Speelgoed

Dobbelsteen

Definities; Recreatie (KNA) Speelgerei (PAN Functie) Dobbelsteen (Pan-typen 21-05)

Dobbelen is altijd een populaire bezigheid geweest, de meeste dobbelstenen werden vroeger van bot gemaakt, maar metalen komen ook voor, Het gaat meestal om een kubusvorm met zes gelijke vlakken, waarop markeringen in de vorm van punten staan.

Kloot

Definities; Recreatie (KNA) Speelgerei (PAN Functie) Kloot (Pan-typen 21-04)

De metaal resten, soms nog met hout resten, van klootschietballen of kortweg kloot worden regelmatig gevonden. Dit zijn de kernen van houten ballen, welke waren verzwaard met lood, het hout vergaat in de bodem meestal. Kloten lijken voor te komen vanaf de 14e eeuw tot in de 20e eeuw. De determinatie in de literatuur en bij archeologische onderzoeken als klootschietbal klopt volgens mij in veel gevallen niet.

Zie voor uitleg een artikel uit "de Waag" "Klootschieten en of Piksjitten"

Snorrebot

Definities; Recreatie (KNA) Speelgerei (PAN Functie) Snorrebot (Pan-typen 21-01)

Het snorrebot, ook wel ‘brom-‘, ‘snor-‘ of ‘zoemhout’ genoemd. Ze bestaan uit een plat, rond tot ovaal metalen schijfje met in het midden twee gaatjes. Er zijn ook exemplaren bekend met een gekartelde rand, of gemaakt van een munt. En dateren vooral uit de periode 1500 tot 1700. Door de twee gaatjes werd een touwtje gedaan. Als je vervolgens het touwtje, met aan het uiteinde het plaatje, snel rond draait in de lucht, begint het plaatje om zijn as te draaien waarbij een zoemend, of snorrend geluid ontstaat.

Bij het toeschrijven van deze ronde metalen schijfjes met in het midden twee gaatjes, moet echter wel opgepast worden. Deze kunnen namelijk nog en functie hebben. Zo werd er in de periode 1850 -1920 vergelijkbare schijfjes gebruikt als rok-, tafel- of gordijngewicht.

Speeltenen

Definities; Recreatie (KNA) Speelgerei (PAN Functie) Speelsteen (Pan-typen 21-07)

Een groep kleine voorwerpen, die regelmatig worden gevonden, worden samengebracht onder de term speelsteen, ook wel als speelstuk of speelschijf aangeduid. Speelstenen zijn kleine voorwerpen, in verschillende vormen en materialen, zoals aardewerk, glas, bot en metaal, die werden gebruikt in een bordspel. Lood lagering speelstenen dateren tussen ongeveer 1400 en 1900. Bordspellen werden en worden door jong en oud gespeeld. Een aantal Romeinse bordspellen worden tegenwoordig nog gespeeld, zoals het molenspel, dammen en backgammon. Soms worden er in steen ingekraste speelborden gevonden. Er worden ook vaak speelstenen gevonden die gemaakt zijn uit een aardenwerk scherf. Vooral in de drie Noordelijke provincies zijn hier tijdens opgravingen grote hoeveelheden van gevonden. Zo bevinden zich in het Noordelijk archeologisch depot in Nuis 977 speelstenen. Deze zijn vooral van aardewerkscherven gemaakt, en dateren voor het grootste deel uit de Late IJzertijd en Romeinse tijd.