u nooit had mogen doen. U had vooraf moeten informeren”.

Wethouder van Willigen benadrukt dat het niet om een aanpassing van het bestemmingsplan gaat: “Die Energiegids biedt juist waarborgen , dat er niet buiten de gemeente om iets kan gebeuren, maar dat we juist naast het normale bestemmingsplanproces, een participatieproces hebben te doorlopen.” Op het moment dat een investeerder zich meldt voor een windmolenproject dan gaat het normale bestemmingsplanproces in werking, aldus de wethouder.

Plannen niet in lijn met kaarten Provincie

Naast de punten over communicatie en participatie kwam de groep ‘Ander Geluid’ van Plaatselijk Belang Windesheim met een presentatie over de juistheid van de inhoud van de gids.  René van der Have constateerde na onderzoek van GIS kaarten  op internet dat de Zwolse Energiegids kansrijke gebieden heeft ingetekend op plekken waar geen windmolens mogen worden geplaatst, “Een deel van de kansrijke gebieden is eigenlijk niet kansrijk. Je hebt het Nationaal Netwerk Nederland en dat is natuurgebied en daar mag geen windenergie worden geplaatst”.  Ook voert van der Have aan dat vanuit het Rijk en de Provincie is bepaald dat windmolens geplaatst moeten worden in monocultuur gebieden. “Meer polderachtig landschap waar heel weinig variatie is en wat weinig te bieden heeft.  Maar dit gebied heeft juist heel veel te bieden ” verklaart van der Have.  Hij doelt hiermee onder andere op de grote variatie aan landschappen zoals de uiterwaarden, kolken, cultuurhistorie en landgoederen.

Pittig gesprek

Wethouder van Willigen vatte de avond samen als een pittig gesprek “Wat ik merk vanavond is dat het heel belangrijk is om hierover door te praten op het moment dat er echt wat speelt. Hier maar ook in Tolhuislanden zeggen mensen ‘Ik wil eigenlijk meer aan de voorkant betrokken worden’ Op het moment dat er iets op kaart staat, dat er een kansrijk gebied is wat uit wet en regelgeving blijkt dan wil ik veel meer aan de voorkant betrokken worden en dat leeft niet op het moment dat we met zo’n proces aan de voorkant bezig zijn. Dat is wel iets wat ik mij nu realiseer.” De wethouder zegt tot slot toe dat ook de door ‘Ander Geluid’ aangegeven kaarten van de Provincie naast de kaarten van de Energiegids gelegd gaan worden en dat er binnen een paar weken terugkoppeling plaats vindt.

Nagekomen:

Op 15 februari kwam het antwoord. De provincie heeft laten weten dat  er een fout zit in de kaart, in april 2017 door haar geconstateerd,  waardoor  er een groter uitsluitingsgebied is aangegeven dan volgens de besluitvorming de bedoeling was. De fout wordt gecorrigeerd in de eerstkomende actualisatie.

Voor wie het wil nalezen: Eén maal per jaar publiceert de provincie correcties die ze gaat doen. De correctie van de kaart staat op pagina 7 regel 4  https://www.overijssel.nl/sis/16201807359761.pdf  

Informatie avond 31 januari in De Molenkamp

Gemeente Zwolle houdt informatie avond in Windesheim over Energievisie.  Lees meer

Radio 1 Nieuws & Co op 1 februari 2018

https://www.nporadio1.nl/nieuws-en-co/onderwerpen/443116-windturbines-in-zwolle

(einde verslag 31 januari 2018)

Protestbrief 18-12-2017

De groep Ander Geluid mailde op 12 december 2017 een brief naar de gemeenteraadsleden die deelnamen aan het debat op 4 december 2017 en de verantwoordelijke wethouder dhr. M. van Willigen. Geen enkele partij nam de moeite om te reageren met uitzondering van dhr. Doggert van Swollwacht. Hieronder staat de aanbiedingsbrief met de toelichting     

Aan de raadsleden van de politieke partijen in de Gemeente Zwolle,

Op 18 december 2017 besluit u over de Energiegids. Besluitvorming zonder de gevolgen en consequenties voor landschap en omgeving te kennen en zonder met de omwonenden van Harculo/Windesheim te hebben gesproken! Het slopen van erfgoed ligt gevoelig. In het verleden is het gouverneurshuis  hiervan een schrijnend voorbeeld. Nu dreigt gemeente Zwolle een monument met belangrijke  natuurwaarden te slopen in de Lierder- en Molenbroekpolder.

