ยาคุมกำเนิด

ลืมวันนัดฉีดยาคุม ทำยังไงดี

คำถาม : ผู้ป่วยถามว่า "ฉีดยาคุมกำเนิดแบบฉีดทุกเดือนอยู่ แล้วลืมวันนัด เลยวันนัดมาแล้ว 3–4 วัน ทำยังไงดีคะ"

หมอเต้ตอบ : ในกรณีฉีดยาคุมแบบรายเดือนแล้วลืมวันนัดมา 3–4 วัน ผมขอสรุปให้เข้าใจง่ายเป็นข้อ ๆ ดังนี้ครับ

1. ฉีดต่อได้เลย หากเลยนัดมา ไม่เกิน 7 วัน (ในที่นี้คือ 4 วัน) สามารถฉีดต่อได้เลย ไม่ต้องเริ่มต้นใหม่ แต่ต้องใช้วิธีคุมกำเนิดเสริม เช่น ถุงยางอนามัย หรือ งดเพศสัมพันธ์ ต่ออีก 7 วันหลังฉีด เพื่อให้ฮอร์โมนกลับมามีระดับที่ป้องกันการตั้งครรภ์ได้เต็มที่

2. อาจต้องตรวจสอบความเสี่ยงตั้งครรภ์ ถ้ามีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้ป้องกันหลังจากวันครบกำหนดนัดฉีด ควรตรวจการตั้งครรภ์ก่อนฉีด โดยเพื่อความแม่นยำ แนะนำให้ตรวจซ้ำอีกครั้งที่ 10–14 วันหลังเพศสัมพันธ์ล่าสุด

3. ถ้าเลยเกิน 7 วัน ต้องเริ่มต้นฉีดใหม่ และใช้การคุมกำเนิดเสริมอย่างน้อย 7 วัน โดยหากมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้ป้องกันในช่วงที่เกินนัดแล้ว อาจต้องพิจารณาใช้ ยาคุมฉุกเฉิน ขึ้นกับเวลาที่เพศสัมพันธ์ครั้งล่าสุด

สรุปคือ ในกรณีนี้ที่ลืมมา 4 วัน ยังสามารถฉีดต่อได้ทันที แต่ต้องใช้ถุงยางหรือวิธีคุมกำเนิดเสริมต่ออีก 7 วัน และถ้ามีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้ป้องกันหลังจากเลยวันนัด ควรตรวจการตั้งครรภ์ก่อนฉีดครับ 

หมอเต้ นพ.กิจจา จำปาศรี 

Youtube & Facebook Page: DRK Channel

คำถาม : ยาคุมแบบฉีด มีกี่แบบ ใช่ 1 เดือนกับ 3 เดือนไหม ต่างกันยังไง เลือกยังไง

หมอเต้ตอบ : ยาคุมแบบฉีดมี 2 แบบหลัก ๆ ครับ

1. ยาคุมแบบฉีด 1 เดือน เป็นฮอร์โมนผสม (เอสโตรเจน + โปรเจสติน) ออกฤทธิ์ป้องกันการตกไข่,ทำให้มูกปากมดลูกหนืด เยื่อบุมดลูกไม่เหมาะต่อการฝังตัว  โดยมีข้อดีคือ รอบเดือนค่อนข้างสม่ำเสมอ และอาการเลือดออกกะปริบกะปรอยน้อยกว่าชนิด 3 เดือน

ข้อสังเกตุ: ไม่เหมาะกับผู้ที่มีข้อห้ามใช้เอสโตรเจน เช่น ผู้ที่เคยมีเส้นเลือดอุดตัน, ความดันสูงควบคุมไม่ได้, สูบบุหรี่จัดอายุ >35 ปี

2. ยาคุมแบบฉีด 3 เดือน ส่วนประกอบมีเฉพาะโปรเจสติน (ไม่มีเอสโตรเจน) ออกฤทธิ์ยับยั้งการตกไข่ ทำให้มูกปากมดลูกข้น ป้องกันเยื่อบุโพรงมดลูกหนาตัว ข้อดีคือ สะดวก ฉีดเพียง 4 ครั้ง/ปี เหมาะกับผู้ที่ให้นมบุตร หรือผู้ที่มีข้อห้ามใช้เอสโตรเจน

• ข้อสังเกต: รอบเดือนมักไม่สม่ำเสมอ (เลือดออกกะปริดกะปรอย)ในช่วงแรก และจะไม่มีประจำเดือนในระยะต่อมา รวามถึงน้ำหนักขึ้นได้บ้างในบางคน
  
  

เลือกแบบไหนดี 

• ต้องการรอบเดือนสม่ำเสมอแ แนะนำเลือกแบบ 1 เดือน
  
  

• ต้องการความสะดวก ฉีดไม่บ่อย กำลังให้นมลูก หรือห้ามใช้เอสโตรเจน  แนะนำเลือกแบบ 3 เดือน
  
  

** ควรปรึกษาแพทย์เพื่อพิจารณาร่วมกับโรคประจำตัว, อายุ, และการใช้ยาร่วมอื่น ๆ ก็ดีนะครับ 

หมอเต้ นพ.กิจจา จำปาศรี 

Youtube & Facebook Page: DRK Channel