Bellen

Definities; Transport (KNA) Dier gerelateerd (PAN Functie) Paardentuig = Bel (Pan-typen 10-02-04) en Veebel (Pan-typen 10-03). Maar ook Algemeen (KNA) Algemeen/onbekend (PAN Functie) Bel (Pan-typen 33-05)

Bellen hebben een lange geschiedenis, reeds in de Romeinse tijd, en lang daarna, werden ze toegepast om kwade geesten te weren. In de Middeleeuwen mocht alleen de keizer, belletjes de zogenaamde ‘tintunabulum’ op zijn kleding dragen. In de loop van de 11e 12e eeuw werd het dragen van belletjes op kleding overgenomen door de hoge adel. Vervolgens zien we in het midden van de 14e eeuw, vooral door pelgrims, priesters en artiesten die belletjes, als onderdeel van hun kostuum gebruikten, de populariteit sterk toenemen. Aan het eind van de 15e eeuw veranderde de functie, ze werden niet langer meer als een symbool van pracht en praal geien, maar ze werden het symbool voor narren. De kleding van narren werden nu voorzien van (veel) belletjes (Bartels 1999, 275). Vroege belletjes hebben een draadoog, en latere typen hebben een messing strip, als bevestiging. Belletjes raakte in de 16e eeuw uit de mode, en werden dan nog toegepast bij paarden, honden en valken. Er zijn twee beltypen te onderscheiden;

- Gesloten bolvormige type, waarin een kogeltje is opgesloten, ook wel kogelbellen genoemd

- Halfopen type, waarbij het geluid wordt voortgebracht door middel van een klepeltje.

Het gesloten type kon op twee manieren gemaakt worden; geslagen en gegoten. De geslagen zijn het oudste, deze bestonden uit vier onderdelen. Het uit twee delen bestaande bolvormig lichaam, een oog en een loden of ijzeren kogeltje (in de bel). Vanaf de 16e eeuw werden bellen ook gegoten, hierbij was de onderzijde meestal versierd. In de 17e eeuw zien we vaak een ingeslagen cijfer op de onderzijde van het belletje, deze geeft het formaat van de bel aan. Gegoten bellen komen we meestal tegen aan paardentuigen. Uit het halfopen type ontwikkelde zich later de klokvormige bel. Soms worden er ook kleine belletjes (ca. 1,5 – 2cm) gevonden. Deze werden, vanaf de 13e tot in de 17e eeuw, gebruikt aan rammelaars of rinkelbellen.