 Vijf redenen waarom de zoeklocatie Harculo/Windeheim voor acht windturbines van de kaart moet:

A

Bevolking van Harculo/Windesheim is totaal onwetend

B

Provincie Overijssel als gebiedsregisseur verklaart deze zoeklocatie als verboden gebied voor windturbines

C

Een vuurwerkfabriek plan je niet in een woonwijk, evenmin plan je een windturbinepark in een weidevogelreservaat met kritische vogelsoorten

D

Overheid moet compenseren wanneer door windturbines vogelgebieden verdwijnen

E 

Windesheim is een rijk cultuurhistorisch gebied met monumenten van natuur en steen. Grote windturbines staan in schril contrast met de kleinschaligheid van dit historische landschap  

A

De Energiegids suggereert dat de gemeente democratisch handelt. Niets is minder waar. Men raadpleegt een burgerpaneel met 1.100 reacties (nog niet 1% van de Zwolse bevolking), spart met ondernemers en een twintigtal studenten. 

De gemeente negeert de lokale bevolking totaal.

De stevige energieambitie van gemeente Zwolle en het ontbreken van gerichte communicatie naar omwonenden biedt geen vertrouwen voor toekomstig overleg met omwonenden.    

 B

De provincie Overijssel is duidelijk over kansrijke zoekgebieden en verklaart de Ecologische Hoofdstructuur tot  verboden gebied voor windturbines. Volgens de Energiegids is er potentieel plaats voor 8 windturbines.

De gebiedskenmerken in de Lierder- en Molenbroekpolder voldoen niet aan de eisen die de provincie aan een windturbinepark stelt. 

Het geeft geen vertrouwen dat de gemeente Zwolle hiervoor geen oog heeft.

  B

De zoeklocatie Harculo/Windesheim ligt midden in de Ecologische hoofdstructuur dat nu Nationaal Netwerk Nederland  (NNN) heet. Met verbindingzones wil de provincie het Natura 2000 gebied aan de IJssel uiterwaarden koppelen via het landgoed Windesheim, de Tichelgaten en de polders met de landgoederen  van de Colckhof, de Alerdinck en  Gunne.

Het bouwen van een  windturbinepark staat haaks op dit beleid.    

 C

De Molenbroek- en Lierderbroek polder is het broedgebied van het  op-een-na  grootste weidevogelreservaat van Overijssel met kritisch vogelsoorten als grutto, tureluur, wulp enz. Meer dan de helft van de grutto’s in Salland is in dit gebied geboren. Vogels zullen hier niet meer gaan broeden en het gebied mijden, als hier windturbines geplaatst zouden worden.

De groenheid van gemeente Zwolle is ronduit twijfelachtig als de gemeenteraad kiest voor opwekking van duurzame energie en een  gebied met een belangrijke natuurwaarde verkwanselt.   

 C

Veel weidevogels zijn afhankelijk van natte en open terreinen. Dat klemt des te meer als men bedenkt dat 80% van de wereldpopulatie van sommige weidevogelsoorten in deltaland Nederland broedt.

Windturbines tasten op een onevenredige wijze hun gebied aan.

C 

Faunabeheerplan met bufferzones

Organisaties als Staatsbosbeheer, Landschap Overijssel , ANV enz. beheren in overleg en samen met landbouwers de Lierder- en Molenbroekpolder. In 2017 ging de Gouden Grutto award voor beste natuurboer naar dit gebied.

Voor het  beheerde weidevogelgebied is een bufferzone vastgesteld van 5 km. 

Plaatsing van windturbines is funest!

D

De provincie geeft in de Omgevingsverordening Overijssel aan dat bij ruimtelijke ontwikkelingen het verlies aan ecologisch en/of landschappelijke waarden in voldoende mate moet worden gecompenseerd door investeringen ter versterking van ruimtelijke kwaliteit in de omgeving. Initiatiefnemers lopen gerede kans  het verlies aan natuurwaarden te moeten compenseren door elders terreinen met gelijkwaardige natuurwaarden te creëren.

De gemeente Zwolle spant hiermee het paard achter de wagen.

