นางสาวจันทน์กะพ้อ แก้วกอง

นักวิชาการส่งเสริมการเกษตรปฏิบัติการ

รับผิดชอบ ตำบลโพธิ์หมากแข้ง

ข้อมูลพื้นฐานตำบลโพธิ์หมากแข้ง

ประวัติความเป็นมา :

เดิมที่วัดบ้านโพธิ์หมากแข้ง มีต้นหมากแข้ง (มะเขือพวง) ขึ้นตามธรรมชาติ และมีต้นโพธิ์ขึ้นห้อมล้อมต้นหมากแข้ง จนมีขนาดโตขึ้นเรื่อย ๆ ในช่วงดังกล่าวทางราชการได้ประกาศตั้งตำบลพอดี ชาวบ้านจึงพร้อมใจกันให้ต้นไม้ทั้งสองเป็นสัญลักษณ์ของตำบล จึงให้ชื่อว่า "ตำบลโพธิ์หมากแข้ง" มาจนถึงปัจจุบัน ตำบลโพธิ์หมากแข้งมีพื้นที่ทั้งหมด 97.456 ตารางกิโลเมตร มี 16 หมู่บ้าน 4,257 ครัวเรือน ชาวบ้านส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรมเป็นอาชีพหลัก

สภาพทั่วไปของตำบล :

ตำบลโพธิ์หมากแข้ง เป็นที่ราบลุ่ม มีพื้นที่ทั้งหมด 97.456 ตารางกิโลเมตร จำนวนหมู่บ้าน 16 หมู่ ในเขตเทศบาล 5 หมู่บ้าน นอกเขต 11 หมู่บ้าน มีจำนวนครัวเรือน 2,000 ครัวเรือน

 อาณาเขตตำบล :

ทิศเหนือ ติดกับตำบลขึงโขงหลง อำเภอบึงโขงหลง จังหวัดบึงกาฬ 

ทิศใต้ ติดกับตำบลนาทม อำเภอนาทม จังหวัดนครพนม 

ทิศตะวันออก ติดกับอำเภอบ้านแพง จังหวัดนครพนม 

ทิศตะวันตก ติดกับอำเภอเซกา จังหวัดบึงกาฬ

 จำนวนประชากรของตำบล :

จำนวนประชากรทั้งสิ้น 13,032 คน เป็นชาย 6,568 คน เป็นหญิง 6,464 คน

 ข้อมูลอาชีพของตำบล :

อาชีพหลัก ทำนา , ปลูยางพารา

อาชีพเสริม ทอผ้าพื้นเมือง

ข้อมูลสถานที่สำคัญของตำบล :

ภูลังกา

 1. ข้อเท็จจริง

พื้นที่ตำบลโพธิ์หมากแข้งส่วนใหญ่เป็นที่ราบลุ่ม มีภูเขาอยู่ทางทิศตะวันออกของตำบล มีที่ราบสูง ในบริเวณไหล่เขา ดินส่วนใหญ่เป็นดินลูกรัง มีดินร่วนปนทรายและดินเหนียวประมาณ 9.11 % ของพื้นที่ ดินมีความอุดมสมบูรณ์ต่ำ ราษฎรปลูกข้าวเหนียวพันธุ์ กข .6 ได้ผลผลิตเฉลี่ย 320 กก ./ ไร่ พืชรองลงมาปลูกยางพาราได้ผลผลิตเฉลี่ย 220 กก ./ ไร่ พืชไร่ปลูกมันสำปะหลังผลผลิตเฉลี่ย 3,200 กิโลกรัมต่อไร่ นอกจาก นั้น ราษฎรมีอาชีพรับจ้างทั่วไปในเขตพื้นที่และต่างจังหวัด รายได้เฉลี่ยของประชากร 23,7000 บาท / คน / ปี มีผู้ขึ้นทะเบียนผู้ยากจน 117 ราย

2. การวิเคราะห์สภาพสิ่งแวดล้อม

จุดแข็ง

•  มีพื้นที่ราบเหมาะต่อการปลูกข้าว 

•  สภาพภูมิอากาศและพื้นที่เหมาะต่อการปลูกยางพาราและไม้ผล 

•  ดินสามารถปลูกพืชได้หลายชนิด เช่น อ้อย , มันสำปะหลัง 

•  มีแหล่งท่องเที่ยว มีถ้ำนาคา น้ำตกกินรี น้ำตกตาดวิมานทิพย์ อ่างมโนราห์

•  การคมนาคมสะดวก

จุดอ่อน

•  ขาดแหล่งน้ำในการเพาะปลูกฤดูแล้ง 

•  อาศัยน้ำฝนเป็นหลักในการเพาะปลูก 

•  ความอุดมสมบูรณ์ของดินต่ำ 

•  เกษตรกรขาดแคลนเงินลงทุนในการผลิตสินค้าเกษตรที่ต้องลงทุนสูง โดยเฉพาะการผลิตยางพารา 

