Hangers

Definities; Persoonlijke accessoires (KNA) Sieraad (PAN Functie) Hanger (Pan-typen 01-07) Kruishanger / Devotiehanger / Rozenkrans

Definities; Religie/ritueel (KNA) Draagteken (PAN Functie) Middeleeuws draagteken: religieus, profaan of decoratief (Pan-typen 02-01) en post-middeleeuws draagteken (Pan-typen 02-03) Rozenkrans

Amuletten en Hangers komen als sieraad al vanaf de prehistorie voor, deze waren dan nog niet van metaal maar een reeks van grondstoffen, zoals bot, gewei, steen enz. Deze vroege hangers hadden vooral een religieuze functie, mensen droegen toen vaak een talisman of amulet. Amulet is afgeleid van het Latijnse “amuletum” een hanger met magische-, genezende- en of kwaad afwerende kracht. Deze moest de drager dus beschermen. Hangers kunnen gedragen worden als sieraad, aan een armband of ketting, maar ook als riemhanger of ter versiering op bijvoorbeeld paardentuig. Met de komst van metaal, werden de mogelijkheden voor het maken van sierraden groter. Zo ontstond er een groot aantal soorten hangers. Vanaf de Romeinse tijd zien ook oorhangers, maar ook nieuwe vormen zoals de munthangers, en een populaire groep de fallushangers. (een hanger in de vorm van een geslachtsorgaan). Na de bekering tot het christendom, zien we het kruis als een veel gebruikt motief voor hangers.

Donar amulet 680-760 na Christus.

Kruishanger

kruishangers ook wel crucifixhangers genaamd, werden mogelijk als kruisrelieken gedragen tijdens Christelijke pelgrimstochten. Daarnaast werden ze waarschijnlijk ook gedragen door vrome lieden zoals monniken, nonnen en priesters. Kleine bedelvormige kruisjes konden ook onderdeel uitmaken van een rozenkrans of paternoster.

Devotiehangers

Daarnaast zien we vanaf de middeleeuwen de Devotionele of religieuze hangers, ook wel heilighangers genoemd. Het gaat hierbij meestal om medaillons en kruisjes met christus- of heiligenafbeeldingen In de 20e eeuw werden deze, door de opkomst van goedkope grondstoffen, massaal geproduceerd.

Kruisje "de Waag"

Rozenkrans

Kleine bedelvormige kruisjes hebben waarschijnlijk ook onderdeel uitgemaakt van een rozenkrans of paternoster. De rozenkrans was een gebedssnoer welke bestond uit 5 groepen van elk 10 kleine kralen, de zogenaamde ’tientjes’. Deze werden van elkaar gescheiden door grote 5 kralen. Op elke kleine kraal wordt een Weesgegroetje gebeden, en op elke grote kraal een Onze Vader. In de Duitse Hanzestad Lübeck werd in een beerput, van de rozenkransmaker “Johann Patemostermaker”, een gietmal voor een klein kruisje gevonden.

Maria hanger waarschijnlijk onderdeel van een rozenkrans

Onze Lieve Vrouw van Scherpenheuvel

Zilveren devotiehanger, uit circa1650-1750, van Onze Lieve Vrouw van Scherpenheuvel, gevonden door een ASP-Sneek lid in de buurt van Sneek. In de late middeleeuwen zou Maria op een eik in Zichem (België) zijn verschenen. Een beeld van deze gebeurtenis in de basiliek van Onze-Lieve-Vrouw van Scherpenheuvel werd sindsdien door bedevaartgangers vereerd. Scherpenheuvel is hiermee een van de oudste bedevaartsoorden van België. Jaarlijks kwamen, van heinde en verre, duizenden bedevaartgangers hier naar toe, om een gunst af te smeken van Maria. De bloeiperiode van deze bedevaart lag in de 17e eeuw.

Voorzijde;

Onze Lieve Vrouw van Scherpenheuvel op een boomstronk omgeven door een kapel met in de rechterhand een scepter en in de linker het kindje Jezus.

Keerzijde;

De heilige Familie van links naar rechts De Maagd Maria met een sluier, Christus, de heilige Jozef die lis vast heeft hand in hand, Op de bovenkant staat een duif van de Heilige Geest