E 

De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed wil rijke cultuurhistorische gebieden uit de onmiddellijke nabijheid van grote windturbines houden omdat deze in schril contrast staan met de kleinschaligheid van een gebied.

De Rijksdienst heeft Windesheim en Harculo als zo’n gebied aangemerkt.

Gemeente Zwolle:  respecteer de zienswijze van de Rijksdienst door windturbines op tenminste 2 kilometer van dit gebied afstand te plaatsen.

Toelichtende brief

We richten ons rechtstreeks tot u, om u te behoeden van een niet-terug-te-draaien fout.

Windesheim is  een gebied met een groot belang voor weidevogels dat door kolossale windturbines wordt gedevalueerd tot ‘wasteland’.  U kiest met de voorliggende Energiegids voor een confrontatie met de top-natuur van het Natuur Netwerk Nederland, houdt geen rekening met de voorkeuren van de provincie als regisseur van dit gebied en riskeert dat u voor een compensatieplan veel  geld moet betalen.  Binnen een cirkel van acht kolossen (wellicht worden er dat meer vanuit Olst-Wijhe) tast u een kwetsbaar en rijk cultuurhistorisch gebied aan.  Dat vereist een zorgvuldige besluitvorming waarbij u de belangen van de inwoners van Harculo/Windesheim, de natuur, de cultuur historische omgeving en andere organisaties zoals provincie enz. meeneemt in uw besluit over de Energiegids.

Neem in uw besluit wèl de belangen van Harculo/Windesheim mee

De Raad is op 18 december 2017 aan zet. We vragen de gemeente (en de politieke partijen) dan ook af te zien om het gebied Harculo/Windesheim als zoeklocatie voor windturbines op te voeren. Om vervolgens te onderzoeken wat Zwolle wel en niet zelf kan realiseren om te komen tot de uiteindelijke doelstelling klimaatneutraal in 2050.

 Mocht u dat een brug te ver vinden, dan verzoeken wij u een besluitvorming aan te houden en de verantwoordelijk wethouder op te dragen de kaders van provincie en Rijk met betrekking tot erfgoed/landschap, ruimtelijke kwaliteit en natuurbeheer alsnog toe te voegen.  Dit biedt de wethouder tevens de gelegenheid om vooraf in gesprek te gaan met de bewoners van Harculo/Windesheim.

Hieronder lichten wij ons standpunt  toe:

A. Bevolking van Harculo/Windesheim is totaal onwetend

Raadsdebat rond Energiegids

Het  energiedebat op 4 december in de raadszaal van Zwolle was voor Windesheim de enige gelegenheid om via de voorzitter van Plaatselijk Belang haar verontrusting uitspreken. Verontrusting omdat de gemeente Zwolle geen contact had gezocht met de omwonenden in Harculo/Windesheim of met de Provincie of met natuur- en milieu of beheersorganisaties over zo’n ingrijpende beslissing als het aanwijzen van Harculo/Windesheim als zoeklocatie voor een windturbinepark. 

 ‘Kansrijke(?)’ locaties zonder oog voor lokale belangen

Het raadsdebat was een debat met weinig emotie,  meer plichtmatig op een enkele partij na. Wellicht was er een zekere tevredenheid bij de raadsleden omdat er zicht is dat Zwolle de taakstelling die ze met duurzaamheid voor ogen heeft, met windturbines gaat halen

Maar mag en kan men tevreden zijn? In de zoektocht naar locaties voor grootschalige duurzame energieopwekking heeft gemeente Zwolle zich minimaal laten beperken. De onderzoekers voor de Energiegids hebben vervolgens deze niet-in-aanmerking-komende gebieden weggestreept. Wat overbleef waren enige locaties, waaronder Harculo/Windesheim, die men vanuit deze optiek promoveerde tot kansrijk. Zonder in haar weging mee te nemen wat de gevolgen en consequenties voor deze gebieden en haar inwoners zijn. Dat gebeurt in een latere fase, wanneer zich een concreet initiatief voordoet en het bestemmingsplan moet worden gewijzigd. Maar met een stevige energieambitie van de gemeente en een beperkt zoekgebied, vrezen wij dat een goed gesprek niet mogelijk is. Het ontbreken van gerichte communicatie rondom het opstellen van de Energiegids met bewoners Harculo/Windesheim biedt daarbij weinig vertrouwen. 