•  ปัจจัยการผลิตมีราคาสูง เช่น ปุ๋ยเคมี , ปุ๋ยชีวภาพ , พันธุ์พืช 

•  เกษตรกรมีต้นทุนสูง การผลิตสูงโดยเฉพาะการสูบน้ำ 

•  ที่ราบลุ่มมีน้ำท่วม , ที่ดอนจะแห้งแล้ง 

•  เกษตรกรขาดการรวมกลุ่ม

3. โอกาส

ตลาดของผลผลิตการเกษตร ได้แก่ ข้าวเหนียว ข้าวเจ้า และมียางพารา มีตลาดรองรับได้มาก เพราะเป็นพื้นที่การคมนาคมสะดวกต่อการขนส่ง

4. ภัยคุกคาม

ภัยคุกคามของเกษตรกรในตำบลโพธิ์หมากแข้ง ต้นทุนการผลิตสูง เนื่องจากปัจจัยการผลิตมีราคาสูง เช่น ปุ๋ยชนิดต่างๆ

ปัญหา

•  ปัญหาการจัดการน้ำในฤดูฝนมีปัญหาน้ำท่วมขังและขาดแคลนน้ำในฤดูแล้ง 

•  ความอุดมสมบูรณ์ของดิน 

•  ปัจจัยการผลิตราคาสูง ( พันธุ์ปุ๋ย ) 

•  ขาดแคลนแรงงานในไร่นา เนื่องจากแรงงานอพยพไปทำงานนอกพื้นที่โดยเฉพาะกรุงเทพมหานคร

แนวทางแก้ไข

•  พัฒนาแหล่งน้ำ เช่น ฝาย , ทำนบกั้นน้ำ , สระน้ำ 

•  ไร่นาสวนผสมและสาธารณะต่างๆ 

•  ลดต้นทุนการผลิตของเกษตรกร ได้แก่ ให้เกษตรกรเป็นผู้ผลิตปุ๋ยหมักชีวภาพใช้เอง 

•  การผลิตพันธุ์ข้าว พันธุ์ยางพารา ในพื้นที่หมู่บ้านตำบล 

•  วิธีพัฒนาสาธารณูปโภคขั้นพื้นฐาน เพื่อลดต้นทุนการผลิต เช่น แหล่งน้ำ โรงเรือน การผลิตปุ๋ย 

•  ให้ความรู้เทคโนโลยีการผลิตในการเกษตรเพื่อเพิ่มผลผลิตและลดต้นทุนการผลิตรวมทั้งการพัฒนาคุณภาพสินค้าผลผลิต

วิธีดำเนินงาน

•  ถ่ายทอดเทคโนโลยีการทำปุ๋ยหมักชีวภาพในกลุ่มอาชีพการทำนา ทำสวนยางพารา 

•  สนับสนุนวิธีจำหน่ายผลผลิต 

•  รวมกลุ่มผลิตและขาย 

•  สนับสนุนให้เกษตรกร ผลิตพันธุ์พืช และพันธุ์สัตว์ในพื้นที่ 

•  สนับสนุนการจัดตั้งโรงงานปุ๋ยชีวภาพ 

•  ให้การรับรองมาตรฐานฟาร์ม 

•  ส่งเสริมและสนับสนุนเศรษฐกิจเพียงพอ 

•  สร้างความสัมพันธ์กับกลุ่มปลูกข้าว กลุ่มปลูกยางพารา กลุ่มทำปุ๋ยหมักชีวภาพ 

•  เสริมสร้างสมรรถนะด้านการสหกรณ์และให้บริการทางวิชาการเกษตร

. เป้าหมายการดำเนินงาน 

•  กลุ่มเกษตรกรผู้ปลูกข้าว เกษตรกร 952 ราย เนื้อที่ 15,844 ไร่ 

•  กลุ่มเกษตรกรผู้ปลูกยางพารา เกษตรกร 5 กลุ่ม 430 ราย พื้นที่ปลูก 1,700 ไร่ 

•  กลุ่มเกษตรกรผู้ทำปุ๋ยหมักชีวภาพ 2 กลุ่ม 62 ราย 

•  ส่งเสริมการปลูกผักสวนครัว 480 ราย 105 ไร่ 

•  องค์ความรู้การสหกรณ์และให้บริการทางวิชาการให้แก่อาสาสมัครเกษตรและผู้นำ ท้องถิ่น 28 ราย 

