Myocardial Bridging

Myocardial Bridging: เมื่อหลอดเลือดหัวใจถูก "สะพานกล้ามเนื้อ" ทับไว้

สวัสดีครับ ผม หมอเต้ นายแพทย์ กิจจา จำปาศรี วันนี้ผมจะมาเล่าเรื่องน่าสนใจเกี่ยวกับหัวใจของเราให้ฟัง

คุณเคยได้ยินไหมว่าหัวใจของเราบางทีก็มีเรื่องเซอร์ไพรส์ที่ซับซ้อนกว่าที่คิด หนึ่งในนั้นคือภาวะที่เรียกว่า Myocardial Bridging หรือ “สะพานกล้ามเนื้อหัวใจ” ซึ่งแม้จะฟังดูแปลกใหม่ แต่จริง ๆ แล้วพบได้ไม่น้อย แต่โชคดีที่ส่วนใหญ่ไม่ได้อันตรายมากมายอย่างที่คิด

Myocardial Bridging คืออะไร

ลองจินตนาการถึงถนนเส้นหนึ่งที่ปกติควรวิ่งอยู่บนผิวดิน แต่มีบางช่วงกลับมุดเข้าไปใต้สะพาน พอสะพานถูกกดลงมา ถนนก็จะแคบลงชั่วขณะ ก่อนจะกลับมาโล่งอีกครั้ง

หลอดเลือดหัวใจ (Coronary Artery) ก็เช่นเดียวกัน โดยทั่วไปควรจะวางตัวอยู่บนพื้นผิวของหัวใจ แต่ในภาวะ Myocardial Bridging หลอดเลือดบางส่วนกลับวิ่งลอดเข้าไปใต้กล้ามเนื้อหัวใจ ทำให้กล้ามเนื้อที่อยู่ด้านบนทำหน้าที่เหมือน “สะพาน” คอยกดหลอดเลือดในจังหวะที่หัวใจบีบตัว

ทำไมถึงเกิดการกดทับ

หัวใจของเรามี 2 จังหวะที่สำคัญ:

1. หัวใจบีบตัว (Systole) กล้ามเนื้อหัวใจจะหดตัว ส่งผลให้กดทับหลอดเลือดที่อยู่ข้างใต้ ทำให้เลือดไหลผ่านได้น้อยลง

2. หัวใจคลายตัว (Diastole) กล้ามเนื้อหัวใจจะคลายตัว ทำให้หลอดเลือดเปิดกว้าง และเลือดไหลกลับมาได้ตามปกติ ซึ่งเป็นช่วงที่หัวใจได้รับเลือดมากที่สุดอยู่แล้ว

ในคนส่วนใหญ่ ร่างกายจะยังได้รับเลือดเพียงพอ เพราะการกดทับใช้เวลาเพียงสั้นๆ แต่หากการกดทับรุนแรง หรือหัวใจเต้นเร็วมากจนเวลาคลายตัวสั้นลง ก็อาจทำให้เลือดไปเลี้ยงหัวใจไม่พอ และเกิดอาการเจ็บหน้าอกได้

อาการที่อาจพบ และเมื่อไหร่ที่ควรสังเกต

ผู้ที่มีภาวะนี้ส่วนใหญ่จะไม่มีอาการเลย และมักจะตรวจเจอโดยบังเอิญจากการทำ CT Scan หลอดเลือดหัวใจ หรือการฉีดสีหลอดเลือดหัวใจ แต่บางรายอาจมีอาการคล้ายโรคหัวใจขาดเลือด เช่น

• เจ็บหน้าอกหรือแน่นหน้าอก (Angina) โดยเฉพาะเวลามีการออกแรง

• เหนื่อยง่าย หายใจถี่

• หัวใจเต้นผิดจังหวะ

การวินิจฉัยและแนวทางการรักษา

เมื่อมีอาการผิดปกติ แพทย์จะทำการวินิจฉัยเพื่อยืนยันภาวะนี้ โดยวิธีที่นิยมคือ การฉีดสีหลอดเลือดหัวใจ (Coronary Angiography) ที่จะเห็นลักษณะหลอดเลือดที่ตีบลงชั่วคราวตอนหัวใจบีบตัว และการทำ CT Coronary Angiogram ที่จะเห็นภาพหลอดเลือดที่วิ่งลอดเข้าไปใต้กล้ามเนื้อโดยตรง

แนวทางการรักษา จะขึ้นอยู่กับความรุนแรงของอาการ

• หากไม่มีอาการ ไม่จำเป็นต้องรักษา แต่ควรติดตามอาการ

• หากมีอาการ แพทย์จะพิจารณาใช้ยา เช่น Beta-blockers เพื่อลดอัตราการเต้นและแรงบีบของหัวใจ ทำให้แรงกดทับน้อยลง **ข้อควรระวังคือควรหลีกเลี่ยงยา Nitrates เพราะอาจทำให้การกดทับของกล้ามเนื้อรุนแรงขึ้น แตกต่างจากโรคหัวใจตีบทั่วไป

• หากอาการรุนแรงมาก และไม่ตอบสนองต่อยา อาจต้องรักษาด้วยการผ่าตัด Surgical myotomy (เลาะกล้ามเนื้อที่ทับหลอดเลือดออก) หรือในบางรายอาจทำการทำทางเบี่ยงหลอดเลือดหัวใจ (CABG)

สรุปคำแนะนำจากหมอเต้

Myocardial Bridging เป็นภาวะที่หลอดเลือดหัวใจบางส่วนถูกซ่อนไว้ใต้กล้ามเนื้อหัวใจ และถูกกดทับทุกครั้งที่หัวใจบีบตัว ส่วนใหญ่ไม่อันตรายและไม่จำเป็นต้องรักษา แต่ในบางรายอาจก่อให้เกิดอาการเจ็บหน้าอก เหนื่อยง่าย หรือภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงได้

ในฐานะหมอ ผมอยากจะให้ทุกคนเข้าใจว่าภาวะนี้ไม่ได้น่ากลัวอย่างที่คิด หากตรวจพบก็สามารถดูแลตัวเองได้ไม่ยากเลยครับ สิ่งสำคัญที่สุดคือการปรึกษาแพทย์อย่างสม่ำเสมอ หากมีอาการผิดปกติใด ๆ เพื่อรับการวินิจฉัยและคำแนะนำที่เหมาะสมที่สุดครับ 

บทความโดย

นายแพทย์ กิจจา จำปาศรี