B. Provincie Overijssel als gebiedsregisseur verklaart deze zoeklocatie als verboden gebied voor windturbines

Grootschalige opwekking  in Harculo/Windesheim niet passend binnen provinciale voorkeur 

De provincie Overijssel heeft met het Rijk en andere overheden afgesproken zich in te zetten voor het plaatsen van windturbines met een gezamenlijk vermogen van ten minste 85,5 Megawatt (MW) in 2020. In de provinciale Omgevingsvisie heeft de provincie de kaders aangegeven voor kansrijke locaties. De voorgestelde locatie Harculo/Windesheim voldoet niet aan de eis waar het mag, namelijk de zoeklocatie maakt deel uit van het Natuur Netwerk Nederland. Tevens is een groot deel van het gebied door de provincie aangemerkt als een belangwekkend weidevogelreservaat (natuurgebied) met een bufferzone van 5 kilometer.

Windturbines horen niet in Natuur Netwerk Nederland

De IJssel en de uiterwaarden zijn een Natura2000-gebied wat via natuurgebieden (zoals de Tichelgaten), landgoederen (zoals landgoed Windesheim) en ecologische verbindingszones (zoals in de Molenbroeker- en Lierderbroekpolder) verbonden is met ‘top’ natuur in andere Natura2000-gebieden. Daarnaast is het natte en open landschap een broed-,  foerageer- en doortrekgebied voor veel (weide) vogels.  Dit deel van het Natuur Netwerk Nederland is in strijd met de provinciale kaders aangemerkt als kansrijk voor 8 windturbines. De voorgestelde locatie Harculo/Windesheim voldoet totaal niet aan de eis waar het mag. De provincie Overijssel is aangewezen als  gebiedsregisseur voor het Natuur Netwerk Nederland  en haar visie is, zo blijkt uit de Energiegids, niet gevraagd. En eigenlijk hoeft dat ook niet, want het is verboden gebied voor windturbines.

C. Een vuurwerkfabriek plan je niet in een woonwijk, evenmin plan je een windturbinepark in een weidevogelreservaat met kritische vogelsoorten

Uniek weidevogelgebied  met hoge kwaliteit

De verstoringsgrens van windturbines voor vogels en dieren is in een door de overheid erkend onderzoek vastgesteld op circa 800 meter. Vogels zullen hier niet meer gaan broeden en het gebied mijden. Dit houdt in dat er niet alleen consequenties zijn voor de Molenbroek- maar ook voor de Lierderbroekpolder. Het in stand houden van de populatie grutto, tureluur en wulp in deze twee weidevogelreservaten (natuurgebied) heeft volgens het provinciaal natuurbeheerplan Overijssel de hoogste prioriteit. Windturbines zouden de jarenlange en succesvolle inspanningen en investeringen  van de provincie Overijssel in nauwe samenwerking met de agrarische sector,  voor een verantwoord weidevogelbeheer in één keer teniet doen. Dit betreft meerdere (weide) vogelsoorten die voorkomen op de “Rode Lijst vogels”van de overheid. Het verdwijnen van onze weidevogels hier is niet alleen lokaal een gemis. Deltaland Nederland is voor een aantal weidevogelsoorten van levensbelang omdat 80 %van de wereldpopulatie hier broedt.

D. Overheid moet compenseren wanneer door windturbines vogelgebieden verdwijnen

Compensatie

Volgens de omgevingsverordening 2017 is de gemeenteraad bevoegd om bij vaststelling van een bestemmingsplan voor een combinatie van ruimtelijke ontwikkelingen binnen de NNN (voorheen EHS) af te wijken van het beschermingsregime. Er moet echter wel sprake zijn van een zwaarwegend bovenlokaal belang. Ook is men onder meer gehouden de volgende onderdelen te beschrijven, zoals omvang gebied, de doelen van de gebiedsvisie in het bijzonder wat betreft de verbetering van de kwaliteit en kwantiteit van het Natuurnetwerk Nederland (voorheen Ecologische Hoofdstructuur) waardoor een beter functionerend natuurnetwerk ontstaat en op welke wijze het verlies van ecologische waarden en kenmerken èn areaal wordt gecompenseerd. Het gaat te ver om in deze  uitgebreid in te gaan op de consequenties van de omgevingsverordening. Het ziet er wel naar uit dat de gemeente Zwolle in deze het paard achter de wagen spant.