•  เลี้ยงปลาในนาข้าว 36 ราย 22 ไร่ 

•  เลี้ยงโค 42 ราย 150 ตัว 

•  เลี้ยงกระบือ 58 ราย 230 ตัว 

•  เลี้ยงสุกร 18 ราย 150 ตัว 

•  กลุ่มแปรรูป 23 ราย 1 กลุ่ม 

•  เพาะเห็ดนางฟ้านางรม 50 ราย 10 โรง

ข้อมูลพื้นฐาน 

•  พื้นที่ 

- พื้นที่ทั้งหมด 61,811 ไร่ 

- พื้นที่ทำการเกษตร 34,000 ไร่ 

- พื้นที่นา 15,844 ไร่ 

- พื้นที่ยางพารา 1,700 ไร่ 

- พื้นที่ทำไร่ 1,800 ไร่ 

- พื้นที่อื่นๆ 14,656 ไร่ 

- พื้นที่ป่าไม้ 27,811 ไร่

ประชากร 

- จำนวนประชากรทั้งหมด 12,473 คน 

- ครัวเรือนทั้งหมด 2,401 ครัวเรือน 

- ครัวเรือนทั้งหมด 2,201 ครัวเรือน

รายได้ 

•  รายได้เฉลี่ย 23,784 บาท / คน / ปี

4. การเกษตร

ด้านพืช

•  ข้าวเหนียวนาปี พื้นที่ 13,604 ไร่ ผลผลิตรวม 4,353 ตันข้าวเปลือก เฉลี่ย 320 กก ./ ไร่ 

•  ข้าวเจ้าขาวดอกมะลิ 105 พื้นที่ปลูก 2,240 ไร่ ผลผลิตรวม 873 ตันข้าวเปลือก ผลผลิตเฉลี่ย 390 กก ./ ไร่ 

•  ยางพารา 1,700 ไร่ พื้นที่เปิดกรีด 356 ไร่ ผลผลิตรวม 74 ตัน แผ่นยางดิบเฉลี่ย 210 กก ./ ไร่ 

•  พื้นที่มันสำปะหลัง 1,090 ไร่ ผลผลิตรวม 3,488 ตัน ผลผลิตเฉลี่ย 3,200 กก ./ ไร่ หัวมันสด

ด้านปศุสัตว์

- โค จำนวน 518 ตัว 

- กระบือ จำนวน 502 ตัว 

- สุกร จำนวน 142 ตัว 

- เป็ด - ไก่ จำนวน 5,802 ตัว

ด้านประมง

•  เลี้ยงปลาในบ่อ จำนวน 84 ราย 66 บ่อ พื้นที่ 142 ไร่ 

•  จุดสาธิต จำนวน 1 บ่อ 1 ไร่

ด้านสถาบันเกษตรกร

- กลุ่มแม่บ้านเกษตรกร จำนวน 14 กลุ่ม สมาชิก 340 ราย 

•  กลุ่มยุวเกษตรกร จำนวน 2 กลุ่ม สมาชิก 38 ราย 

•  กลุ่มวิสาหกิจชุมชน จำนวน 13 กลุ่ม สมาชิก 260 ราย 

•  ศูนย์ส่งเสริมการผลิตข้าวชุมชน 1 แห่ง สมาชิก 71 คน 

•  กลุ่มทำปุ๋ยหมักชีวภาพ จำนวน 2 กลุ่ม สมาชิก 53 คน 

•  กลุ่มผลิตสุรากลั่น จำนวน 1 กลุ่ม สมาชิก 11 ราย 

•  กลุ่มแปรรูปและถนอมอาหาร จำนวน 1 กลุ่ม จำนวนสมาชิก 23 ราย 

•  กลุ่มจักสาน 3 กลุ่ม สมาชิก 48 ราย

ด้านเศรษฐกิจ

•  อาชีพหลัก ได้แก่ ทำนา , ทำสวน , ทำไร่ 

•  อาชีพเสริม ได้แก่ เลี้ยงปลา , ทอผ้า , ทอเสื่อ , จักสานและรับจ้างทั่วไป 

•  ร้านค้าชุมชน 1 แห่ง 

•  กลุ่มเงินออมทรัพย์ 1 กลุ่ม สมาชิก 263 ราย

6. ทรัพยากรธรรมชาติ

•  พื้นที่ป่าภูลังกา จำนวน 27,811 ไร่ ครอบคลุมตำบลโพธิ์หมากแข้งและอำเภอบ้านแพง 

จังหวัดนครพนม ซึ่งมีน้ำตก 1 แห่ง เป็นแหล่งท่องเที่ยวของตำบลและอำเภอ 

•  แหล่งน้ำธรรมชาติ ได้แก่ ห้วยน้ำเมา ห้วยทราย ห้วยน้ำพ่น ห้วยหินแหนบ ห้วยอีสาว