 E. Grote windturbines staan in schril contrast met de kleinschaligheid van het historische landschap  Harculo/Windesheim

Aantasting van kwetsbaar cultuurhistorisch landschap

Het gebied Harculo/Windesheim vormt een rijk historisch cultuurgebied. Het kent polders, een landgoed op kleigrond met een zeldzaam en waardevol bostype, een rivierduin met rijksmonumenten die behoorden tot het vermaarde middeleeuwse klooster van de Windesheimer Congregatie, afgegraven tichelgaten ten behoeve van de lokale baksteenindustrie, een gezichtsbepalende korenmolen uit de 18e eeuw etc. De unieke twijggaarden in de Molenbroekerpolder, met onder meer het  fotogenieke Belgisch Rood, de boompercelen met productiehout voor de vroegere klompindustrie bieden schuil- en verblijfplaatsen aan schuwe dieren zoals reeën. De uniciteit van een dergelijk landschap onder de rook van Zwolle laat zich eerder vergelijken met een monument dan met een eenzijdige monocultuur. En heeft ook recreatieve waarde voor de bewoners van de stad.

Gebruik kaders Rijksoverheid over ruimtelijke kwaliteit

Wij wijzen u op de opvatting van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed dat landschappen altijd aan verandering onderhevig zijn. Daarom stelt de Rijksdienst: het toevoegen van een nieuwe laag aan het landschap op plekken waar geen hoogwaardige cultuurhistorische kwaliteiten aanwezig zijn. Gebieden geschikt voor de grootschalige opwekking van energie met windturbines liggen op allerlei locaties in ons land, maar niet in Harculo/Windesheim.

De Rijksdienst stelt ook dat de visuele dominantie van de windturbines en het grote contrast in schaal met nabije dorpen en het omringende landschap door velen als onprettig en ongewenst kan worden ervaren. Het kan in concrete gevallen goed zijn een bepaalde afstand te hanteren tussen de windturbines en bijvoorbeeld een beschermd stads- of dorpsgezicht. Bij een afstand tussen de 1800 à 2000 meter blijkt het sterke contrast te worden afgezwakt. Dit is uiteraard geen voorgeschreven norm, maar gebaseerd op ervaringen uit het verleden.

De Energiegids laat ruimtelijke kwaliteit en cultuurhistorie volledig buiten beeld. Dat past natuurlijk niet in het afwegingskader wat de Energiegids beoogd te zijn. De handreiking die de Rijksdienst biedt zou invulling kunnen geven aan dit aspect.

Tot slot: Windturbinepark  Harculo/Windesheim onomkeerbaar?

Je kunt je afvragen: Zijn de inwoners van Harculo/Windesheim dan niet doordrongen van klimaatverandering en de noodzaak van energietransitie? Staan de inwoners van Harculo/Windesheim dan niet achter de ambitie van Zwolle om in 2025 25% van haar energievraag op duurzame wijze te verkrijgen? Dit zijn echter nu niet de goede vragen, want natuurlijk staan de bewoners hier achter. In 2012 was Windesheim een gebied met de hoogste concentratie aan zonnepanelen. En Windesheim zal zeker meer willen leveren dat is ook in de ambities van de notitie Windesheim 2030 genoemd .

Het is voor Windesheim  geen automatisme dat dit windenergie moet zijn en dat er rondom Harculo/Windesheim 8 windturbines worden geplaatst. Het is bekend dat windturbines potentieel veel duurzame energie kunnen leveren maar dat er ook kanttekeningen zijn te plaatsen. Is het billijk om een uniek waardevol landschap met hoge natuurwaarden te verruilen voor een gebied met windturbines? Een besluit om Harculo/Windesheim aan te wijzen als zoekgebied voor grootschalige opwekking van duurzame energie vraagt een zorgvuldige afweging.

Bronnen:

A: https://www.zwolle.nl/sites/default/files/Zwolse%20Energiegids.pdf

B.  https://www.overijssel.nl/thema's/ruimtelijke/windmolenparken

C:  http://gisopenbaar.overijssel.nl/viewer/app/atlasvanoverijssel_basis/v1

D:  https://www.overijssel.nl/publish/pages/166063/omgevingsverordening_overijssel_2017_web.pdf

E. https://cultureelerfgoed.nl/sites/default/files/publications/handreiking_energie_erfgoed_en_ruimte_1.pdf 

(einde protestbrief)